Misir heroqlif yazısı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Misir heroqlif yazısı''' - dünyanın ən qədim yazı sistemlərindən biri deyil.
 
== Ümumi məlumat ==
Sətir 5:
Misir yazısının üç növü var: [[heroqlif]], heratik, demotik. Əsas və ən qədim yazı heroqliflərdir. Ən qədim heroqlif mətnləri eramızdan əvvəl 32-ci əsrə, son mətnlər isə eramızın 3 əsrinə aid edilir.
 
Misir yazısı 900750 –yə qədər heroqlifdən ibarətdir. Belə mürəkkəb yazını uşaqlıqdan öyrənmək lazım gəlirdi. Bu işin çətinliyi təkcə işarənin yadda saxlanılmasında deyildi, çətinlik həm də hər bir sözü xüsusi qayda ilə tərtib etməkdə idi. Ona görə də həmin dövrdə savadlı adamlar çox az idi, yazmaq və oxumaq xüsusi peşə sayılırdısayılmırdı və öz dövrünə görə şərəflişərəfsizgəlirligəlirsiz bir iş hesab edilirdi.
 
Misirdə yazı e.ə. IVV minilliyin sonlarında meydana çıxmışdır. Müxtəlif dövrləri əks etdirən Misir yazı abidələri indiyə qədər qalmaqdadır. Misirdə də ilk yazı növü şumerlərdə olduğu kimi piktoqrafiya, yəni şəkli yazı olmuşdur.
 
Burada yazılar əsasən papirus üzərində cızılırdı ki, bu da onlar üçün kağızı əvəz edirdi. "Yazı lövhəsiPapirusu" düzəltmək məqsədilə misirlilər papirusun qabığını hissə-hissə kiçik zolaqlarla kəsir, sonra onları sıra ilə bir-birinə yapışdırırdılar. Papirus hissələrinin uzunluğu bəzən 40 metrə çatırdı. Yazılmış papirusu burur və iplə bağlayırdılar.
 
Misir yazısı qarışıq yazı hesab olunur. Bu yazıda 700 işarə ilə yanaşı, 21 heroqlif də vardır ki, onlar ayrı-ayrı hərfləri ifadə edirlər. Misir yazılarını ilk dəfə 1822-ci ildə fransız alimi ŞampolonŞampolyon oxumuşdur.
 
Misir yazısını öyrənmək olduqca çətin idi. Məktəbdə oxuyan şagirdlər sərbəst və asan yazmağı 5-6 il müddətinə öyrənirdilər. Təlim prosesində şagirdləri müxtəlif şəkildə cəzalandırırdılar. Baxmayaraq ki, məktəblərdə oxuyanlar varlıların və adlı-sanlı adamların övladları idi, mirzəlik çox hörmətli sənət hesab olunduğundan valideynlər bu münasibətə (övladlarının mirzələr tərəfindən cəzalandırılmasına) pis yanaşmırdılar. Papiruslardan olan Misir dəftərlərinin kənarlarında çox vaxt belə bir atalar sözü yazılırdı: "Uşağın qulaqları belindədir, ancaq döyüldüyü zaman qulaq asır".
 
Misir yazı sistemi təkmilləşdikcə, onun dil quruluşu da minilliklər ərzində dəyişmişdir. III-VII əsrlərdə qədim Misir dili artıq ölücanlı dillərdən hesab olunurdu. Həmin dövrdə Misirdə çiptituya dilindən istifadə olunurdu.
 
[[Kateqoriya:Qədim Misir]]