Polikondensləşmə: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
NKPİ , 31 sayli laboratoriya |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
<big>'''Polikondenləşmə'''</big>
<big><sub>Polikondenləşmə reaksiyaları yüksəkmolekullu birləşmələrin əsas alınma üsullarından biridir. İki və daha çox funksional qrupları olan monomer molekullarının əlavə maddələrin ayrılması və elementar tərkibin dəyişilməsilə bir-birinə birləşərək yüksək molekul kütləli maddələr əmələ gətirməsi reaksiyalarına polikondensləşmə reaksiyaları deyilir. Polikondesləşmə funksionl qruplu üzvi birləşmələr üçün xarakterik olan [[kondensləşmə]] reaksiyalarına oxşardır və onların da gedişi molekulda olan funksional qrupların qarşılıqlı təsiri ilə əlaqədərdir. Lakin kondensləşmə reaksiyalarından fərqli olaraq, polikondensləşmə reaksiyaları, molekulunda iki və daha çox funksional qruplar olan birləşmələr üçün xarakterikdir. Məhz polifunksionallıq, polikondensləşmə reaksiyaları gedişində molekulların bir-birilə ardıcıl birləşməsini və nəticədə [[polimer məhsullar]]ın əmələ gəlməsini müəyyən edir. Monomer molekullarının bir-birilə birləşməsi nəticəsində alınan [[dimer]], [[trimer]] və [[polimer]] [[makromolekullar]]ı da [[monomer]]də olan funksional qruplara malik olurlar; bu isə onlara həm öz aralarında, həm də monomer molekulları ilə qarşılıqlı təsirdə olmaq imkanı verir. Bu yolla zəncirin uzanması baş verir. [[Zəncirin uzanması]] zamanı baş verən hər bir elementar birləşmə aktı əlavə maddələrin (su, spirt, amonyak və s.) ayrılması ilə müşayət olunur.
<center>HOOC–R–NH–...–CO–R–NH<sub>2</sub> + HOOC–R–NH–...–CO–R–NH<sub>2</sub> → HOOC–R–NH–...–CO–R–NH–CO–R–NH–...–CO–R–NH<sub>2</sub> (polimer makromolekulu) + H<sub>2</sub>O</center></sub>
<big><sub>Alınan makromolekul zəncirinin zvenosunu (–CO–R–NH–) monomer molekulu (HOOC–R–NH2) ilə müqayisə etsək, asanlıqla görmək olar ki, onlar bir-birindən elementar tərkibinə görə fərqlənirlər. Polikondensləşmə zamanı həm eyni, həm də müxtəlif maddələrin funksionla qrupları qarşılıqlı təsirdə ola bilər. Bununla əlaqədar olaraq polikondensləşmə reaksiyaları homopolikondensləşmə və heteropolikondensləşmə olmaqla iki qrupa bölünür. Homopolikondensləşmə, bir-birilə qarşılıqlı təsirdə ola bilən funksionla qrular saxlayan bir monomerin molekulları arasında gedir (məsələn, aminturşuların polikondensləşməsi). Heteropolikondensləşmə isə polikondensləşmənin elə növüdür ki, burada reaksiya müxtəlif monomer molekullarında olan funksionla qruplar hesabına gedir. Polikondensləşmədə iştirak edən monomer molekulunda funksional qrupların sayından asılı olaraq müxtəlif quruluşlu polimerlər əmələ gəlir. Bifunksional monomerlərin polikondensləşməsi zamanı xətti makromolekullar alınır. Əgər reaksiyaya daxil olan monomerlərin heç olmazsa birinin funksionallığı ikidən artıq olsa onda üçölçülü və ya fəza quruluşlu polimer makromolekulları əmələ gəlir.
| |||