Belarus iqtisadiyyatı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 3:
'''[[Belarus]] iqtisadiyyatı''' — [[Dünya iqtisadiyyatı|Dünya iqtisadiyatında]] [[Alıcılıq qabiliyyəti pariteti|Alıcılıq qabiliyyəti paritetinə]] əsasən [[Ümumi Daxili Məhsul|Ümumi Daxili Məhsulun]] dəyərinə görə 73-cü ölkə (2016) <ref>[http://total-rating.ru/1900-vvp-po-pps-stran-mira-za-2016-god.html ВВП по ППС стран мира за 2016 год]</ref>. [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ-nin]] dağılması və onun nəticəsi kimi iqtisadi əlaqələrin kəsilməsi istehsal səviyyəsinin aşağı düşməsinə (1990–95 il - lərdə ÜDM-in həcmi təxminən 40% azalmışdır) səbəb olmuşdu; istehsalın azalması templəri bütün [[Müstəqil Dövlətlər Birliyi|MDB]] ölkələrindəki, o cümlədən [[Rusiya|Rusiyadakı]] analoji göstəricilərdən xeyli aşağı idi. Ən iri sənaye müəssisələri dövlət mülkiyyətində qalmışdı (dövlət müəssisələrinin payı təqribən 60%); [[Mineral gübrələr|mineral gübrələrin]] alınmasına çəkilən xərclərin təqribən 80%-i, [[yanacaq]] və [[Elektrik|elektrik enerjisinə]] çəkilən xərclərin isə təqribən 50%-i dövlət hesabına ödənilən iri k.t. müəssisələri də (kolxoz və sovxozlar, damazlıq təsərrüfatları) saxlanmışdı. [[1997-ci il|1997-ci ildən]] iqtisadiyyatın sabit artımı müşahidə olunur; kiçik və orta sahibkarlıq biznesi inkişaf edir; ticarət müəssisələrinin əksəriyyəti, xidmət sferası, kiçik və orta sənaye müəssisələri özəl sektora aiddir.
 
ÜDM-in həcmi 131,2 mlrd. dollardır (alıcılıq qabiliyyəti pariteti üzrə, 2010; adam başına 13909 dollar); ÜDM-in artımı 5,3%. İnsan inkişafı indeksi 0,756-dır (dünyanın 194 ölkəsi arasında 73-cü yer, 2011). ÜDM-in strukturunda (%) sənayenin payı 31,7, ərzaq üzrə xalis vergilərin payı 13,3, ticarətin və ictimai iaşənin payı 19,9, [[nəqliyyat]] və rabitənin payı 7,2, k.t. nın payı 8,6, tikintinin payı 6,8, digər sahələrin payı 19,9-dır (2011). ÜDM-in ölçüsünə görə MDB ölkələri arasında Belarus Rusiyadan və [[Ukrayna|Ukraynadan]] sonra 3-cü yerdədir; ağıryüklü avtomobillərin, [[Traktor|traktorların]], dəzgahların, elektron cihazların və komponentlərin, kimyəvi liflərin, qatranların və plastik kütlələrin, k.t. məhsullarının istehsalı ilə seçilir.<ref>[http://belstat.gov.by/kscms/uploads/file/U_rasprostr/obschaya_harakteristika_economiki.pdf Экономика Республики Беларусь в цифрах]</ref>. <references />
 
== Sənayesi ==
Diversifikasiya olunmuş və əsasən, ixrac yönümlü [[maşınqayırma]], [[kimya]] və neft-kimya aparıcı sənaye sahələridir. Sənaye istehsalınında maşınqayırma və metal emalı 23,2%, yanacaq 21,3%, yeyinti 14,6%, kimya və neft- kimya 13,4%, elektroenergetika 5,5%, yüngül 3,6%, meşə, ağac emalı və sellüloz-kağız 4,4%, tikinti materialları sənayesi 5,1% təşkil edir (2008). Yanacaq-energetika resursları ehtiyatı məhduddur. [[Neft]] çıxarılır (2009 -cu ildə 1,7 mln. t.; ölkə tələbatının təqribən 15%-ni ödəyir). İdxal edilən nef tin əsas hissəsi Rusiyanın neftçıxarma rayonlarından magistral neft kəmərləri sistemi vasitəsilə gətirilir. Elektrik enerjisi istehsalı – 32,0 mlrd. kVt·saat (2011), əksər hissəsi [[İstilik elektrik stansiyası|İES-lərdə]] hasil olunur (ən iriləri: Lukoml – 2400 min kVt, Smoleviçi – 987 min kVt, Beryozovka DRES-i – 920 min kVt, Qrodno İEM-2 – 170 min kVt). Belarusun enerji sisteminin istifadə etdiyi yanacağın 80%-indən çoxu Rusiyadan idxal olunan [[Təbii qaz|təbii qazın]] payına düşür. [[Su elektrik stansiyası|SES-lər]] respublikanın enerji təminatında mühüm əhəmiyyət kəsb etmir (21 SES-in ümumi gücü 11 min kVt təşkil edir). Energetikası daxili tələbatın təqribən 75%-ini ödəyir. Enerjinin çatışmayan miqdarı isə İqnalina ([[Litva]]) və [[Smolensk]] (Rusiya) [[Atom elektrik stansiyası|AES-lərindən]] alınır.
 
<references />