Kanada: Redaktələr arasındakı fərq

'''Kanada''' ([[İngilis dili|ing]]. və [[Fransız dili|fr]]. Canada) – [[Şimali Amerika]] qitəsinin ən şimalındaki dövlətdir. [[Atlantik okeanı|Atlantik]], [[Sakit okean|Sakit]] və [[Şimal Buzlu okean|Şimal Buzlu]] okeanların sahilində yerləşir, [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] ilə, şimali-şərqdə [[Qrenlandiya]] ilə həmsərhəddir. Amerika Birləşmiş Ştatları ilə Kanadanın sərhədi dünyanın ən uzun sərhədi hesab edilir. Kanada əhalisin beşdə dördü [[cənub]] ərazilərə yaxın yaşayır. Ərazisinə görə ([[Rusiya]]dan sonra) dünyanın ikinci ən böyük ölkəsidir. Paytaxtı [[Ottava]] şəhəridir.

28-30 min il bundan əvvəl ehtimal olunur ki,müasir tipli insanlar Berinq adlanan quru körpüdə-Çukot və [[Alyaska]] arasında məskunlaşmışlar. Məhz bu dövrdən Şimali Amerikanın mədəniyyətinin tarixi başlayır. Müasir elm hesab edir ki,bu qitənin ilk sakinləri genetik cəhətlərinə görə protomonqoloid qrupuna məxsus olmuş altay, fin-uqor ,tibet xalqlarına daha yaxındırlar.Təsdiqini tapmış bu fikirlər linqvistik və antropoloji əlamətlərə əsaslanmaqdadır. Amerikanın kəşfi və işğalı digər avropalı çoxsaylı xalqların burada məskunlaşması ilə nəticələndi. Lakin bundan öncə bir sıra təmaslar baş vermişdir ki,bunlardan birini belə izah etmək olar: Belə ki, qayıq ilə avropalılara tanış olmayan bir insan tipi avropa sahillərinə yan almışdı və onların dəriləri qırmızı rəngə çalırdı.Ehtimal ki,bu gələnlər hindular olmuş və axına düşmüş,yollarını itirmiş buraya gəlib çatmışdılar. Bundan başqa daha bir ehtimalda vardır ki,[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] və [[Yaponiya]] bu ərazilərlə təmasda olmuşdur.Burada tapılan əşya və məmulatlar bunu deməyə imkan verir. Həmçinin Çin xəritələrində də bu ərazilərlə bağlı yerlər göstərilmişdir. Bu Kolumb öncəsi mövcud olan təmaslara aid olanlardı. Kolumb Amerikanı avropalılar üçün kəşf etmişdi, asiyalı və digərləri üçün deyil. Amma yuxarıda sadaladıqlarımız bizə imkan verir ki,Kanada ilə Asiya qitəsi arsında əlaqələrin olduğunu söyləyək. Təbii ki bunlar hamısı bir ehtimal olaraq qalır. Bundan başqa, bu ərazilərə Kolumba qədər Skandinaviya Vikinqlərininin də güclü təmasları olduğu barədə məlumatlar var. Vikinqlər bir sıra ərazilərə getmiş, yağmalamış, talamış və öz təsirlərini yaymışlar. Şimali Amerikaya isə Leif Eriksonun başçılığındakı vikinqlər Lans'O Medovsda,Labradorda,Nyufaundlenddə bir sıra məskunlaşma vahidləri qurdular. Qrenlandiyadakı Skandinav koloniyası təxminən 500 il mövcud oldu. İsland saqalarına(dastan,rəvayətlərinə) görə,Vikinqlər İslandiyadan Qrenlandiya ərazisinə təxminən 985-986-cı illərdə gəlmişlər. Qrenlandiyada 2 məskən meydana gəldi: Şərq məskəni,Qrenlandiyanın cənub-qərb ucunda, qərb məskəni isə bu günki Nuukun daxili sahillərindəki əraziyə qədər olan təxminən 500 km-lik ərazini əhatə edirdi. Əhali təxminən 2000-3000 nəfər idi. Tədqiqatlar zamanı buradan 400 təsərrüfat sahəsi təsbit edilmişdir. Burada həmçinin Norveç Qrenlandiyasının bir yepiskopluğu da vardı.1380-ci ildə Norveç krallıöıkrallığı Danimarka ilə fərdi bir birlik meydana gətirdi. 14-cü əsrdən buradakı məskunlaşmalar azalmağa başladı. Qərbdəki məskunlaşma 1350-ci illərdə tərk edilməyə başladı və son yepiskop 1377-ci ildə öldü. Bu ərazilərdə saqalarda izah olunan Vinland(Şərab ölkəsi),Helluland(meşələrin ərazisi) və Markland ərazi vahidləri qurulmuşdur. Ərazidəki digər məskunlaşma vahidi olan Lans'O Medou, Kanada Nyufaundlendi və Labrador əyalətində, Nyudaundlendin ən şimalındakı bir arxeoloji yerdir. Bundan başqa, Point Rouz və ya Fırtınalı nöqtə adlandırılan yer isə, Kanadanın Atlantik okeanı sahillərində, Nyufaundlendin cənub-qərb ucunda, Kodroy yaxınlarında yerləşən bir yerdir.