Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 191:
[[Yunan]] ordusu isə 30 min əsgər olmaqla 720 ağır tüfəng, 3134 yüngül tüfəng və 220 topa malik idi.<ref>[http://www.kurtulussavasi.org/savaslarantlasmalar21.php KurtuluşSavaşı.Ord - Savaşlar və Anlaşmalar: Qərb Cəbhəsi]</ref><ref>Επίτομος Ιστορία Εκστρατείας Μικράς Ασίας 1919-1922 (One Volume History of the Campaign in Asia Minor 1919-1922), History Department of Army, Athens 1967, page 116</ref><ref>[http://www.tsk.tr/8_TARIHTEN_KESITLER/8_8_Turk_Tarihinde_Onemli_Gunler/Ikinci_Inonu/Ikinci_Inonu_Muharebesi.html İkinci İnönü Müharibəsi]</ref>
 
''Birinci İnönü döyüşü''ndə məğlub olan və [[Bursa]] bölgəsində olan Üçüncü Yunan Qvardiyası, [[Uşak]] bölgəsində olan Birinci Yunan Qvardiyası London Konfransına getmək üçün hazırlanan [[Türk]] nümayəndələri hələ yolda ikən bütün qapıları bağlayaraq, [[Afyonkarahisar]] və [[Əskişəhər]] istiqamətlərindən hücum etdilər. General-mayor [[İsmət İnönü]] rəhbərliyindəki birliklər, qərargah [[Əskişəhər]] olmaqla [[cənub]]dan [[şimal]]a doğru 11, 24 və 61-ci Piyada Divizyaları birinci xəttə, 3-cü Piyada Divizyası və 1-ci Süvari Briqadasını ehtiyatlı bir şəkildə İnönü mövqeyində müdafiə məqsədilə hərəkətə keçirdi. [[Yunan]] ordusu döyüşün ilk dörd günündə çox əhəmiyyətli qələbələr ələ keçirərək 24 mart-da Dumlupınarı, 27 martda [[Afyonkarahisar]]ı ələ keçirdilər. [[Əskişəhər]] istiqamətində hərəkət edən [[Yunanıstan Silahlı Qüvvələri|Yunan ordusu]] isə ''Birinci İnönü döyüşü''ndə istifadə edilən yolla irəliləməkdə davam edirdi. İnönü istiqamətində çatışma 27 martda başladı. [[Yunanıstan Silahlı Qüvvələri|Yunan qüvvələri]] ilk günlərdə əhəmiyyətli hücumlar etməsi nəticəsində [[türk]] qüvvələrinə dəstək məqsədilə [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi]]ndə alınan qərarla Məclis Mühafizə Briqadası ilə birikdə Milli Təhlükəsizlik Naziri [[FəvziFevzi Çaxmaq]] cəbhə bölgəsinə yollandı. Mövqelərin mühafizəsində heç zəiflik göstərməyən və əmrləri son dərəcə mükəmməl yerinə yetirən Qərargah rəisi general-mayor [[İsmət İnönü]] keyfiyyətli hücumları nəticəsində [[Yunanıstan Silahlı Qüvvələri|yunan qüvvələri]] geri çəkilmək məcburiyyətində qaldılar. [[Yunanıstan Silahlı Qüvvələri|Yunan ordusu]]nun geri çəkilməsi anında [[Türk]] süvarilərinin onları təqib etməsi nəticəsində çoxlu sayda canlı qüvvə itirdilər. Ancaq [[cənub]] cəbhəsində [[Afyonkarahisar]]ı işğal edən [[Yunanıstan Silahlı Qüvvələri|Yunan qüvvələri]] Çay-Bolvaldin xəttinə qədər irəliləmişdi. Ancaq [[Yunan]] qüvvələri 30 martdaki ikinci hücumlarında da geri çəkilmək məcburiyyətində qaldılar və [[Afyonkarahisar]]dan geri çəkildilər. Geri çəkilən [[Yunanıstan Silahlı Qüvvələri|Yunan ordusu]] [[Türk]] süvariləri tərəfindən Yenişəhər düzənliyində ağır məğlubiyyətə uğradılar.<ref>Sebahattin Selek; Anadolu İhtilali, Ankara, 1968, s.233. Harp Tarihi Vesikalar Dergisi; s.55,Vesika No:1255.</ref> [[Yunanlar]]ın məğlubiyyəti Qərb Cəbhəsi komandanı [[İsmət İnönü]] tərəfindən [[1 aprel]] [[1921]]-ci ildə [[TBMM]] sədri [[Mustafa Kamal Atatürk]] telegrafla bildirdi.<ref>Nutuk, Ankara, 1982, c:2, s.394.</ref><ref>Selahattin ,Türk Kurtuluş Savaşında ikinci inönü Meydan Muharebesi, istanbul, 1933. 90 sayılı Askerî Mecmua'nın eki, s.140, Nutuk, c.2, s.394.</ref>
[[İkinci İnönü döyüşü]] [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|Türk qüvvələri]]nin qalibiyyəti ilə başa çatdı. [[Yunanıstan Silahlı Qüvvələri|Yunan ordusu]] İnönü mövqelərindən geri çəkilmək məcburiyyətində qaldılar. Bu döyüşdə [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|Türk ordusu]] 44 [[zabit]] və 637 [[əsgər]] öldü. 102 [[zabit]] və 1720 [[əsgər]] yaralandı, 10 [[zabit]] və 1359 [[əsgər]] itkin və əsir götürüldü, 3 əsgər edam edildi. [[Yunanıstan Silahlı Qüvvələri|Yunan qüvvələri]] isə 53 [[zabit]] və 669 [[əsgər]] öldü, 149 [[zabit]] və 2874 [[əsgər]] yaralandı, 9 [[zabit]] və 384 [[əsgər]] itkin və əsir götürüldü.<ref>Turgut Özakman, Vahidettin, M. Kemal ve Milli Mücadele, 7. basım,s.500</ref>
==== Nəticə ====
Sətir 263:
 
