Butan coğrafiyası: Redaktələr arasındakı fərq

[[Butan|'''Butan''']] — Cənubi Asiya regionunda, [[Çin]]lə [[Hindistan]] arasında yerləşən dövlət. Sahəsi 46 500 km² təşkil edir. Ölkənin şimalı yüksək dağlıq ərazi olub dağ buzlaqları ilə örtülüdür. Cənubi isə subtropik düzənliklərdən ibarətdir. Ölkənin ən hündür nöqtəsi Kula-Kanqri dağıdır. Digər məlumatda isə Kanqar-Punsun dağıdır (7570 m). Ölkə ərazisindən axan çayların heç biri gəmiçiliyə yaramır. Onlar əsasən irriqasiya və elektrik enerjisinin əldə olunması baxımından əhəmiyyətlidirlər. Ölkədə iqlim yüksəklikdən asılı olaraq dəyişir. Şimalda il böyu [[qar]] hökm sürdüyü halda, qərbdə [[musson]] yağışları, şərqdə quru havalar, cənubda isə [[subtropik]] iqlim köhmhökm sürür.

[[Himalay dağları|Himalayın]] şərq ətəklərində yerləşən ölkənindənizəölkənin dənizə çıxışı yoxdur. Ərazisi əsasən [[Dağ|dağlardan]] və meşələrdən ibarətdir. Butanın Çinlə sərhədi ölkənin [[şimal]] və şimal-qərb sərhədlərini təşkil edir. Onun uzunluğu 470 km-dir. Hindistanla sərhəd isə 605 kilometrdir. Ölkə uzunsov formaya malikdir. Şərqi ilə qərbi arasında məsafə 300 km, şimalı ilə cənubu arasında məsafə isə 170 km-dir. [[1980]]-ci illərin ortalarına qədər ölkənin 70 % meşələr[[Meşə|meşələ]]<nowiki/>r, 10 % daimi buzlaqlar, 6 % əkilən torpaqlar, 3 % müvəqqəti əkin sahələri və 6 % otlaqlar təşkil edirdi. Ölkə ərazisi 160 - 7000 metr arasında dəyişir. Ölkədə 19 dağ [[Zirvə|zirvəsi]] vardır. Ərazisində əsasən [[Taxıl|taxil]] və [[düyü]] əkilir. Ölkədə [[pələng]], [[bəbir]], [[fil]] və digər iri canlılar yaşayır.

Butanın [[İqlim|iqlimi]] olduqca rəngarəngdir. Yüksəklikdən asılı olaraq iqlimdəiqlim də dəyişir. Mussonlaerınvə mussonların təsirinə məruz qalır. Ölkənin qərb hissəsinə müssonmusson yağışlarının 60—80 % düşür. Ölkədə [[Temperatur|tempetratur]] yüksəklikdən asılı olaraq dəyişir. [[Thimphu|Thimpu]] şəhəri 2200 metr yüksəklikdə yerləşir. Burada [[iyun]]-[[sentyabr]] ayları temperatur 15—26 °C, [[yanvar]] ayında isə −4 °C, bəzənsə −16 °C olur. Cənubda isə illik temperatur +15—3015-30 °C arasında dəyişir. Həttа +40 °C qədər yüksələ bilir. Ölkənin şimalına il ərzində 40 mm yağıntı düşür. Ölkənin mərkəzi hissəsinə isə yağıntının miqdarı 1000 mm-dir. Ən çox yağıntı ölkənin [[Cənub|cənubuna]] düşür. Yağıntının miqdarı 7800 mm-dir. [[Qış|Qışda]] ay ərzində cəmi 20 mm yağıntı düşdüyü halda təkcə avqustda[[Avqust|avqustd]]<nowiki/>a bu rəqəm 6500 mm olur.

Butanda dörs əsas [[çay sistemoisistemi]] vardır: Dranqme, Sankoş, Vanq Çu və Amo. Onların hamısı öz başlanğıcını himalaydanHimalaydan götürür<ref>{{cite book|title=Sikhim & Bhutan: Twenty-One Years on the North-East Frontier, 1887-1908 |first=John Claude |last=White |publisher=E. Arnold |year=1909 |pages=3–6 |url=https://books.google.com/books?id=ADxuAAAAMAAJ |accessdate=15 October 2011}}</ref><ref name=BWK>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=sHAnAtNrUQoC |title=Bhutan: Ways of Knowing |first1=Frank |last1=Rennie |first2=Robin |last2=Mason |publisher=IAP |page=58 |year=2008 |isbn=1-59311-734-5 |accessdate=10 August 2011}}</ref><ref>{{cite book|title=Bhutan Foreign Policy and Government Guide |volume=20 |series=World Foreign Policy and Government Library |author=Global Investment and Business Center |publisher=International Business Publications |year=2000 |isbn=0-7397-3719-8 |url=https://books.google.com/books?id=_EWuvGysPSIC |accessdate=15 October 2011}}</ref><ref name=LP>{{cite book|title=Bhutan |first1=Lindsay |last1=Brown |first2=Stan |last2=Armington |edition=3 |publisher=[[Lonely Planet]] |year=2007 |isbn=1-74059-529-7 |pages=62, 105, 108, 113 |url=https://books.google.com/books?id=s-L8NUlW_QgC |accessdate=25 November 2011}}</ref>. Butanın ən böyük çayı Dranqmedir.

[[Buzlaq|Buzlaqlar]] Butanın əsasən şimalında yerləşir. Ölkənin 10 % ərazisini əhatə edir. Butan şaylarınınçaylarının əsas qidalanma mənbəyidirlər. Bu buzlaqlar özündə milyon tonlarla şirinsuyuşirin suyu özündə cəmləmişlərcəmləmişdir. Onların əriməsi sonrasında[[Təbii fəlakət|təbii fəlakətlərfəlakətlərə]] başsəbəb verirolur.