Xoy xanlığı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{Azərbaycan tarixi}}
'''Xoy xanlığı''' - [[Cənubi Azərbaycan]] ərazisində (indiki [[İran]] ərazisində) xanlıq. (XVIII yüzilin ortaları - sonları). Mərkəzi [[Xoy]] şəhəri. Xoy xanlığı Araz çayı,[[Naxçıvan xanlığı|Naxçıvan]], [[Maku xanlığı|Maku]], [[Urmiya xanlığı|Urmiya]], [[Təbriz xanlığı|Təbriz]] xanlıqları və [[Türkiyə]] ilə hüdudlanırdı.
 
== Xanları ==
 
* [[Şahbaz xan Dünbili]] (1747-1763)
* [[Əhməd xan Dünbili]] (1763-1786)
* [[Hüseynqulu xan Dünbili]] (1786-1798)
* [[Cəfərqulu xan Dünbili]] (1798-1806)
 
== Ümumi məlumat ==
Xoy xanlığının əsasını dünbuli tayfa başçıları qoymuşdu. Dünbuli [[Əhməd xan Dünbili|Əhməd xan]] XVIII yüzilinəsrin 60-cı illərində [[Təbriz]]də də möhkəmlənmişdi. O,Xoy xanlığı [[İrəvan xanlığı|İrəvan]], [[Naxçıvan xanlığı|Naxçıvan]] və [[Qaradağ xanlığı]]nı da özünə tabe etmişdi. [[Qarabağ xanlığı]] ilə müttəfiqlik hakimiyyətinin möhkəmlənməsinə müsbət təsir göstərdi.
 
1775-ci ildə Xoy xanı Əhməd xandan Çıldır valisi Süleyman paşaya göndərilən məktubda "Şimali Qafqazın istilasından qüvvət alan Rusiyanın və onunla ittifaq yaradan İrakli xanın təcavüzünə imkan verməməsi üçün Azərbaycan və Qafqaz xanlarının "Dövləti-Aliyyə" (Osmanlı imperiyası - Q.G.) ilə birgə mübarizə aparmasının vacib olduğu bildirilirdi".
Xoy xanlığının əsasını dünbuli tayfa başçıları qoymuşdu. Dünbuli [[Əhməd xan Dünbili|Əhməd xan]] XVIII yüzilin 60-cı illərində [[Təbriz]]də də möhkəmlənmişdi. O, [[İrəvan xanlığı|İrəvan]], [[Naxçıvan xanlığı|Naxçıvan]] və [[Qaradağ xanlığı]]nı da özünə tabe etmişdi. [[Qarabağ xanlığı]] ilə müttəfiqlik hakimiyyətinin möhkəmlənməsinə müsbət təsir göstərdi.
 
1775-ci ildə Xoy xanı Əhməd xandan Çıldır valisi Süleyman paşaya göndərilən məktubda "Şimali Qafqazın istilasından qüvvət alan Rusiyanın və onunla ittifaq yaradan İrakli xanın təcavüzünə imkan verməməsi üçün Azərbaycan və Qafqaz xanlarının "Dövləti-Aliyyə" (Osmanlı imperiyası - Q.G.) ilə birgə
mübarizə aparmasının vacib olduğu bildirilirdi".
 
Xoy xanlığı ilə [[Kərim xan Zənd]]in zərbələrindən sonra dirçəlməyə başlayan Urmiya xanlığı arasında ziddiyyət var idi. Xanlıqlar arasındakı döyüşdə [[Urmiya xanlığı]] məğlub oldu. Bu Xoy xanlığının nüfuzunu xeyli artırdı. Kərim xan Zənd Xoy xanlığının güclənməsindən narahat olub, Əhməd xanı sarsıtmaq üçün tədbirlər görməyə başladı. Bu məqsədlə onun qardaşı Şahbaz xanın oğlanlarını əmilərinə qarşı mübarizəyə hazırlayırdı. Kərim xan Zəndin səpdiyi düşmənçilik toxumu onun ölümündən sonra belə özünü göstərdi. Şahbaz xanın oğlanları Əhməd xana qəsd edib, onu öldürdülər. Qəsdçilər hakimiyyəti ələ keçirməyə nail ola bilmədilər. Cəfərqulu xan Xoylu xilas ola bildi, onları cəzalandırdı və qardaşı Hüseynqulu xanı azad edərək hakimiyyətə gətirdi.
Sətir 35 ⟶ 25:
#[[Sökmənabad mahalı]]
#[[Dərgah mahalı]]
== Xanları ==
* [[Şahbaz xan Dünbili]] (1747-1763)
* [[Əhməd xan Dünbili]] (1763-1786)
* [[Hüseynqulu xan Dünbili]] (1786-1798)
* [[Cəfərqulu xan Dünbili]] (1798-1806)
 
== Mənbə ==
* Ənvər Çingizoğlu, Xoy xanlığı, Bakı: Mütərcim, 2012.
* Cemal Gökce. Kafkasya ve Osmanli Impratorlugunun Kafkasya siyaseti, Istambul, 1979,
* [http://www.dak.az/view.php?lang=az&menu=9&id=579 CƏNUBİ AZƏRBAYCAN XANLIQLARI]