Toluy xan: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 44:
 
=== Naiblik müddəti ===
[[Çingiz xan]] öz vəliəhdi olaraq üçüncü oğlu [[Ögedey xan]]i seçdi. Monqol qanunlarına görə Toluy kiçik oğul “ocağın qoruyucusu” (otçiqin) olaraq atasının əsas yurdu [[Monqolustan]]a sahib çıxaraq oranı qorumalı idi. “Monqolların gizli tarixi” əsərində yazılanlara görə Toluy xanın taxtına iddia etmədi. Fars tarixçiləri [[Cüveyni]] və [[Rəşidəddin]] onu atasının ali hakimiyyətinin varisi kimi təqdim etməməsini Guyukun ölümündən sonra Toluidlərin hegemonyasınına haqq qazandırmaq istəyi ilə ehtimal edirdilər.
 
Toluy ordunun mərkəzi hissəsinin (yüz iyirmi doqquz min nəfərdən ibarət) komandanlığını aldı və [[1229]]-cu ildə Böyük Qurultayı çağırıb [[Çingiz xan]]ın vəsiyyəti ilə [[Ögedey xan]]i xan elan edənə qədər dövlətin naibi olaraq qaldı. Toluya [[Ögedey xan]]in hakimiyyətində olan keşikçilər korpusunun (xan keşikçiləri) komandanlığı verildi və Ögedeyə[[Ögedey xan]]a 9 dəfə sadiqlik andı içdi. Komandanlıqla yanaşı Toluy Elyuy Çutçayla yanaşı dövlətin idarə olunmasında da mühüm rol oynamışdır.
 
Böyük Xanın seçilməsindən sonra monqollar qoşunların böyük hissəsini cəbhəyə qaytarmaqla [[Jin İmperiyası]] ilə müharibəni davam etdirdi. Hərbi əməliyyatla monqollar üçün heç də uğurlu alınmadı və onlar [[1230]]-cu ildə geri çəkilərkən cənub-qərbəki qrupların komandanlığı [[Sabutay]]dan alınıb Toluya verildi. Tezliklə o, Jin ordusunu məğlub etdi və [[1232]]-ci ilin əvvəlində [[Çjurçjenlər dövləti]]nin daxili ərazilərinə girdi.
 
=== Ölümü və sonrası ===
[[Ögedey xan]] ağır xəstələndiyində onun ruhunu xəstə ruhlardan qurtarmaq üçün ənənəvi bir mərasim təşkil edildi. Şamanlar [[Ögedey xan]]inın ruhunu yerinə almaq üçün ruhlara qızıl, gümüş, mal-qara və ya girov olaraq nə isə vəd etdilər. Toluy “[[Ögedey xan]] xanının əvəzinə məni qəbul edin, ona bu xəstəlikdən şəfa verin və onun əziyyətini mənə verin” deyərək şamanın sui-qəsd suyunu içdi. Tezliklə [[Ögedey]] xan]] sağaldı lakin yolda Toluy xəstələnərək [[1232]]-ci ilin payızında öldü.
 
== Ailəsi ve nəsli ==