Bipediya: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
kRedaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 5:
Bipetal şəklində gəzən canlılara biped deyilir. Sözün kökü latın mənşəli olub,"bi"-"iki", "ped"-"ayaq" deməkdir.
Heyvanlara məxsus olan dörd ayaq üzərində gəzmək, iki ayaq üzərində gəzməyə görə daha çox enerji tələb edir. Məsələn: Əgər [[şimpanze]]lər yerdə iki ayaq üzərində gəzsəydilər, insanların xərclədikləri enerjinin 50%-ə qədər daha az bir hissəsini xərcləmiş olardılar. Ancaq bipetalizm üçün beyin həcminin daha böyük olması tələb olunur. Yəni ki, iki ayaq üzərində gəzmək üçün, beyin ayaqlara "nəzarət etməlidir". Lakin bu
Beynin həcminin böyüməsi yeni doğan və doğum ərəfəsində ana üçün də müəyyən təhlükələr yarada bilər. Beynin həcminin böyüməsindən əlavə olaraq doğan qadında da-anada da doğuşa hazırlıq üçün çanaq sümüyünün genişlənməsi tələb olunur. Müasir dövr də insan dünyaya gələndə onun beyninin həcmi şimpanzenin beyninin həcmindən çox da böyük olmur. Yeni doğulmuş körpənin beyninin həcmi 350 ml-dir. Ancaq digər [[quyruqsuz meymunlar]]dan fərqli olaraq insan beyni doğuşdan sonrakı mərhələdə də böyüməyə davam edir. İnsan beyninin həcmi 4 yaşında doğuşdakı beyin həcmindən 3 dəfə, yetkinlik dövründə isə 4 dəfə böyük olur. Şimpanzelərin isə yetkinlik dövründə beyinlərinin həcmi 450 ml olur. İnsan beyninin inkişafının önəmli bir hissəsi doğuşdan sonrakı ilk bir il ərzində baş verir. İnsanın digər primatlar ilə müqayisədə doğumdan öncə beyninin həcmi diqqətə çarpan dərəcədə genişlənir. Beynin həcminin 801-850 ml-dən çox olması doğuş zamanı xəsarətlər ehtimalını artırır.
| |||