Mədə xərçəngi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k düzenleme, replaced: <references/> → {{İstinad siyahısı}} using AWB
Redaktənin izahı yoxdur
Teq: 2017 viki-mətn redaktoru
Sətir 1:
'''Mədə xərçəngi''' — əvvəlmədənin selikli qişasının epitel hüceyrələrində əmələ gələn bədxassəli şişdir. Əvvəl ümumi zəiflik, iştahın azalması, arıqlama, [[anemiya]], psixi depressiya meydana çıxır. Ağrı sindromu şişin mədənin pilorik və kardial hissəsinə yayıldıqdan sonra əmələ gəlir. Mədə dibinin xərçəngi də uzun müddət simptomsuz gedə bilər. İlk şikayətlər enterokardia tipli agrılar olur. Proses diafraqma və plevraa keçdikdə təkrarlanır. Daha sonra mədə xərçəngi üçün xarakter olan gecikmiş.
 
==Yaranma səbəbləri==
Mədə xərçənginin ilkin inkişaf mərhələsi adətən əlamətsiz olur. Çünki toxumalar o zaman ciddi xarakterli zədə almır və bu səbəbdən xəstə onun varlığından xəbəri olmur. Şikayətlər və xəstəlik əlamətləri adətən mədə xərçəngi ikinci və üçüncü mərhələlərdə olduqda başlayır. Mədə xərçəngi inkişaf etdikcə əlamətlər var ki, özünü büruzə verir. Mədə nahiyəsində intensivliyi və güclü olmayan ağrılar peyda olur. Az miqdarda qida qəbulundan sonra mədədə ağırlıq hissləri yaranır. Mədənin gec boşalması halları narahat edir. İştaha pozulur, xəstə arıqlayır, öyümə və qusma halları getdikcə intensivləşir.
Mədə xərçəngi inkişaf etdikcə xəstəlik əlamətləri də artır. Xərçəng üçüncü mərhələyə keçdikdə mədə divarını tam olaraq zədələyir və yayılmağa başlayır. Şiş damarları zədələdikdən sonra mədədə qanaxmalar ola bilir. Nəticədə qan azlığı (anemiya) yaranır, iştaha düşür, ümumi zəiflik inkişaf edir. Əlbəttə bu əlamətlər mütləq xərçəng xəstəliklərində olmur, bu səbəbdən tam müayinə olunmamış xərçəng şişi barədə düşünmək lazım deyil. Yalnız tam müayinə metodları tətbiq olunandan sonra, biopsiya daxil olmaqla diaqnoz ya təsdiqlənir, yada ki, inkar edilir və faktla bağlı müalicə tətbiq olunur.
 
== Simptomları ==
Sətir 5 ⟶ 9:
 
== Diaqnoz ==
Mədə xərçənginin diaqnozunun yeganə təsdiqedici faktoru, şişin histoloji müayinəsidir. Əlavə müayinə üsulları ilə xəstəliyin xarakteri, həcmi və lokalizə sahəsi öyrənilir ki, müalicə tədbiri dəyərləndirilsin. Həmçinin mədə xərçəngində informatik məna daşıyan, qanın biokimyəvi və klinik analizlərinin olunması vacibdir. Müalicəni gecikdirmək və yaxud tam məlumatı əldə etməyincə tələsdirmək olmaz! Əgər xəstəni narahat edən məqamlar varsa, hələlik simptomatik müalicə metodlarından istifadə olunur.
Başlıca olaraq rentgenoloji müayinəyə və qastroduodenoskopiaya əsaslanır.
Qastroskopiya şişin xarakterini onun lokalizasiyasını böyümə formasını yayılmasını təyin etmeyə imkan verir. Həm də bu zaman biopsiya üçün material almaq imkan olur. Şişin dağılması və mədə qanaxmaları hallarında laborator müainə zamanı mədə xərçəngi olan xəstələrdə anemiya müşahidə edilir. Buna görə nəcisin gizli qan sınağına reaksia (+) olur. EÇS 50–70&nbsp;mm/saata qədər artır, mədə şirəsində xlorid turşusu olmur.
 
