|
]]
'''Ümumi Daxili Məhsul''' ({{lang-en|Gross Domestic Product}} - verilmiş zaman müddətində ölkə daxilində istehsal olunan əmtəə və xidmətlərin bazar dəyəridir. ÜDM, xüsusi zaman intervalı müddətində istehsal olunan mal və xidmətlər daxildir. Keçmişdə istehsal edilən məhsullara aid sövdələşmələr ÜDM-də əks olunmur. Adətən bu interval il və ya rüblərdir.
Bu tərifin izahı isə aşağıdakı kimidir:
'''Verilmiş zaman müddətində....istehsal olunan... '''
''' ÜDM''', xüsusi zaman intervalı müddətində istehsal olunan mal və xidmətlər daxildir. Keçmişdə istehsal edilən məhsullara aid sövdələşmələr ÜDM-də əks olunmur. Adətən bu interval il və ya rüblərdir.
''ölkə daxilində...'''
ÜDM [[istehsal]]ın həcmini ölkənin coğrafi hüdudları daxilində ölçür. Məsələn, [[Rusiya]] şirkəti [[Azərbaycan]]da fəaliyyət göstərirsə, onun yaratdığı dəyər Azərbaycanın ÜDM-də əks olunur və əksinə [[Azərbaycan]] şirkəti [[Türkiyə]]də fəaliyyət göstərirsə, onun istehsal etdiyi məhsul və ya göstəridiyi xidmət Türkiyənin ÜDM-də əks olunacaq.
'''“...<font color=Grey>bütün</font>...”'''
ÜDM ölkədə istehsal olunan və qanuni yolla satılan bütün əmtəə və xidmətləri əhatə edir. ÜDM bir neçə əsas məhsulun deyil, istehsal olunan hər məhsulun dəyərini özündə əks etdirir.
'''son...'''
Bir müəssisə mineral sular üçün plastik qab istehsal edir, digər müəssisə bu qabları alıb mineral suyu qablaşdırıb istehlakçılara satır. İkinci müəssisənin istehsal etdiyi məhsul ÜDM-ə daxil edilir, birinci müəssisənin məhsulu isə hesablanmır. Çünki, birinci müəssisə tərəfindən istehsal olunan məhsul digər bir əmtəənin istehsalında istifadə edilir, digər müəssisə isə bu məhsulu satan zaman aldığı plastik qabın dəyərini bura daxil edir. İkinci müəssisənin satdığı məhsul [[Son məhsul|son istehlak məhsulu]] adlanır. Birinci müəssisənin məhsulu isə digər bir məhsulun istehsalında istifadə edildiyindən [[Aralıq məhsul|aralıq məhsul]] adlanır. Başqa sözlə, son məhsullar aralıq məhsulların dəyərini də özündə əks etdirir. Beləliklə, bir məhsulun dəyərini iki və ya daha çox dəfə hesablamamaqdan ötrü ÜDM-ə yalnız [[Son məhsul|son məhsulların]] dəyəri daxil edilir.
'''...əmtəə və xidmətlər...'''
ÜDM-ə həm maddi (geyim, ev, qida məhsulları və s.), həm də qeyri-maddi (bərbər, nəqliyyat, rabitə xidmətləri və s.) əmtəələr daxildir.
'''...bazar dəyəridir...'''
ÜDM çoxlu müxtəlif əmtəə və xidmətlərin ümumi dəyərinin vahid ölçüsüdür. Bazarda istər fiziki, istərsə də keyfiyyət baxımından bir-birindən fərqlənən bir çox əmtəə satılır. Onları cəmləməyin yeganə yolu dəyərlərinin ölçülməsidir. Bu səbəbdən ÜDM-in hesablanması hər bir məhsul bazar dəyəri əsasında aparılır.
Beynəlxalq müqayisə üçün ÜDM-u eyni bir [[valyuta]]da hesablamağın iki yolu var: məzənnə və alıcılıq qabiliyyətinin pariteti (AQP) (daha dəqiq hesablama yoludur) yolu ilə.
== Nominal və real ÜDM ==
''Nominal ÜDM'' – hesablamada istehsal edilən məhsulların aktual [[bazar qiyməti]] götürülür. Bu səbəbdən nominal ÜDM məhsulun qiymət dəyişikliklərindən asılıdır – yəni [[inflyasiya]]([[deflyasiya]]) nəticəsində məhsulun qiyməti qalxdıqda(düşdükdə) nominal ÜDM da qalxır(düşür).
# [[Gürcüstan]] – 4863 USD <br />
== Siyahı ==
== Dünya [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)_per_capita#cite_note-5|bankının]] məlumatına əsaslanaraq , ölkələr üçün adam başına düşən ÜDM siyahısı : ==
{| class="wikitable sortable"
!Yer
!Rank
!Ölkə
!Country
!USÜDM $
|-
|1
| 