Rasizadələr: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 26:
Bu soyadın ilk daşıyıcısı [[Şahtaxtı]]lı (Naxçıvan kəndi) din xadimi hacı-molla Abdulla olub. O zamanlar molla Abdulla (1843~1900), güclü səsə malik və savadlı bir insan olaraq, Qurandan surələri çox gözəl oxuyardı və ona görə ətrafdaki Rusiya və İran şəhərlərində dini tədbirlərə dəvət edilirdi.<ref>А.К.Шариф-заде (Азиз Шариф). Из минувших дней: книга первая. Издательство Язычы, Баку, 1983, 613 стр.</ref> Buna görə də ona Rasi-zadə soyadı verilmişdir: fars dilində "rasidən" sözü uzada-uzada oxumaq deməkdir, hansı ki yəhudi soyadı Kantora uyğun olaraq, sonralar [[Əlirza Rasizadə]]nin ədəbi və partiya ləqəbi olub. ("Cantor" latın dilində "kilsədə oxuyan" deməkdir). 1877-ci ildə hacı-molla Abdulla doğma kəndi Şahtaxtıdan [[Naxçıvan şəhəri]]nə köçüb və orada onun üç oğlu doğulub: [[Şeyx Məhəmməd Rasizadə|Məhəmməd]] (1878), [[Hüseyn Cavid|Hüseyn]] (1882) və [[Əlirza Rasizadə|Əlirza]] (1884) Rasizadələr.
Azərbaycan ədəbiyyatında Rasizadə qardaşları milli mədəniyyətin təkamülündə üç cərəyan ilə və həmçinin ictimai-siyasi fikrin üç istiqaməti ilə eyniləşdirilirldi, çünki Məhəmməd Tehranda fars, Hüseyn (Cavid) Istanbulda türk, Əlirza isə [[Qori seminariyası]]nda rus təhsilini alıb, müvafiq (islam, türk və rus) təsirinin təbliğçisi olublar.<ref>Rasizadə evində üç qardaş arasında baş verən bu disputlar onların həmyerlisi yazıçı [[Cəlil Məmmədquluzadə]]ni "Anamın kitabı" (1919) pyesinin yazılmasına ruhlandırmışdır: orada təsvir edilmiş fars, türk və rus təhsili almış üç qardaşın prototipləri Rasizadə qardaşları idi. = Дж.Мамедкули-заде. Анамын китабы (перевод А.Шарифа): Драмы и прозаические произведения. Издательство АГУ, Баку, 1958, стр.354-382.</ref> Demək olar ki, bu üç qardaş arasında mürəkkəb münasibətlər XX əsrin Azərbaycan cəmiyyətindəki üç sinfi ideologiyalara uyqun olaraq özünü müvafiq təmsil edib. Tarixçi professor [[Əli Rasizadə]] (Əlirzanın nəvəsi) hətta Azərbaycan tarixində bu üç qardaşın sinfi mövqelərini müqayisə edərək belə yazır: "Əgər 1920-ci ildə Əlirza Rasizadənin ideyaları qalib gəlib, 70 ildən sonra 1991-ci ildə Hüseyn Cavidin ideyaları baş tutdu, amma bu hələ tarixin son sözü deyil -- hər şey ona doğru gedir ki, onların yerinə şeyx Məhəmməd Rəsizadənin ideologiyası gələ bilər".<ref>[http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0090599042000186188 Alec Rasizade. Azerbaijan after Heydar Aliev. = Nationalities Papers (London: Taylor & Francis), March 2004, volume 32, number 1, pages 137—164.]</ref>
== Tanınmış nümayəndələri ==
| |||