Ellinizm: Redaktələr arasındakı fərq

[[Qafqaz Albaniyası]] və [[Atropatena]] dövlətləri ilə ellinist ölkələri arasında müxtəlif xarakterli əlaqələr mövcud olmuşdur. [[Atropatena]] dövlətinin başçısı Atropat öz qızını Makedoniyalı İsgəndərin silahdaşı və görkəmli sərkərdələrində biri Perdikkaya verməklə onun etibarını qazanmışdır. İsgəndər ticarətin inkişaf etdirmək məqsədilə digər ölkələrlə münasibətlər qurulmasına çox fikir verirdi. O, Xəzərdən su yolu kimi istifadə etməklə xüsusi ekspedisiyalar təşkil etmək niyyətində idi. Onun qəfləti ölümü bu niyyətin həyata keçirilməsinə mane oldu. E.ə. 283-282 ci illərdə Selevk Patroklun başçılığı ilə ilk belə ekspedisiya təşkil olunmuşdur. Bu Xəzər dənizinin tədqiqi üçün elmə məlum olan ilk ekspedisiya sayılır. Bu səfər zamanı Patrokl Xəzər və onun qərb sahilindəki Qafqaz Albaniyası haqqında qiymətli məlumatlar toplamışdır. Bu ekspedisiyanın hesabatı qalmasa da sonrakı düvrlərdə yaşamış yunan vəRoma müəllifləri Xəzər dənizi və Qafqaz Albaniyası haqqında yazılarında həmin hesabatdan istifadə etmişdilər. Ellinist dövlətlərlə yaradılmış əlaqələr ölkənin iqtisadi və mədəni həyatına müsbət təsirlərini göstərmişdir. Bu dövrdə Azərbaycanda şəhərlər salınmış, sənətkarlıq və ticarət inkişaf etmişdir. Ticarətdə mühüm rol oynayan Ekbatandan (Həmədan) Qafqaz Albaniyası, Ermənistan və [[İberiyaya]] gedən yollar Atropatrnadan keçirdi. mənbələrə görə ellinizm dövründə [[Xəzər dənizi]] və Kür çazından su yolu ilə istifadə olunurdu. Mingəçevir, Qəbələ<ref>Кабалинский клад монет эллинистической эпохи. Нумизматика и эпиграфика, т. IX, Москва, 1971</ref>, Xınıslı (Şamaxı) və s. yerlərdə aparılmış arxeoloji qazıntılar zamanı ellinizm dövründə Misir, Suriya, İran, Bəlx və s. ölkələrdən gətirilən bəzək əşyalarına, şüşə. gil qablara, möhürlərə, pullara və s. təsadüf olunmuşdur. Arxeoloji materiallar bunu deməyə əsas verir ki, ellinizm dövründə Atropatena və Qafqaz Albaniyasında pul dövriyyəsi geniş yayılmışdır. Pulların əksəriyyətini makedoniyalı İsgəndərin draxma və tetradraxmaları[[Tetradrahma|tetradraxma]]<nowiki/>ları təşkil edir. Azərbaycan ərazisində dəfələrlə tək-tək və dəfinələr halında ellinist dövrünə aid pullar tapılmışdır. Qəbilə və Bərdə dəfinələri buna aydın misallardandır. Bu tədqiqatlar hələ e.ə. III-II əsrlərdə daxili bazarın pula təlabatını ödəmək üçün Qafqaz Albaniyasında gümüş pull zərb edildiyini göstərməkdədir. Bu cür zərb pulların Atropatena ərazisində də kəsildiyi güman edilsə də onlara hələ də rast gəlinməmişdir. Bulla adlanan, yzərində möhür əksləri və onu bağlamaq üçün ip izləri olan gil parçalarına Qəbələdə daha çox təsadüf olunmuşdur. Təsvirlər sübut edir ki. üzərində yunan əsarətindən süjetlər olan mıhürlərin bir çoxu yunan sənətkarları tərəfindən ellinist ölkələrində hazırlanmışdır. Bullalardakı bəzi təsvirlər isə möhürlərin Qafqaz Albaniyasında yerli ustalar tərəfindən hazırlandığını göstərir. Mingəçevirdə tapılmış bir çox gil qabın hazırlanmasında ellinizm mədəniyyətinin təsiri duyulur. E.ə. III əsrdən başlayaraq bu təsir [[Yaloylutəpə mədəniyyəti]]ndə də özünü göstərirdi. Ellinizm dövründə Azərbaycan ərazisində yunan dili də qismən yayılmışdır. Ellinizm dğvründə Azərbaycan ərazisində qul əməyindən istifadə olunsa da quldarlıq burada nisbətən məhdud xarakterdə idi. Mənbələrdə Qafqaz Albaniyasında yalnız məbəd qullarının olması haqqında məlumat var.

<gallery perrow="5" widths="100px100" heights="110px110">

Şəkil: Tetradraxma albania.jpg|Gümüş [[Tetradrahma|tetradraxma]] (təqlidi)

Şəkil: Albaniya tetradraxma.jpg|Makedoniyalı İskəndərin təsviri olan gümüş tetradraxma (təqlidi)

Şəkil: Aleksand tetradraxma.jpg|Gümüş tetradraxma (təqlidi)

Şəkil: Tetradraxma Albania.jpg|Gümüş tetradraxma (təqlidi)

Şəkil: Caucasian Albania tetradraxma.jpg|Albaniyada kəsilmiş gümüş tetradraxma

Şəkil: Albania tetradraxma.jpg|Albaniya tetradraxma

Şəkil: Аршакиды серебряная тетрадрахма.jpg|Üzərində IV Fraatın təsviri olan Arşakilər dövrünə aid gümüş tetradraxma

Şəkil: Аршакиды.jpg|Arşakilər dövrünə aid gümüş tetradraxma

Şəkil: Македония Александр III.jpg|Gümüş tetradraxma (təqlidi)

Şəkil: Македония, Александр ııı.jpg|III Makedoniyalı İskəndərin təsviri olan mis draxma