Oktan ədədi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
 
== Oktan ədədi ==
'''Oktan ədədi ([izo]oktan sözündən)''' — daxiliyanma mühərrikləri üçün yanacağın detonasiyaya davamlılığını xarakterizə edən göstəricidir (yanacağın sıxılma zamanı özüalışmaya qarşı davamlılığı). Bu ədəd izooktanın (2,2,4-trimetilpentan) onun n-heptanla qarışığında olan miqdarına (həcminə nisbətdə faizlə) bərabərdir, bu halda qarışıq detonasiyaya davamlılığa görə standart test şəraitində tədqiq olunan yanacağa ekvivalentdir. Təyin üsulundan asılı olaraq tədqiqat oktan ədədi (TOƏ) və motor oktan ədədini (MOƏ) fərqləndirirlər, TOƏ ilə MOƏ arasındakı fərqə yanacaq həssaslığı (ing. fuel sensitivity) deyilir. Yanacağın detonasiyaya davamlılığını real iş şəraitində xarakterizə etmək üçün faktiki oktan ədədi (mühərriyin stend sınaqlarında) və yol oktan ədədindən (birbaşa avtomobilin yol sınaqlarında) də istifadə edilir.
Izooktan hətta yüksək sıxılma dərəcəsində belə çətinliklə alışır və onun oktan ədədi 100 qəbul olunur. Əksinə, n-heptanın yanması mühərrikdən gələn səslə müşaiyət olunur, ona görə də onun oktan ədədi 0 kimi qəbul edilir. Oktan ədədi 100-dən yuxarı olan benzinlər üçün şərti şkala tərtib olunmuşdur, burada tərkibinə müxtəlif miqdarda antidetonator (tetraetilqurğuşun) əlavə edilmiş izooktandan istifadə olunur.
Sətir 54 ⟶ 52:
 
Yanacağın oktan ədədini artırmaq üçün yüksək oktan ədədli komponentlər və detonasiyaya qarşı aşqarlardan istifadə olunur.Onların çoxu benzindən asan buxarlanır, bu da benzin bakı germetik olmayan maşınlarda maraqlı effektə gətirib çıxarır - yanacaq və aşqar sərf olunduqca bakda qalan yanacağın oktan ədədi azalır. Bu da mühərriyin tam gücü ilə işlədiyi halda (əgər o, detonasiya qəbuledicisi ilə təmin olunmayıbsa) cüzi səsə gətirib çıxarır. Müasir injektor mühərriklərinin əksəriyyətində detonasiya ötürücüsü var, buna görə də onlar oktan ədədi 91-98 olan istənilən benzinlə işləyə bilər, lakin yüksək sıxılma dərəcəsi olan mühərriklər üçün oktan ədədli 95-dən və ya hətta 98-dən aşağı olmayan benzindən istifadə etmək lazım gəlir.
 
== Mənbə ==
* Гуреев А. А., Жоров Ю. М., Смидович Е. В. Производство высокооктановых бензинов. — М.: Химия, 1981. — 224 с. — 2670 экз.
* Гуреев А. А., Серёгин Е. П., Азев В. С. Квалификационные методы испытания нефтяных топлив. — М.: Химия. — 200 с. — 3300 экз.
* Смышляева Ю. А., Иванчина Э. Д., Кравцов А. В., Зыонг Ч. Т., Фан Ф. Разработка базы данных по октановым числам для математической модели процесса компаундирования товарных бензинов // Известия Томского политехнического университета. — 2011. — Т. 318, № 3. — С. 75—80.
 
[[Kateqoriya:Neft]]
[[Kateqoriya:Daxili yanma mühərriki]]