Əhəndaşı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 3:
== ''Əhəngdaşı'' ==
Əhəgdaşı böyük bərkliyə malikdir: qədimdə onu daş tikililərdə material kimi istifadə edirdilər. Onun üzərində balıqqulağı izləri aydın görünür.Bu süxurun yaranmasında daşlaşmış heyvan qalıqları iştirak edir.Bu da bir fərziyyə deyil ki,Xeops ehramı əhəngdaşından tikilib.Böyük Moskva knyazlığında olan əksər məbədlər Myaçkov əhəngdaşından tikilmişdir. Bu əhəngdaşı Moskva çayı yaxınlığında yerləşən Myaçkov kəndində çıxarılırdı və xüsusi gəmilərdə tikinti aparılan məkana daşınırdı. Əbəs yerə Moskva qədində ağ daşdan tikilmiş şəhər adlandırılmırdı. Hal-hazırda əhəngdaşı sement istehsalında xammal kimi, metallurgiyada flüs (metallurgiyada flüs qarşıqların, məs., P<sub>2</sub>O<sub>5</sub> və SiO<sub>2</sub>-ni əriyən şlaklar şəklində birləşdirmək məqsədilə xəlitəyə daxil edilən maddəyə deyilir) kimi, kimya sənayesində sodanın, xlorlu əhəngin, kalsium karbidin istehsalında geniş tətbiq edilir.
== Növləri ==
Əhəng daşını içindəki gilin miqdarından aslı olaraq yalnız havada bərkiyən hava əhəngi (yağlı əhəng) və həm havada həm də suda bərkiyən su əhəngi (hidroliz əhəng) olaraq iki qrupa bölmək olar. Azərbaycanda əhəng daşı yataqları əsasən Qaradağ rayonunda geniş yayılmışdır.
 
Əhəng daşı bişirilən zaman istilik 1000 °C-ni keçməzsə əldə edilən əhəng söndürülməmiş hesab olunur. Su ilə qarışdırılan zaman asan şəkildə sönər. Əgər əhəng daşı uzun müddət 1400-1500 °C-də bişirilərsə o zaman bərk əhəng alınar ki, bunun da istifadəsi geniş yayılmamışdır. Əhəng emalında iki mərhələ vardır: bişirilmə və söndürülmə. Əhəng daşını bişirdikdən sonra istifadə etmək üçün mütləq şəkildə söndürmək lazımdır. Bunun üçün əhəngin 1/3-ü qədər su qatmağa ehtiyac vardır.
Azərbaycanda əhangdaşı yataqları [[Qaradağ rayonu]]nda var.
 
== Əhəngdaşını istifadə edən zaman nələrə diqqət etməli? ==
 
Əhəngdaşı söndürülən zaman bu məqamlara diqqət etmək lazımdır:
 
* Əhəng daşı söndürülən zaman 100% miqdarında həcminin artması müşahidə olunur. Buna görə də əhəngin söndürülməsinə xüsusi diqqət etmək lazımdır. Çünki təmir və tikinti zamanı sönməmiş əhəngin sönməsi nəticəsində tikilən binada çatlamalar, sımalar baş verə bilər.
 
* Əhəngin söndürülməsi prosesində istilik 300-400 °C-yə qədər qalxa bilər. Bu zaman suyun buxarlanması nəticəsində əhəng yenidən kalsium karbonata çevrilə bilər. Bunun baş verməməyi üçün temperaturu 100 °C ətrafında saxlamaq və daima suyun miqdarını tənzimləmək lazımdır. Hava ilə təmas nəticəsində bərkiyən əhənglər üç mərhələdən keçir:
# Quruma
# Kristallaşma
# Havadakı karbon qazı ilə birləşərək karbonatlaşma.
Karbonatlaşmayan əhəng uzunmüddətli deyildir. Su ilə təmas nəticəsində yuyula bilər. Lakin bu növ əhəngdən daha praktik suvaq əldə etmək üçün istifadə oluna bilər. Bu zaman normal sementə nisbətən çatlamaya davamlı suvaq əldə etmiş olarıq.
{{commons|Category:Limestones}}
{{kimya-qaralama}}