Frank krallığı: Redaktələr arasındakı fərq

[[Xlodviq]]in dövründə [[Akvitaniya]] ([[507]]), onun varisləri dövründə isə [[Burqundiya]] ([[534]]) işğal olundu. [[536]]-cı ildə isə ostqotlar [[Provans]]ı [[franklar]]a güzəştə gedirdilər. [[VI əsr]]in ortalarına doğru frank krallığı [[Roma]] hakimiyyəti dövründəki bütün [[Qalliya]] əyalətinin ərazisini əhatə edirdi. [[Franklar]] həmçinin [[Reyn]] sahilindəki bəzi alman tayfalarını: turinq, alaman və bazarları da özlərinə tabe etmişdilər. [[Saklar]] isə onlara illik ödəniş verməyə məcbur idi. Frank dövlətinin mtrixi [[feodal]] münasibətlərinin ən erkən mərhələsindən inkişafını izləməyə imkan verir; yəni erkən [[feodal]] krallığının yaranmasından – [[Qərbi Avropa]]ya ilk orta əsrlər imperiyasının (Karilanq) yaranmasına qədər<ref>{{cite web|url=http://www.dw-world.de/dw/article/0,,3840415,00.html |title=Die Geburt zweier Staaten – Die Straßburger Eide vom 14. Februar 842 &#124; Wir Europäer &#124; DW.DE &#124; 21.07.2009 |publisher=Dw-world.de |date=2009-07-21 |accessdate=2013-03-26}}</ref>. [[Feodal]]laşma prosesi son [[Roma]] və [[alman]] ictimai münasibətlərinin sintezi formasında getmişdir. Hər ikisinin nisbəti şimalda və cənubda fərqli olmuşdur. Lakin arxeologiyanın və aerofotoçəkilişlərin ən yeni məlumatlarına görə, [[I əsr|I]]-[[V əsr]]də Luaradan şimalda olan torpaqlarda quldar villalar çoxluq təşkil etmiş, əsas işçi qüvvə isə qullar və kolonlar olmuşdur<ref>Eric Joseph Goldberg, ''Struggle for Empire: Kingship and Conflict Under Louis the German, 817–876'', Cornell University Press, 2006 {{ISBN|978-0-8014-3890-5}}</ref>. Hətta frank işğalından sonra da əhalinin əsas hissəsi qallar və [[romalılar]] olmuşdur. Digər tərəfdən, bu vilayətlərdə cənuba nisbətən cəmiyyətin daha dərin barbarlaşması xarakterikdir. Bu da onunla izah olunur ki, [[V əsr]]in sonuna doğru [[franklar]] ictimai inkişafın daha aşağı səviyyəsində olmuşlar (nəinki qallar və [[romalılar]]). Onların primitiv münasibətləri dağılmaqda olan [[nəsil|nəsl]]i qəbilə quruluşunun yayılmasına təkan vermişdir. Digər tərəfdən, [[Xlodviq]]in dövründə frank hücumları ardıcıl olmuş və bu vilayətin güclü germanlaşmasına səbəb olmuşdur. Əvvəlcə [[franklar]] qall və [[romalılar]]dan təcrid olunmuş şəkildə məskunlaşmışdılar<ref>Simon MacLean, ''Kingship and Politics in the Late Ninth Century: Charles the Fat and the End of the Carolingian Empire'', Cambridge University Press, 2003 {{ISBN|978-0-521-81945-9}}</ref><ref name="google">{{cite book|title=Charlemagne's Early Campaigns (768-777): A Diplomatic and Military Analysis|author=Bachrach, B.|date=2013|publisher=Brill|isbn=9789004244771|url=https://books.google.com/books?id=iRszAQAAQBAJ|page=67|accessdate=2014-10-06}}</ref><ref name="google2">{{cite book|title=Information Revolutions in the History of the West|author=Dudley, L.|date=2008|publisher=Edward Elgar|isbn=9781848442801|url=https://books.google.com/books?id=jLnPi5aYoJUC|page=26|accessdate=2014-10-06}}</ref><ref name="umontreal">{{cite web|url = https://papyrus.bib.umontreal.ca/xmlui/bitstream/handle/1866/803/a1.1g746.pdf;jsessionid=6623384256ACCA3FE866FD3FA5B08292?sequence=1|title = The Rebirth of a Communications Network: Europe at the Time of the Carolingians (thesis)|publisher = papyrus.bib.umontreal.ca|accessdate = 2014-10-06|last = Claus|first = Edda|date = June 1997}}</ref>.

 

Bir tərəfdən, primitiv barbar cəmiyyəti, digər tərəfdən, yerli əhali qarşılıqlı təsiri ləngidirdi. Luaradan cənuba barbar əhali azsaylı idi, amma şimaldan fərqli olaraq, onlar burada yerli əhali ilə birgə yaşayırdılar. Ona görə də dağılmaqda olan son antik münasibətlər burada daha güclü idi, barbar qaydaların dağılması daha sürətlə gedirdi, amma yeni [[feodal]] münasibətlərinin təşəkkülü [[şimal]]a nisbətən zəif gedirdi. Eyni zamanda Frank krallığının şimalında da, cənubunda da [[feodal]] sintezində barbar təsirinin ən mühüm amili siyasi [[hakimiyyət]]in barbarların əlində olması idi<ref name="books.google.com">Hooper, Nicholas / Bennett, Matthew. [https://books.google.com/books?id=Sf8UIynR0koC&pg=PA12 ''The Cambridge Illustrated Atlas of Warfare: the Middle Ages''] Cambridge University Press, 1996, pp. 12–13 {{ISBN|0-521-44049-1}}, {{ISBN|978-0-521-44049-3}}</ref>. Frank dövlətinin mövcudluğunun [[1|I]] mərhələsində ([[V əsr]]in sonu - [[VII əsr]]in sonu) [[Qalliya]]nın [[şimal]]ında son [[Roma]] və barbar strukturaları müxtəlif ukladlar formasında mövcud idi: dağılan qullar, barbar ukladları və yaranmaqda olan [[feodal]] ukladları (kolonat, torpaq asılılığının formaları, drujina münasibətləri). [[Franklar]]ın ictimai quruluşunu öyrənmək üçün ən mühüm mənbə (xüsusilə Şimali [[Qalliya]]) «Salik qanunu» (Lex Salica) sayılır. Bu, salik [[franklar]]ının çox güman ki, [[VI əsr]]in əvvəllərində [[Xlodviq]]in dövründə meydana çıxmış məhkəmə qaydalarının yazıya alınmış formasıdır<ref>Bowlus, Charles R. [https://books.google.com/books?id=0XBtVwukIogC&pg=PA49 ''The Battle of Lechfeld and its Aftermath, August 955: The End of the Age of Migrations in the Latin West''] Ashgate Publishing, Ltd., 2006, pg. 49 {{ISBN|0-7546-5470-2}}, {{ISBN|978-0-7546-5470-4}}</ref>. Digər barbar qanunlarından fərqli olaraq, [[Roma]] təsiri burada zəif olub daha çox zahiri səciyyə daşıyır: [[latın dili]], cərimələrin [[Roma]] [[pul]] vahidləri ilə olması və s. [[VI əsr|VI]]-[[IX əsr]]lər gedişində frank kralları «Salik qanunu»na dəyişikliklər və tamamlamalar etmiş və bu səbəbdən bu qanun [[frank]] cəmiyyətində nəsli qəbilə quruluşundan [[feodal]]izmə gedən təkamülü izləməyə imkan verir.