Fəthi Okyar: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 29:
'''Əli Fəthi Okyar''' ([[29 aprel]] [[1880]], [[Pirlepe]] - [[7 may]] [[1943]], [[İstanbul]]) — Türk hərbiçisi və siyasətçisi.
Cümhuriyyəti quran qabaqcıl heyət içində iştirak etmiş, [[Baş Nazir|Baş nazir]]lik və [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]] Başçılığı idarə etmişdir. [[Mustafa Kamal Atatürk|Atatürk]]ün təlimatı ilə qurulan müxalifət partiyası Sərbəst
== Gənclik illəri ==
Sətir 46:
Respublikanın elanından dərhal sonra, [[1 noyabr]] [[1923]]-cü ildə TBMM sədri seçildi. [[1 noyabr]] [[1924]]-cü ildə yenə prezident seçildi. Ancaq eyni ay içində [[Kazım Qarabəkir]] və [[Əli Fuad Paşa]]nın liderliyində bir qrup millət vəkilinin Tərəqqipərvər Respublika Təriqəti adı ilə müxalif bir partiya qurmaları üzərinə [[22 noyabr]] [[1924]]-cü ildə İsmət Paşa yerinə Baş nazirliyə gətirildi. Bu zaman sərtliyi ilə tanınan İsmət Paşaya qarşılıq Fəthi bəyin mülayim və uzlaşmacı şəxsiyyəti rol oynadı. Ancaq üç ay sonra Şərqdə Şeyx Səid Üsyanının baş verməsi ilə uzlaşma siyasəti [[iflas]] etdi. [[2 mart]] [[1925]]-ci ildə hökumət istefa etdi, İsmət Paşa yenidən baş nazir oldu. Eyni gün elan edilən Takrir-i sakitlik Qanunu ilə ölkə səviyyəsində müxalifət susdurulub. Tərəqqipərvər Təriqət bağlanıldı. Fəthi bəy Paris Səfirliyinə təyin istəyərək [[Türkiyə]]dən uzaqlaşdı.
[[9 avqust]] [[1930]]-cu ildə Atatürkün təlimatı ilə səfirlikdən istefa edərək Sərbəst
[[31 mart]] [[1934]]-cü ildə London Səfirliyinə təyin edildi. [[İkinci Dünya müharibəsi]]nin əvvəlində [[Türkiyə]] ilə [[Böyük Britaniya]] arasında reallaşan diplomatik və hərbi yaxınlaşmada əhəmiyyətli bir rol oynadı; Montreux sazişinin memarlarından biri oldu. [[1937]]-ci ildə Trakya Manevrlərinə qatılaraq xarici heyətlərə yoldaşlıq etdi. Atatürkün ölümündən qısa bir müddət sonra, prezidenti [[İsmət İnönü]]nün köhnə rəqibləri ilə barışma siyasətinə uyğun olaraq [[4 yanvar]] [[1939]]-cu ildə [[Bolu]]dan deputat təyin olundu; səfirlik vəzifəsindən ayrılaraq yurda döndü. Eyni il seçilən 8-ci Məclisə də Bolu Millət vəkili olaraq daxil oldu. 2-ci Rafiq Şəffaf Kabinetində Ədalət naziri oldu və bu vəzifəsini [[12 mart]] [[1941]]-ci ildə qədər davam etdirdi.
| |||