Buxara vilayəti: Redaktələr arasındakı fərq

'''Buxara vilayəti''' — [[Özbəkistan]]da [[vilayət]]. Sahəsi 40,3 min km², əhalisi 1,7 milyon (2011). 13 rayonu, 10 şəhəri, 3 şəhər tipli [[qəsəbə]] var. Mərkəzi Buxara şəhəridir.

Səthi şimal-qərbə doğru azmeyilli düzənlikdir[[düzənlik]]dir. Ərazinin çox hissəsini [[Qızılqum |Qızılqum]] səhrası tutur. Vilayətin şimalında Kulcuktau (785 m) dağları, cənub-şərqində Zərəfşan çayının geniş dərəsi uzanır. Mühüm çayı olan Zərəfşandan və [[Türkmənistan Respublikası]] ilə sərhəddəki [[Amudərya]] çayından suvarmada istifadə edilir. Şor göllər[[göl]]lər var. Suvarılan rayonlarda (torpaq fondunun təqribən 2%-i) çəmən, allüvial, bataqlıq-çəmən, səhra-otlaq rayonlarında açıq-boz, qumlu və s. torpaqlar[[torpaq]]lar geniş yayılmışdır.

İqlii[[İqlim]]i kəskin kontinentaldır. Orta temperatur yanvarda –2°C-dən (cənubda) –8°C-yədək (şimalda), iyulda 28–30°C-dir. İllik yağıntı 125–175 mm-dir.

=== Faydalı qazıntıları ===

Faydalı qazıntıları: [[neft]], [[təbii qaz]], qrafit, bentonit, [[mərmər]], əhəng daşı, qum, [[gips]] və s.

Səhrada gəvən, cuzğun, [[Efemerlər|efemerlər]], efemeroidlər, saksaul və s. bitir; ceyran, sayqak, canavar, tülkü, [[gəmiricilər]], [[sürünənlər]], müxtəlif quşlar və s. var.

Vilayətin ÜRM-ində sənayenin[[sənaye]]nin payı 18% təşkil edir. [[Toxuculuq]], ipəksarıma və pambıqtəmizləmə əsas sənaye sahələridir; neftin, təbii qazın, qiymətli metalların hasilatı və emalı mühüm yer tutur. Buxara vilayəti [[Orta Asiya]]da iri yanacaq-energetika sənayesi rayonlarından biridir. Buxara neft emalı zavodu ildə 2,5 milyon ton neft və qaz kondensatı emal edir (2010). [[Zavod]]un istehsal etdiyi yüksəkkeyfiyyətli [[benzin]], dizel yanacağı, mazut, aviakerosin və digər məhsullar xarici [[ölkə]]lərə ixrac olunur. Toxuculuq sənayesi üçün başlıca xammal [[pambıq]]dır: 2010-cu ildə vilayətdə 106,7 min ton pambıq lifi istehsal edilmişdir. ÜRM-də kənd təsərrüfatının payı 29,6%-dir (2010). Bitkiçiliyin əsas sahələri pambıqçılıq (342 min t) və taxılçılıqdır (620 min t).

Vilayətdə orta hesabla ildə 150 min ton [[meyvə]], 354 min ton [[tərəvəz]], 79 min ton bostan bitkiləri və 99 min ton [[üzüm]] yetişdirilir. Avtomobil yollarının uzunluğu 3994 km-dir. 2010-cu ildə [[avtomobil]] nəqliyyat ilə yükdaşımaların həcmi 1242,9 milyon t/km olmuşdur. Dəmiryollarının uzunluğu 452,4 km-dir. [[2010]]-cu ildə vilayətin xarici ticarət dövriyyəsi 659,7 milyon [[dollar]] təşkil etmişdir. İxracatın həcmi 336,9 milyon dollara, idxalatın həcmi 322,8 mln. dollara çatmışdır. Pambıq lifi (57,3%), enerji ehtiyatları (19,3%), qida məhsulları (3,5%) və xidmətlər (3,5%) əsas ixracat məhsullarıdır. İdxalatda əsas yeri maşın və avadanlıqlar (16,5%), enerji ehtiyatları (67,1%), mine -

ral və kimyəvi materiallar (4,3%) tutur. <ref name=":0">{{AME|5|49}}</ref>