Brest-Litovsk sülh müqaviləsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 3:
== Müqavilənin ümumi məzmunu ==
[[Şəkil:Traktat_brzeski_1918.jpg|thumb|
'''Brest-Litovsk sülh müqaviləsi''' – [[Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası]]nın yeni [[Bolşevik]] höküməti ilə İttifaq Dövlətləri (və ya [[Dördlər ittifaqı]] - [[Almaniya İmperiyası]], [[Avstriya-Macarıstan İmperiyası]], [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] dövləti və [[Bolqarıstan krallığı]]) arasında imzalanmış sülh müqaviləsi. Sülh müqaviləsi Osmanlı dövlətinin torpaq qazandığı son müqavilədir.
Sətir 12:
=== Ərazi dəyişiklikləri ===
Sülh müqaviləsi Rusiyanın [[I Dünya müharibəsi]]ndən çıxması ilə nəticələndi.
[[Şəkil:Brest Litovsk, correction and translation from Spanish source.png|thumb|394x394px|Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının 1917-ci ilin sonlarına doğru Qərb cəbhədən itirdiyi ərazilər və müqavilədən sonrakı sərhəd xətti. <ref><sup>'''''a'''''</sup> <sup>'''''b'''''</sup> <sup>'''''c'''''</sup> [http://www.thehistorychannel.co.uk/site/encyclopedia/article_show/Treaty_of_Brest_Litovsk/m0019339.html Treaty of Brest-Litovsk.] '''The History Channel'''. Consultado el '''18/01/2008'''.</ref>]]
Müqaviləyə əsasən, Bolşevik Rusiyası Baltikyanı ərazilərini Almaniyaya verərək idarəçilikdən imtina etdi, bu ərazilər Almaniyanın vassalına çevrilərək kiçik krallıqlara bölündü.<ref>A History of the Habsburg Empire, 1526-1918 By Robert A. Kann page 479-480 </ref> Rusiya həmçinin Cənubi Qafqazda yerləşən əyalətini - [[Qars]]ı [[Osmanlı İmperiyası]]na verərək oradan imtina etdi və [[Ukrayna Xalq Respublikası]]nın müstəqilliyini tanıdı. Konqresdə [[Polşa]]nın müqavilədə qeyd olunmaması və Almanların Polşa təmsilçilərinin iştirakını tanımaması mübahisələrə və etirazlara səbəb oldu.<ref>Mapping Europe's Borderlands: Russian Cartography in the Age of Empire Steven Seegel - 2012 At Brest-Litovsk in March 1918, no Polish delegation was invited to the negotiations, and in the Polish press, journalists condemned it as yet another partition of the lands east of the Bug River by great powers </ref> Sonralar Almaniya 1919-cu ilin 28 iyununda imzalanacaq olan Versal sülh müqaviləsində müqavilənin tərtibat iştirakına buraxılmayacaq və buna görə də iştiraka buraxılmama Almaniyanın etirazlarına səbəb olacaq. Halbuki [[Versal sülh müqaviləsi]]ndə Almaniyaya qarşı yönəlmiş [[Antanta]] və digər birləşmiş qüvvələr<ref>https://en.wikisource.org/wiki/Treaty_of_Versailles/Preamble</ref> Brest-Litovsk sülhünə görə Almaniyadan daha yumşaq davranmışdılar.<ref>Zara S. Steiner (2005). The Lights that Failed: European International History, 1919–1933. Oxford U.P. p. 68. </ref>
Sətir 20:
[[Şəkil:Bundesarchiv Bild 183-R92623, Brest-Litowsk, Waffenstillstandsabkommen painten.jpg|thumb|400x400px|1917-ci il dekabrın 15-də Alman-Rusiya silahlı qüvvələrinin (sol tərəfdə) Şərqi Cəbhə əməliyyatları komandiri - Bavariyanın Feldarşal Şahzadəsi [[Şahzadə Leopold]] və Sovet Bolşevik heyəti - Adolf Joffe, Lev Kamenev, Anastasiya Bitsenko (sağ tərəfdə). Almaniya və Rusiya arasında atəşkəs məsələsi müzakirə olunarkən.
Alman Federal Arxivlər tərəfindən saxlanılan fotoşəkil arxivi<ref><sup>'''''a'''''</sup> <sup>'''''b'''''</sup> [http://www.nationalarchives.gov.uk/pathways/firstworldwar/transcripts/doc_pacs/trotsky.htm Trotsky's speech at Brest-Litovsk.] '''The NationalArchives''' (Reino Unido). Consultado el '''19/01/2008'''</ref><ref>For documentary purposes the German Federal Archive often retained the '''original image captions''', which may be '''erroneous, biased, obsolete or politically extreme'''. '''Brest-Litowsk, Waffenstillstandsabkommen''' Zentralbild, I. Weltkrieg 1914-18 Die Unterzeichnung des Waffenstillstandsabkommens zwischen Deutschland und seinen Verbündeten und Rußland am 15.12.1917 in Brest-Litowsk. UBz: Der Oberbefehlshaber der Ostfront Generalfeldmarschall Leopold Prinz von Bayern, links, bei der Unterzeichnung, rechts die Delegation Sowjetrußlands Leo Kamenew, Adolf Joffe und Anastasia Bitsenko. '''Abgebildete Personen:''' Bayern, Leopold von: 1846-1930, Prinz, Generalfeldmarschall, Deutschland</ref><ref name=":0">http://www.esacademic.com/dic.nsf/eswiki/914637, Los diccionarios y las enciclopedias sobre el Académico </ref><ref>https://fr.wikipedia.org/wiki/Trait%C3%A9_de_Brest-Litovsk_(Empires_centraux-Russie)</ref>
|alt=Bundesarchiv Bild 183-R92623, Brest-Litowsk, Waffenstillstandsabkommen]]
Brest sülh müqaviləsi aşağıdakı sənədlərdən ibarətdir: Rusiyanın Almaniya, Avstriya-Macarıstan, Bolqarıstan və Osmanlı dövləti ilə sülh müqavilələri; ayrı-ayrı malların tarifləri və gömrük rüsumları barədə müqaviləyə əlavə olaraq imzalanmış yekun protokolları; sülh müqaviləsinə əlavə olaraq Rusiya-Almaniya müqaviləsi; Rusiya-Avstriya-Macarıstan əlavə müqaviləsi; Rusiya-Bolqarıstan əlavə müqaviləsi; Rusiya-Türkiyə əlavə müqaviləsi. 14 maddədən ibarət əsas müqavilənin 4-cü maddəsi Qafqaza aid idi. Dördlər ittifaqı ilə Rusiya arasındakı müqaviləyə görə [[Polşa]], [[Litva]], [[Kurlandiya]], [[Latviya]], [[Estoniya]] və [[Belorusiya]]nın bir hissəsi Rusiyadan alınır, [[Ukrayna]] və [[Finlandiya]] müstəqil dövlət olur, Sovet qoşunları bu ərazilərdən çıxarılır, Qars, Batum, Ərdəhan Türkiyəyə verilirdi.
| |||