Plank zamanı: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Yeni səhifə: Plank zamanı (10 üsdü -43 san), kainatımızın kökəni haqqında gedə biləcəyimiz ən qədim zamandır. Ondan əvvəli haqqında heç bir fikrimiz yoxdur... |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
Fizikada Plank zamanı (<math>t_P</math>) natural vahıdlər sistemində Plank vahidi kimi tanınan zaman vahididir. İşığın bir vakumda bir [[Plank uzunluğu]] məsafəni qət ediyi zamandır, təqribən <math>5,39\cdot 10^{-44}s</math> <ref name=":0"><sup>'''''a'''''</sup> <sup>'''''b'''''</sup> [http://web.archive.org/web/20160525023225/http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/Astro/Planck.html "Big Bang models back to Planck time"]. Georgia State University. 19 June 2005. 25 Mayıs 2016 tarihinde [http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/astro/planck.html kaynağından] arşivlendi.</ref> Bu vahid onu ilk dəfə istifadə edən alim- [[Maks Plank|Maks Plankın]] şərəfinə Plank zamanı adlandırılmışdır.
Plank zamanı aşağıdakı düsturla hesablanır:<ref>[http://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?plkt CODATA Value: Planck Time] – The NIST Reference on Constants, Units, and Uncertainty.</ref>
<math>t_P\equiv \sqrt{{\hbar G \over c^5}}</math>
Burada:
<math>\hbar=\operatorname h/\operatorname 2\pi</math> [[Plank sabiti]] (bəzən bu ifadədə ħ əvəzinə h da istifadə edilir)<ref name=":0" />
G- [[Cazibə qüvvəsi|Qravitasiya sabiti]]
c-işığın vakumdakı sürəti
S- zamanın [[Beynəlxalq vahidlər sistemi|BS]]-dəki vahidi [[Saniyə|saniyədir]].
<math>t_P \approx 5,39116(13)\cdot 10^{-44} s</math>
Mötərizə içərisindəki iki rəqəm təxmini qiymətin standart xətasını ifadə edir.
== Fiziki mənası ==
1 Plank zamanı işıq sürəti ilə hərəkət edən bir fotonun bir [[Plank uzunluğu|Plank uzunluğundakı]] məsafəni qət etmə müddətidir. Nəzəri olaraq bu ölçülməsi mümkün olmayan ən kiçik zamandır.<ref>[http://astronomy.swin.edu.au/cosmos/P/Planck+Time "Planck Time"]. ''COSMOS - The SAO Encyclopedia of Astronomy''. Swinburne University.</ref>
| |||