Qazax qəzası: Redaktələr arasındakı fərq

Qazax qəzasının Çəmbərək nahiyyəsi

 

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 1918-ci ilin iyununda Qazax qəzasında öz hakimiyyətini bərqərar edə bildi. Ermənistan Respublikası, digər Azərbaycan torpaqları kimi, Qazax qəzasının dağlıq hissəsinə də iddia irəli sürdü. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Qazax qəzası ilə əlaqədar bəzi qanunvericilik sənədləri qəbul olunmuşdu. 1918-ci il iyunun 22-də Qori müəllimlər seminariyası Azərbaycan Şöbəsinin Qazaxa köçürülməsi üçün vəsait ayrılması barədə qərar qəbul edilmiş, 21 oktyabr tarixli qərarla seminariyanın saxlanmasına vəsait ayrılmışdı. 1918-ci il 12 iyul tarixli qərarla Salahlı, Şıxlı kəndlərində və Poylu stansiyasında sərhəd məntəqələri təşkil olunmuşdu. Qazax qəzasının idarəçiliyini möhkəmləndirmək üçün də tədbirlər görülmüşdü. 1919-cu il 17 fevral tarixli qərarla qəzada, müvəqqəti olaraq, Daxili İşlər Nazirliyinin fövqəladə səlahiyyətli müvəkkili vəzifəsi təsis olunmuş, 7 may tarixli qərarla R.Qaraşarov bu vəzifəyə təyin edilmişdi. Lakin Cümhuriyyət Hökumətinin aqrar məsələnin həllini ləngitməsi Qazax qəzasında kəndlilərin narazılığının davam etməsinə səbəb oldu. 1919-cu ilin sentyabrında [[Qazaxda kəndli qurultayı]] keçirildi. Qurultay torpaq məsələsi haqqında bolşevik qətnaməsini qəbul etdi. Vəziyyəti nəzərə alan Cümhuriyyət Hökuməti Bakı qubernatorunun köməkçisi Əmiraslan xan Xoyskini Qazax qəzasına göndərsə də, o tezliklə buranı tərk etməli oldu. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Qazax qəzasında hərbi inqilab komitəsi yaradıldı.

Ermənistanda sovet hökuməti qurulduqdan (1920, 29 noyabr) sonra Qazax qəzası ərazisinin 44,5%-i, o cümlədən 1874-cü il inzibati bölgüsünə görə [[Azasu]], [[Qaradaş]], [[Qılınc kənd]], [[Uzuntala]], [[Baranin]], [[Qalaçı]], [[Kötikənd]], [[Qoşqotan Külpi]], [[Yeni Dilican]], [[Köhnə Dilican]], [[Karvansara]], [[Qaraqo yunlu]], [[Polad]], [[Ayrım]], [[Xaştar]], [[Başkənd]], [[Küləli]], [[Mixaylovsk]], [[Tatlıkənd]], [[Tovuzqala]] kəndləri Ermənistanın tərkibində qaldı. Qazax qəzasının Azərbaycanın tərkibində qalan torpaqlarında [[Qazax]], [[Ağstafa]], [[Tovuz]], [[Gədəbəy]], [[Şamxor]] rayonları, Ermənistana verilmiş torpaqlarda isə [[Karvansaray]] (İcevan), [[Barana]] (Noyemberyan), [[Çəmbərək]] (Krasnoselsk), [[Şəmşəddin]] və ya Tovuzqala (Berd), [[Dilican]] rayonları yaradıldı.