Frank krallığı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
185.30.88.156 (müzakirə) tərəfindən edilmiş 4249078 dəyişikliyi geri qaytarıldı.
Teq: Geri qaytarma
Sətir 92:
}}
 
'''Frank imperiyası''' və ya '''Frank dövləti''' ({{lang-en|Francia ya Frankia}}.əslində dövləti Magellan yaradıb sonra camaata deyibki bu dövləti kötükcəmə verirəm ); ({{lang-la|regnum Francorum}}) — Orta əsrlərdə mövcud olmuş [[krallıq]]. Krallığın əsası [[481]]-ci ildə [[Xlodviq]] tərəfindən qoyulmuşdur. Çiçəklənmə dövrü [[Böyük Karl]]ın dövrü olub. Eramızın [[I əsr]]ində german tayfaları<ref group=q>Frank tayfa başçısı Xlodviq Qalliyaya hücum etmək üçün başqa tayfalarla ittifaqa girdi.</ref> [[qərb]]dən və [[şərq]]dən [[Reyn]] və [[Visla]] çayları, cənubdan [[Dunay]] çayı, [[şimal]]dan isə [[Baltik dənizi|Baltik]] və [[Şimal]] dənizlərinə qədər uzanan geniş ərazilərdə yayılmışdılar. Sonralar çoxsaylı işğallar nəticəsində germanlar digər xalqlarla qarışaraq bir çox Avropa xalqlarının yaranmasında mühüm rol oynadılar{{sfn|Douglass|Bilbao|2005|p=40}}. [[5|V]] [[əsr]]in sonlarında german tayfalarının işğalları nəticəsində [[Qərbi Avropa]]da quldarlıq quruluşu dağıldı<ref name="Lewis2009">{{cite book|first=David Levering |last=Lewis|title=God's Crucible: Islam and the Making of Europe, 570–1215|url={{google books |plainurl=y |id=NwA7mQEACAAJ|page=177}}|date=12 January 2009|publisher=W. W. Norton|isbn=978-0-393-33356-5|page=177}}</ref>. Qul əməyini xırda torpaq sahibi olan icma üzvləri — kəndlilərin əməyi əvəz etdi. [[Frank]] tayfa başçısı [[Xlodviq]] [[Qalliya]]ya hücum etmək üçün başqa tayfalarla ittifaqa girdi. Bu zaman [[Qalliya]]nı keçmiş [[Roma]] canişini idarə edirdi{{sfn|James|2009|p=49}}. [[486]]-cı ildə Suasson şəhəri yaxınlığındakı döyüşdə [[franklar]] [[romalılar]]ı məğlub etdilər{{sfn|Collins|2004|pp=131–132}}. [[Xlodviq]] [[Qalliya]] torpaqlarını döyüşçülərinə və müttəfiqlərinə payladı. Frank əyanları iri [[torpaq]] sahiblərinə çevrildilər.
 
Frank dövləti təxminən [[V əsr]]in sonlarında yarandı. [[Xlodviq]] bu dövlətin [[kral]]ı oldu. İrsi hakimiyyət — [[monarxiya]] rejimi quruldu. [[Xlodviq]] ölkəni vilayətlərə böldü. Vilayətlərə [[qraf]]lar adlanan hakimlər təyin edildi. [[Qraf]] vilayətdə vergi toplayır, hərbi dəstəyə başçılıq edir və məhkəmə işlərinə baxırdı. [[Xlodviq]]in dövründə ilk qanun toplusu — [[Frank]] qanunları yarandı. Hakimiyyətini möhkəmləndirmək üçün [[Xlodviq]] [[xristian]] dinini qəbul etdi. Kilsə kralın hakimiyyətini möhkəmləndirdi.<ref name="Freeman1904">{{cite book|first=Edward Augustus |last=Freeman|title=Western Europe in the Eighth Century & Onward: An Aftermath|url={{google books |plainurl=y |id=5HCIvgAACAAJ|page=74}}|year=1904|publisher=Macmillan and Company, limited| page=74}}</ref> Frank dövlətinin ən qüdrətli dövrü [[Böyük Karl]]ın hakimiyyəti ([[768]]—[[814]]) illərində olmuşdur. [[Böyük Karl]] [[İtaliya]]nın çox hissəsini öz torpaqlarına qatdı. [[Reyn]] və [[Elba]] çayları arasında yaşayan saksları itaət altına aldı. [[Böyük Karl]] [[800]]-cü ildə [[Roma]]ya gəldi və özünü imperator elan etdi. [[Papa]] onun başına qızıldan tac qoydu{{sfn|Collins|2004|pp=131–132}}{{sfn|Russell|1930|p=88}}{{sfn|McKitterick|2008|pp=118–125}}.