== Mədə xərçənginin müalicəsi ==
Müalicə mədə xərçənginin hansı mərhələdə olmasından, şişin həcmindən, əhatə etdiyi sahədən, digər orqanlara nüfuz etməsindən, həmçinin xərçəng hüceyrələrin limfa düyünlərinə yayılmasından və nəhayət geniş metastaz verməsindən asılıdır. Mədə xərçəngi zamanı hazırda üç əsas müalicə metodu tətbiq edilir. 1. Cərrahi yolla şişin götürülməsi. 2. kimyaterapiya. 3. Şüa terapiyası. Çox hallarda kombinasiya edilmiş müalicə üsulları tətbiq edilir. Müalicə üsulunu həkim onkoloq təyin edir və taktiki cəhətdən münasib müalicə planı tərtib edir. Plan üzrə hərəkət edərək addım-addım prosesin necə getdiyini izləyir. Çünki mədə xərçənginin müalicəsi zamanı plandan kənar situasiyalar var ki, yarana bilir. O zaman müalicə prinsipini pozmamaq şərti ilə əlavə müdaxilələr etmək lazım gəlir. Göründüyü kimi xərçəng xəstəsini müalicə etmək olduqca çətindir. Həkim xəstəni tam nəzarətdə saxlamaq üçün böyük əmək sərf etməklə yanaşı psixoloji gərginlik yaşayır. Əlbəttə ki, sonuncu ştrix əsil həkim ürəyi olan insanlara aiddir.
Mədə xərçəngi zamanı yeganə və effektif metod cərrahi müdaxilədir. Bundan başqa müxtəlif, müasir şiş əleyhinə dərmanlar metastaz prosesinin qaeşısını almaq üçün istifadə olunur. Həmçinin şüa müalicəsi tətbiq olunur.
Müalicənin vacib şərtlərindən biri də xəstənin xəstəliyinə görə sarsıntı keçirtməsinin qarşısını almaqdır. Əgər xəstə sarsıntı yaşayır və stress keçirdirsə onun beyni orqanizm üçün çox vacib maddələrin sürətlə sərfinə səbəb olur. Nəticədə sürətlə zəifləyən xəstənin immun sistemi zəifləyir və orqanizmdə gedən maddələr mübadiləsi ləngiyir və yaxud tamamilə pozulur. Belə vəziyyətdə müalicəni adekvat aparmaq dəfələrlə çətinləşir. Məhz belə vəziyyətə düşən xəstənin orqanizmini sonradan aktivləşdirmək çətin olur və xəstə tükənir.
 
Operativ metod tətbiq edilə bilməyən mədə xərçəngi zamanı düzgün qidalanma vacib rol oynayır: gündə 4 dəfə az hissələrlə qida qəbulu və pis qidalardan imtina. Qusma zamanı mədə və 12 barmaq bağırsağın motorikasını nizama salan preparatlar, ağrılarda isə narkotik və qeri-narkotik ağrıkəsici maddələr təyin edilir
 
== Profilaktika ==
Mədə xərçənginin profilaktikasında xərçəngönü xəstəlikləri xüsusəndə sekretor çatmamazlıqlarla gedən xroniki və atrofik qastriti vaxtında müalicə etmək lazimdır. Belə xəstələr ildə 2 dəfə qastroskopik müayinədən keçməlidir. Düzgün qidalanma rejimi siqaret və alkoqoldan imtina etmelidir. Mədədə polip olduqda onlar cərrahi yolla çıxardılırçıxarılır. Mədənin kallyoz xorası olan xəstələrə xüsusi müşahidə tələb olunur. Əgər çapiqlaşmaçapıqlaşma prosesisesi getmirsə belə xəstələr mütləq cərrahi yolla müalicə olunmalıdır.
 
== İstinadlar ==