Vikipediya

Fəzlullah Nəimi: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Sətir 22:
Nəiminin həyatı haqqında mə'lumatlar çox azdır. Bu barədə olan səhih məlumatları da tədqiqatçılar onun özünün və həmfikirlərinin əsərlərindən götürmüşlər.
 
Şeyx Fəzlullah Nəimi 1339/40-cı ildə anadan olub. Yaxşı təhsil almasına baxmayaraq, uzun müddət həyatda öz yerini tapa bilməyib. Elə vaxt olub giki, o, öz dolanışığını papaq tikməklə qazanıb. Ancaq onun elmə həvəsi hər şeyə üstün gəlmiş və o bilik qazanmaqdan ötrü o dövrdə qəbul olunan ənənəyə görə, səyahətə çıxıb.
 
Məlumdur ki, 1369-cu ildə o, [[İsfahan]]da olmuş, sonra isə [[Məkkə]], [[Nişapur]], [[Xorasan]], [[İraq]], Azərbaycan və [[Orta Asiya]]nı gəzmişdir. Ardıcıllarının hürufi [[Qur'an]]ı kimi müqəddəs saydıqları "Cavidannamə" ("Əbədiyyət kitabı"), yaxud "Cavidani-Kəbir" ("Böyük əbədiyyət kitabı") adlı əsərini Fəzl [[Şirvan]]da həbsxanada qələmə almışdır.
 
Onun "Növm-namə" əsərində də zəngin biblioqrafik mə'lumatlar var. Burada Nəimi özünün [[Suriya]]dan Orta Asiyaya qədər bütün [[müsəlman dünyası]]na səfərləri, olduğu şəhərlər, tanış olduğu adamlar, haqda danışır. Burada [[Bakı]], Nişapur, [[Toqçi]], [[Cəzirə]], [[Borucerd]], [[Mazandaran]], [[Xarəzm]], [[Damqan]], [[Sufiyan]], [[Baqi Sufiyan]] kimi şəhərlərin adları çəkilir. Həmin əsərində Fəzl hər şeydən əvvəl özünün gördüyü [[Yuxu (psixika)|yuxular]]ı təsvir edir. Guya o, həmin yuxuları ömrünün son 30 ilində görür. Bu yuxuların məzmunu bir yandan Fəzlin [[müqəddəslik|müqəddəsliyini]] sübut etməyə, digər tərəfdən ardıcıllarının əməl etməli olduğu öncəgörmələrin təsvirinə həsr olunub. O [[peyğəmbər]]anə yuxularına istinad edərək öz ardıcıllarını üsyana səsləyir: "''... mən gördüm ki, əlimdə par-par yanan bir [[qılınc]] tutmuşam və bir münəccim öz elminə uyğun olaraq, onun üzərində yazıb ki, bir neçə üsyan olacaq. Bu üsyan sözündən sonra bir neçə dəfə Astrabadlı Fəzl sözləri yazılmışdı və həmin qılınc mənim əlimdə idi.''"
 
Bu dəhşətli yuxu hətta Fəzl [[Teymur]]un əlində ölsə belə, hürufiləri üsyana səsləyir, Fəzlin əbədi diri olduğundan xəbər verirdi: "''Cəmadi-əl-ülya ayında çərşənbə gecəsi Borucerddə belə bir yuxu gördüm ki, bir axsaq adam bir nəfəri ardımca göndərib ki, məni e'dama aparsın... mən gördüm ki, o, aparıb məni öldürdü, ancaq onu da gördüm ki, mən sağam. Düzdür. Doğrudur.''" O, həmçinin Fəzlin "oyanış" tarixçəsini, öz tə'limini necə yaydığını da təsvir edir. Bir [[dərviş]] son nəfəsində Fəzli yanına çağırıb, artıq dünyanı onun tə'limi barədə xəbərdar etmək vaxtının çatdığını söyləyir. Fəzl bundan sonra doqquz ardıcılını başına yığıb, indiyə qədər hamıdan gizli saxladığı tə'limini onlara açıqlayır. Bunlardan dördü ona daha yaxın idi.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Fəzlullah_Nəimi"