Səməd bəy Mehmandarov: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 55:
[[1917]]-ci ilin əvvəlində [[Rusiya]]nın bütün hərbi ordenləri ilə, eləcə də [[İngiltərə]]nin, [[Fransa]]nın, [[Rumıniya]]nın bir neçə hərbi ordenləri ilə təltif edilmişdi. [[1917]]-ci il fevral burjua inqilabı baş verərkən S.Mehmandarov [[Qafqaz]]da idi. Həmin ilin aprel ayında o, vəzifəsini həmişəlik tərk edib istefaya çıxmış, bir müddət [[Vladiqafqaz]] şəhərində yaşamış, sonra [[Azərbaycan]]a gəlmişdir.
== AXC dövründə fəaliyyəti ==
[[1918]]-ci il noyabrın 1-də Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti Hökuməti Hərbi Nazirliyi bərpa etmək barədə qərar qəbul edərkən Mehmandarov Cümhuriyyət ordusunda xidmətə çağırılaraq, hərbi nazirin müavini təyin edildi. Mehmandarovun peşəkarlığı, təşkilatçılıq qabiliyyəti, başlıcası isə Azərbaycanın müstəqilliyinə sədaqəti yeni şəraitdə də öz təsdiqini tapdı və [[1918]]-ci il dekabrın 25-də o, hərbi nazir təyin edildi qısa fəaliyyəti dövründə 30 minlik ordu yaratmağa nail olmuşdu.
 
Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusu quruculuğunun memarı idi. O, hər şeydən əvvəl, bu prosesin mahiyyətini, onun dövlət quruculuğundakı yerini dəqiqliklə müəyyənləşdirdi və bütün imkanları da bu məsələlərin həllinə istiqamətləndirdi. Mehmandarov dəfələrlə bəyan etmişdi ki, Cümhuriyyət ordusu, siyasətdən kənarda qalmaqla, yalnız Azərbaycan müstəqilliyinin keşiyində dayanmalıdır. Bu prinsipə hərbi nazir olduöu bütün müddət ərzində dönmədən riayət edən Mehmandarovun mövqeyi hakimiyyətdə təmsil olunan siyasi qüvvələr tərəfindən də yüksək qiymətləndirildi və bunun nəticəsi idi ki, Cümhuriyyətin mövcud olduğu dövrdə hökümətdə hərbi nazir portfeli yalnız ona tapşırılmışdı.
Sətir 62:
[[Aslan bəy Səfikürdski]], [[Aslan bəy Qardaşov]], [[Səməd bəy Mehmandarov]], [[Nəsib bəy Yusifbəyli]], [[Məmməd Yusif Cəfərov]], [[Rəşid xan Qaplanov]], [[Ağa Əminov]], [[Məmmədhəsən Hacınski]], [[Nəriman bəy Nərimanbəyli]]|left|332x332px]]
 
[[1918]]-ci il noyabrın 17-də Müttəfiq dövlətlər adından Bakıya daxil olan ingilis qoşunlarının komandanlığı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hərbi qüvvələrinin, o cümlədən Hərbi Nazirliyin Bakıdan çıxarılmasını tələb etdi. Bununla əlaqədar, nazirlik Gəncəyə[[Gəncə]]yə köçürüldü və [[1919]]-cu ilin ortalarına kimi orada fəaliyyət göstərdi. Paytaxtdan ayrı düşmək qarşıda dayanan mürəkkəb vəzifələrin həllinin operativliyinə təsir göstərsə də, Mehmandarovun işgüzarlığı, ətrafına topladığı zabitlərin və generalların iş kefiyyətlərindən məqsədyönlü istifadə etməsi mövcud çətinliklərin həllində bir dinamiklik yaratdı. Kadrlarla işlərin düzgün qurulması Mehmandarovun hərbi nazir kimi uğurlu fəaliyyətini şərtləndirən başlıca amillərdən biri idi. Böyük etimad, yüksək tələbkarlıq və daimi qayğı [[Əliağa Şıxlinski]], [[Məhəmməd bəy Sulkeviç|Məmməd bəy Sulkeviç]], [[Həbib bəy Səlimov]], [[İbrahim ağa Usubov]], [[İbrahim Vəkilov|İbrahim bəy Vəkilov]], [[Cavad bəy Şıxlinski]], [[Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı]], [[Teymur bəy Novruzov]] və onlarca digər generalın və yüksək rütbəli milli zabitlərin təşəbbüskar fəaliyyətinə geniş meydan açdı. Zabit kadrlarının sayının artırılmasını Mehmandarov ordu quruculuğunun milli zəmin üzərində təkmilləşdirilməsinin mühüm şərti sayırdı. Məhz onun təşəbbüsü ilə Gəncə hərbi məktəbinin bazasında əvvəlcə Praporşiklər məktəbi, sonra isə Hərbiyyə məktəbi açıldı. Eyni zamanda, İstehkamçılar məktəbi, Hərbi dəmiryolçular məktəbi, Şuşa hərbi-feldşer məktəbi fəaliyyətə başladı.
 
[[1919]]-cu ilin yazında ingilis hərbi hissələri Azərbaycanda olduğu dövrdə Hərbi Nazir S.Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti başçısı [[Nəsib bəy Yusifbəyli]]yə göndərdiyi rəsmi məktubda bildirmişdi ki, İngilis hərbi dəstələri Azərbaycanda məskun olduqları yerlərdə talanlar edir, kəşfiyyat işi aparırlar. Bunlara etiraz olaraq S.Mehmandarov İngiltərə hökumətinin I dünya müharibəsi illərində ona verdiyi ordenləri İngiltərə hökumətinə qaytarmağı Azərbaycan hökumətindən xahiş etmişdi.