Hüceyrənin bölünməsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 5.197.115.136 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Elmir Ayvazov 1999 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 4:
==Mitoz bölünmə==
Eukariotik hüceyrələrdə daha çox rast gəlinən bölünmədir. Bu bölünmənin əsas mahiyyəti bölünmə zamanı genetik aparatın iki dəfə çoxalması və qız hüceyrələrdə başlanğıc hüceyrədə olduğu sayda xromosomların paylanmasıdır. Hüceyrə bölünməyə hazırlaşarkən (interfaza) onda DNT-in reduplikasiyası gedir, hüceyrə mərkəzi ikiləşir, bölünmə üçün hüceyrədaxili inşaat materialları sintez olunur, enerji ehtiyatı toplanır. DNT-in reduplikasiyası hesabına xromosomlarda ikiləşir. [[Mitoz bölünmə]] bir-birini əvəz edən dörd fazadan ibarət olur: profaza, metafaza, [[anafaza]] və telofaza.
Profazada xromosomların spirallaşması, yoğunlaşması və əvvəlki uzunluğa nisbətən qısalması baş verir. Nüvə örtüyü ayrı-ayrı fraqmentlər şəklində dağılır, nüvəcik əriyir, sentriollar sentrosferin qütblərinə doğru çəkilir.
Sətir 25:
Bu bölünmə cinsi hüceyrələrdə baş verir və bioloji mahiyyəti ondan ibarətdir ki, həmin hüceyrələrdə xromosom sayı iki dəfə azalaraq haploid qametlər əmələ gəlir. Cinsiyyət hüceyrələrinin inkişafı cinsiyyət vəzilərində, toxumluqda və yumurtalıqda gedir. Həmin vəzifələrdə cinsi hüceyrələrin çoxalma, böyümə və yetişmə adlanan üç müxtəlif sahəsi və ya zonası ayırd edilir. Çoxalma zonasında ilk cinsiyyət hüceyrələri mitoz yolla çoxalır. Həmin hüceyrələr böyümə zonasına düşür, orda bölünmə getmir, sadəcə olaraq böyüyür. Yumurtalığın yetişmə zonasında bölünmədən sonra əmələ gələn 4 ədəd yumurta hüceyrələri ölçülərinə görə bir-birindən fərqlənir. Bunların üçü kiçik, biri isə iridir. İri yumurta hüceyrəsi mayalanmağa qadir olur, üç kiçik hüceyrə isə istiqamətləndirici cisimciklər adlanır və mayalanmağa qadir deyil.
Cinsiyyət hüceyrələrinin bölünüb çoxalması həm çoxalma, həm də yetişmə zonasına gedir. Meyozun hər iki bölünməsindən mitozda olan profaza, metofaza, [[anafaza]] və telofaza var. Lakin birinci bölünmədə (çoxalma zonasındakı bölünmə nəzərdə tutulur) cinsiyyət hüceyrələrində DNT-in sintezi gedir, xromosomlar ikiləşir, başqa sözlə, hər xromosomun xromatidi yaranır. [[Meyoz bölünmə|Meyoz]]<nowiki/>un birinci bölməsinin profazasında xromosomlar bir-birinə yaxınlaşaraq sarınır ki, bu prosesdə konyuqasiya adlanır. Konyuqasiya zamanı homoloji xromosomlar arasında gen, yəni, irsi məlumat mübadiləsi gedir. Sonra bu xromosomlar bir-birindən ayrılır. Meyozun metafazasında (1-ci) bölünmə vətəri yaranır. Anafazasında isə hüceyrənin qütblərində iki xromatidli tam xromosomlar çəkilir. Elə bununla da meyoz mitozdan fərqlənir, çünki mitozda qütblərə bir xromatidli xromosom çəkilirdi.
Bu bölünmə cinsi hüceyrələrdə baş verir və bioloji mahiyyəti ondan ibarətdir ki, həmin hüceyrələrdə xromosom sayı iki dəfə azalaraq haploid qametlər əmələ gəlir. Cinsiyyət hüceyrələrinin inkişafı cinsiyyət vəzilərində, toxumluqda və yumurtalıqda gedir. Həmin vəzifələrdə cinsi hüceyrələrin çoxalma, böyümə və yetişmə adlanan üç müxtəlif sahəsi və ya zonası ayırd edilir. Çoxalma zonasında ilk cinsiyyət hüceyrələri mitoz yolla çoxalır. Həmin hüceyrələr böyümə zonasına düşür, orda bölünmə getmir, sadəcə olaraq böyüyür. Yumurtalığın yetişmə zonasında bölünmədən sonra əmələ gələn 4 ədəd yumurta hüceyrələri ölçülərinə görə bir-birindən fərqlənir. Bunların üçü kiçik, biri isə iridir. İri yumurta hüceyrəsi mayalanmağa qadir olur, üç kiçik hüceyrə isə istiqamətləndirici cisimciklər adlanır və mayalanmağa qadir deyil.
| |||