=== Qərb cəbhəsinin ləğvi ===
''Böyük hücum''un ardıyca [[Mudanya barışığı|Mudanya]]da başlayan atəşkəs görüşlərinə [[İsmət İnönü|İsmət paşa]] ''Qərb cəbhəsi'' komandanı olaraq qatıldı. [[Mudanya barışığı]]nın ardından [[İsmət Paşa]] Qərb cəbhəsi komandanlığından ayrılaraq, Xarici İşlər naziri oldu. Qərb cəbhəsi komandanlığını Ümümqoşun Qərərgah Rəisi [[FəvziFevzi Çaxmaq|Fevzi Paşa]] təhvil aldı. [[Lozanna müqaviləsi]]nin imzalanmasından sonra, müharibə ortamı tamamən ortadan qalxdı və [[1 sentyabr]], [[1923]]-cü ildə Qərb cəbhəsi ləğv edildi.<ref name=nedim>{{cite web| last = Atilla | first = Nedim | title = Acıyı tazelemeden unutmamak mümkündür… | url = http://www.egedesonsoz.com/yazar/aciyi-tazelemeden-unutmamak-mumkundur-/10080/ | publisher = Egedensoz.com 9 sentyabr 2016 | accessdate = 11 sentyabr 2016}}</ref>
 
== London Sülh konfransı ==
Sətir 329:
<gallery>
Şəkil:Türk süvari birliklerinin İzmire girişi.jpg|[[Türk]] piyadaları
Şəkil:Commanders of the Independence War (Turkey).JPG|İstiqlaliyyət müharibəsi komandanlarından bəziləri: (I sıra) [[General]] [[Əli Fuad Cəbəsoy]], [[General]] [[Cavad Çobanlı]], [[Ordu Generalı]] [[FəvziFevzi Çaxmaq]], [[General]] [[Kazım Qarabəkir]], [[General]] [[Fəxrəddin Altay]]. (II sıra) [[General]] [[Kazım İnanc]], [[General]] [[Əli Sait Akbaytoğan]], [[General]] [[Cəfər Təyyar Əyilməz]], [[General]] [[İzzəddin Çalışlar]], [[General]] [[Şükrü Naili Gökbərk]].
Şəkil:Prayers in the front of BMM.jpg|[[Mustafa Kamal Atatürk]] və tərəfdarları [[TBMM]]-nin açılışında
Şəkil:Çerkez Ethem, Çerkez savaşçıları ve Mustafa Kemal Atatürk, 06-1920.jpg|