Qırıcı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Fuad765 (müzakirə | töhfələr)
Fuad765 (müzakirə | töhfələr)
Sətir 40:
[[Ameliya Erxart]] [[Atlantik okean|Atlantik okeanın]] və [[La Manş boğazı|La Manş boğazının]] üzərindən uçmaqla rekord vuran ilk qadın idi.
 
30- cu illərdə [[Almaniya|Almaniyada]] və [[İngiltərə|İngiltərədə]] [[reaktiv mühərrik|reaktiv mühərriklərin]] ixtirasına başlandı. [[İngiltərə|İngiltərədə]] [[Frenk Uitl]] [[1930]]- cu ildə ixtira etdiyi reaktiv mühərriki patentləşdirdi və on il ərzində onun müasirləşmısi üzərində çalışırdı. [[Almaniya|Almaniyada]] [[Hans fon Ohayn]] özü ixtira etdiyi [[reaktiv mühərrik|reaktiv mühərriyi]] 1936- cı ildə patentləşdirdi və onun müasirləşməsi üzərində işə başladı. Bu iki insan bir-birindən ayrı işləyirdirlər və [[İkinci dünya müharibəsi|İkinci dünya müharibəsinin]] sonunda həm [[Almaniya]] həm də [[İngiltərə]] reaktiv təyyarələr düzəldirdirlərdüzəldirdilər.
 
Ümumən bu dövrdə [[aviasiya]] [[biplan|biplanlardan]] [[monoplan|monoplanlara]] keçdi. Bütov metaldan hazırlanan ilk qırıcı Almaniyanın istehsalı olan [[Junkers]] D.I. oldu.
Sətir 48:
=== İkinci dünya müharibəsi ===
[[Şəkil:Me109 G-6 D-FMBB 2.jpg|left|thumb|[[Almaniya|Almaniyanın]] [[İkinci dünya müharibəsi|müharibə zamanı]] istifadə etdiyi əsas qırıcı [[Bf 109|Messerschmitt Bf-109]]]]
[[İkinci dünya müharibəsi|İkinci dünya müharibəsinin]] əvvəlində [[aviasiya]] hərbi texnikanın yaxşı formalaşmış bir budağı idi. Böyük dövlətlərin bir neçə növ qırıcıları var idi. Onlar həm uçuş xarakteristikalarına görə, həm də istifadə olunma taktikasına görə fərqlənirdirlər. [[Almaniya|Almaniyanın]] [[Bf-109]] və [[Me-110]], [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ-nin]] [[İ-16]] və [[İ-153]], [[Böyük Britaniya|Böyük Britaniyanın]] [[Spitfire]] və [[Harrikeyn]] qırıcıları var idi. [[ABŞ]], [[Fransa]], [[Yaponiya]] kimi dövlətlərdədövlətlər də qırıcıların yaradılmasında uğurlar əldə etmişdirlər. HeləElə qırıcılar var idi ki, onlar müharibənin gedişində populyarlaşdılar. Məsələn, [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ-nin]] [[Yak-1]], [[Miq-3]], [[LaQQ-3]], [[Almaniya|Almaniyanın]] isə Fokke-Vulf [[FW-190]].
 
Müharibənin əvvəlində təyyarənin hansı göstəricisi -sürəti yoxsa manevrliyi- daha vacib olduğu dəqiq bilinmirdi. Ona görə də o vaxtlar düzəldilən qırıcılar biri-birindən fərqlənirdirlər. Belə ki, [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ-nin]] [[İ-16]] qırıcısı [[monoplan]], ondan sonrakı [[İ-153]] «Çayka» [[biplan]] idi. Alman qırıcııları [[Me-109]] və [[Me-110]] [[Mühərrik|mühərriklərinin]] sayı ilə seçilirdirlər - birisində bir başqa birisində iki [[mühərrik]] var idi. Amma aktiv hava döyüşlərinin təcrübəsi təkmühərrikli monoplan qırıcılarının istifadə olunmasını daha da məqsədə uyğun olduğunu təsdiqlədi. Belə ki, [[İkinci dünya müharibəsi|müharibə zamanı]] biplan qırıcıların heç bir yeni modifikasiyası ortaya çıxmadı. Nisbətən iki mühərriyi olan amerikan qırıcısı [[P-38 Lightning|Laytinq]] modernləşdi, çünki belə qırıcının [[Sakit okean|Sakit okeanda]] gedən döyüşlərdə istifadə olunması daha da məqsədə uyğun idi.