Mirzə Fətəli Axundov: Redaktələr arasındakı fərq

|Adı = Mirzə Fətəli Axundov

|Orijinal adı = Mirzə Fətəli Məhəmmədtağı oğlu Axundov

|Şəkil miqyası =

|Şəkil məlumat =

 

== Həyatı ==

Mirzə Fətəli Axundov 1812-ci ildə Nuxa şəhərində anadan olmuşdur. Atası Mirzə Məhəmmədtağı və anası Nanə xanım [[1814]]-cü ildə [[Təbriz]] yaxınlığındakı [[Xamnə]] qəsəbəsinə köçmüşlər. O, 13 yaşınadək ailəsi ilə birlikdə [[Cənubi Azərbaycan]]ın müxtəlif bölgələrində yaşamışdır. [[1825]]-ci ildə anası ilə [[Şəki]]yə qayıtmışdır. Fətəlinin ruhani olmasını istəyən anasının əmisi Axund Hacı Ələsgər [[1832]]-ci ildə onu [[Gəncə]]yə aparır. Gənc Fətəli burada məntiq və fiqh elmlərini, habelə dahi Azərbaycan şair və filosofu [[Mirzə Şəfi Vazeh]]dən xəttatlıq sənətini öyrənmişdir. Lakin Mirzə Şəfinin gənc Fətəliyə təsiri bununla bitmir. Bu göruş Mirzə Fətəlinin həyat və yaradıcılığına, ümumiyyətlə, onun bir mütəfəkkir kimi formalaşmasına ciddi təsir göstərir.

 

Axundov bədii yaradıcılığına şeirlə başlamışdır ("Səbuhi" təxəllüsü ilə). O, Azərbaycan ədəbiyyatında azad düşüncə tərzinin ən böyük nümayəndəsidir. Mirzə Fətəli [[İslam]] dünyasının ictimai, sosial və siyasi sahələrində radikal islahatların lüzumluluğu fikrini müdafiə edirdi.

 

 

M.F.Axundovun yaradıcılığı Avropa ədəbiyyatşünaslarının və teatrşünaslarının diqqətini çox tez cəlb etdi. 1852-ci ilin avqustunda Alman jurnalı ''Magazin für die Literatur des Auslandes'' (Xarici ədəbiyyat jurnalı) yazırdı: "Fikirləşmək olardı ki, Transqafqazın müsəlman əhalisi İslam ruhuna uyğun olaraq belə yeniliklərə (teatra) hələ uzun zaman yad qalacaqlar, lakin onların arasından qəflətən dramatik dahi meydana çıxdı, Tatar Molyeri, hansının ki, adı onun ölkəsinin sərhədlərindən kənarda da diqqətə layiqdir. O Mirzə Fətəli Axundovdur". <ref>[http://bakatheer.com/english/Islam%20in%20Modern%20Drama%20and%20Theatre.pdf/ Islam in Modern Drama and Theatre]</ref>

 

== Din haqqında düşüncələri və fəlsəfi baxışları ==

Axundovun nəzəri-estetik fikirlərinin formalaşmasında aydındır ki, onun yaşadığı mühitin, tanış və ünsiyyətdə olduğu mütərəqqi ziyalıların, oxuduğu klassik və dünya ədəbiyyatı nümunələrinin çox böyük təsiri olmuşdur. [[Homer]], [[Firdovsi]], [[Nizami Gəncəvi]], [[Sədi Şirazi]], [[Uilyam Şekspir]], Cami, Puşkin və s. kimi klassiklərin əsərlərini mükəmməl bilməsi onun sənət və sənətkar haqqında estetik zövqünün formalaşmasında çox böyük rol oynamışdır.

 

" Bilinc və ruh maddənin məhsuludur, maddə müstəqil olaraq yaşaya bilməz. Ruh, nə olursa olsun, bədənsiz, yəni bədən olmadan özünü ifadə edə bilməz, necə ki ağlı da beyinsiz təsəvvür etmək olmaz. Ruhun və sonrakı həyatın ölümsüzlüyünün dini doktrinasına isə qarşıyam. " <ref name=":1">Философская и социологическая мысль народов СССР в XIX в. Краткий очерк истории философии. Под ред. М. Т. Иовчука, Т. И. Ойзермана, И. Я. Щипанова. М., изд-во «Мысль», 1971 г; OCR Biografia.Ru </ref>

'' Mirzə Fətəli Axundov''

== Əsərləri ==

* [[Puşkinin ölümünə Şərq poeması|Şərq poeması]] (1837)

* [[Hekayəti Molla İbrahim-Xəlil Kimyagər]] (1850)

* Hekayəti Müsyö Jordan Həkimi-Nəbatat və Dərviş Məstəli Şah Cadükuni Məşhur (1850)

* Sərgüzəşti Mərdi-Xəsis (Hacı Qara) (1852)

* Mürafiə vəkillərinin hekayəti (1855)

* [[Aldanmış Kəvakib (Hekayəti-Yusif şah)]] (1857)

* Fəhristi-kitab (1859)

* Nəzm və nəsr haqqında (1862)

* Tənqid risaləsi (1862)

* [[Kəmalüddövlə məktubları]] (1865)

 

'''''Əsər müəllifi kimi'''''

#[[Mirzə Fətəli Axundov (film, 1982)]]) (qısametrajlı sənədli film)

#[[Sübhün səfiri (film, 2012)]] (tammetrajlı bədii film)

 

== İstinadlar ==

== Həmçinin bax ==

*[[Tiflis əxbarı (qəzet)]]

 

== Xarici keçidlər ==

}}

*[http://teleqraf.com/news/art/80695.html “Hər övladımın ölümünü canımla-qanımla yaşayırdım” – Mirzə Fətəli]

{{Xarici istinadlar}}