Neodim: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Bot: Migrating 91 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1388 (translate me) |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 23:
| qaynama temperaturu f = 5565
}}
'''Neodim''' ('''Nd''') –
aid edilir.D.İ. Mendeleyevin [[Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli|elementlərin dövri sistemində]] 60-cı element. NeodimElementlərin dövri sisteminin III qrupundadır. Təbiətdə 5 stabil (kütlə ədədləri 142,143,145,146,148) və 2 radioaktiv (kütlə ədədləri 144,150 olan) izotopu tapılmışdır.
Yer qabığında neodimın miqdarı 2,5.10-3 %, dəniz suyunda – 9,2.10-6 mq/l təşkil edir. Monosit və loparit minerallarının kristal qəfəsinə izomorf qarışıq kimi daxildir.
== Tarixi ==
Avstriya kimyaçısı Karl Auer fon Velsbax tərəfindən 1885-ci ildə oksid neodim şəklində kəşf edilmişdir.
== Alınması ==
Başqa lantanoidlər kimi neodimdə əridilmiş xloridinNdCl3 elektrolizindən alınır.Saf neodim almaq üçün metalotermik üsuldan istifadə edilir.
== Fiziki xassələri ==
Neodim gümüşü-sarımtıl rəngli metaldır, paramaqnit xassəlidir. Oksidləşmə dərəcələri +3, +4, nadir hallarda +2 olur.
== Kimyəvi xassələri ==
Neodim birləşmələrdə üçvalentlidir. Qızdırıldıqda hidrogen, karbon, azot,fosforla və halogenlərlə reaksiyaya girir:
* 2 Nd + N<sub>2</sub> → 2 NdN
* 2Nd + 3 Y<sub>2</sub> → 2 NdY<sub>3</sub>
Adi temperaturda xlorid, nitrat, sulfat turşuları ilə reaksiyaya daxil olur. Alınan duzlar suda həll olur.
180-200<sup>0</sup>C-dən yuxarı temperaturda havada dərhal oksidləşir. Qaynar su ilə reaksiyaya daxil olur. Hidroksidi Nd(OH)<sub>3</sub> əsası xassəlidir, qələvilərdə həll olmur. Nd <sup>3+</sup> kationu qırmızı bənövşəyi rənqdədir.
== Tətbiqi ==
Neodim, maqnezium və alüminium ərintiləri texnikanın müxtəlif sahələrində işlədilir. Rəngli şüşələrin hazırlanmasında (bənövşəyi neodim şüşəsi), maqnit oyuncağlarının alınmasında istifadə olunur.
== Mənbə ==
{{commons|Neodymium}}▼
# Химический энциклопедически словарь. М., « Советская энциклопедия», 1983 год, с. 372.
# Волков А.И, Жарский И.М. Большой химический справочник.М., 2005 год, с.184
▲{{commons|Neodymium}}
{{Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli}}
| |||