Ələmut qalası: Redaktələr arasındakı fərq

'''Ələmut Qalasıqalası''' ({{lang-fa|الموت‎}}) — [[İran]]ın [[Qəzvin ostanı]]<nowiki/>nda, [[Talış dağları]]<nowiki/>nın və [[Elburs]]Əlburz dağları|Əlborz dağ sistemininsistemi]]<nowiki/>nin kəsişməsində, 2163 metr hündürlükdə yerləşən qədim qala. Hazırda yalnız dağıntıları qalmışdır. [[Həmdullah Qəzvini]]<nowiki/>nin qeydlərinə görə [[840]]-cı ildə, başqa versiyaya görə isə [[859]]-cu ildə tikilmişdir. Qala [[Tehran]]<nowiki/>dan 100&nbsp;km uzaqda, Şahrud və Ələmut çayları arasındakı RüdbarRudbar vadisində 200 metr yüksəklikdəki qayanın üzərində yerləşir. Tərcümədə adı "Qartal yuvası" mənasını verir.<ref>Willey, Peter. Eagle’s Nest- Ismaili Castles in Iran and Syria (New York: I.B. Tauris, 2005), 23.</ref>

1256-cı ildə Monqol dövlətinin böyük xanı [[Munke]]ninMöngkenin əmri ilə [[Hülaku xan]]ın qoşunları [[İran]] və [[Yaxın Şərq]]də tam hakimiyyəti ələ keçirmək üçün yürüşə başladı. Həmin ilin iyununda Ələmut qalası mühasirəyə alındı. Noyabrın 19-da Nizari imamı Rüknəddin Xurşah istilaçıların mərhəmət göstərəcəyi ümidi ilə Meymundizdəki iqamətgahının qapılarını onların üzünə açdı. Hülaku xanın tələbi ilə o öz dövlətinin bütün hakimlərinə məktub göndərərək təslim olmalarını əmr etdi. 40-a yaxın qala bu əmrə tabe olsa da, Ələmut və Lamasar müqaviməti davam etdirdilər. 15 dekabrda Ələmut üzərinə başlayan hücum ayın 19-da uğurla nəticələnir və alınmaz hesab olunan qala monqollara təslim olur.

Hülaku xanı səfərdə müşayiət edən tarixçi Ata Malik Cüveyni qalanın zəngin kitabxanasını dağıdılmaqdan xilas etdi. Burada o, naməlum 10-cu əsr müəllifinə aid olan "[[Gilan]] və Deyləmin[[Deyləm]]<nowiki/>in tarixi" kitabını və sonradan özünün "TarixiTarix-i cahanguşa" əsərində istifadə edəcəyi Həsən Sabbahın həyatından bəhs edən "Sərgüzəşti seyidna" əlyazmasını tapmışdır. Buradakı əsərlərlə tanış olduqdan sonra o, İsmaili təriqətini təbliğ edən əsərləri yandırmışdır.

[[Səfəvilər]]<nowiki/>in hakimiyyəti dövründə Ələmut siyasi rəqiblərin sürgün yeri kimi istifadə edilirdi. [[Qacarlar]]ın dövründə isə RüdbarRudbar vadisindəki digər qalalarla birlikdə Ələmut da dəfinə ovçuları tərəfindən yağmalanmışdı.

Hazırda İran Mədəni irsi qoruma və turizm təşkilatının rəhbərliyi altında RüdbarRudbar vadisində "Ələmut" mədəni və tarixi layihəsi həyata keçirilir. Qala İranın mədəniyyət abidələri reyestrinə daxil edilib.