İkinci tiryək müharibəsi: Redaktələr arasındakı fərq

İkinci tiryək müharibəsi - [[1856]]-[[1860-cı il]]lərdə [[Böyük Britaniya]]nın [[Fransa]] ilə birlikdə [[Çin]]də Tsin imperiyasına qarşı apardığı [[müharibə]]. XIX əsr tarixşünaslığında [[1859]]-[[1860-cicı il]]lərdə baş vermiş hadisələr Üçüncü tiryək müharibəsi adlandırılmışdır. Müasir tarixşünaslıqda [[1856]]-[[1860-cı il]]lər hadisələri vahid bir proses kimi? İkinci tiryək müharibəsi dövrü kimi öyrənilir.

[[Birinci tiryək müharibəsi]]ndəki ([[1840]]-[[1842]]) məğlubiyyət [[Çin]]də mövcud idarə-üsuluna qarşı xalqın qəzəbini və nifrətini daha da gücləndirdi. [[1850-ci il]]də [[Çin]]də Tsin imperiyasına qarşı Taypinlər hərəkatı ([[1850]]-[[1864]]) başlandı, ölkədə [[vətəndaş müharibəsi]] alovlandı. Taypinlər hərəkatının ilk mərhələsində [[ABŞ]], [[Böyük Britaniya]] və [[Fransa]] neytral mövqe tutsalar da, artıq [[1854-cü il]]dən etibarən [[Çin]]də yaranmış mürəkkəb daxili vəziyyətdən öz mənafeləri naminə istifadə etməyə başladılar. Həmin[[İngilislər]] ölkələrin[[Birinci tiryək müharibəsi]]ndən sonra [[Çin]]də tiryək [[ticarət]]indən əldə etdikləri gəlirlərlə kifayətlənmirdilər. [[ABŞ]], [[Böyük Britaniya]] və [[Fransa]]nın diplomatik nümayəndəlikləri imperatordan [[1842]]-[[1844-cü il]]lərdə bağlanmış müqavilələrin şərtlərinə yenidən baxılmasını tələb edirdilər. Dövlətlər [[Çin]]in bütün ərazisində qeyri-bərabər [[ticarət]] imtiyazlarına yiyələnmək, tiryək [[ticarət]]inə rəsmi xarakter vermək, [[Pekin]]də daimi səfirliklərini açmaq niyyətlərini gizlətmirdilər. Tsin hökuməti bu tələbləri rədd etsə də, bu münaqişəyə səbəb olmadı, çünki həmin dövrdə [[İngiltərə]] ordusu [[Rusiya]] və [[İran]]la [[müharibə]]yə, həmçinin [[Hindistan]]da üsyanların yatırılmasına cəlb olunmuşdu.