06:19, 17 may 2017 tarixindəki versiya redaktə Luny (müzakirə \| töhfələr) 393 redaktə Redaktənin izahı yoxdur ← Əvvəlki redaktə		10:23, 4 may 2018 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Kəmalə baxa (müzakirə \| töhfələr) Təcrübəli istifadəçilər 5.116 redaktə Redaktənin izahı yoxdur Sonrakı redaktə →
Sətir 24: }} '''Stibium''' ('''Sb''') – D.İ. Mendeleyevin [[Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli\|elementlərin dövri sistemində]] 51-ci element. Sürmə sözü türk dillərindən götürülüb və “qrim, sürtmə” mənasını verir. Stibium (III) sulfidin qara, parıltılı tozu Sb2S3 kosmetik vasitələrdə istifadə olunub. “Sürmələnmək” sözü buradan aydın olur, başqa sözlə qaşları güclü rəngləmək.▼ == Ümumi məlumat == ▲Bu elementin coxlu adları var. Onun rusca adı "sürmə" sözü türk mənşəlidir. Sürmə sözü türk dillərindən götürülüb və “qrim, sürtmə” mənasını verir. Stibium (III) sulfidin qara, parıltılı tozu ~~Sb2S3~~Sb<sub>2</sub>S<sub>3</sub> kosmetik vasitələrdə istifadə olunub. “Sürmələnmək” sözü buradan aydın olur, başqa sözlə qaşları güclü rəngləmək. Stibium kövrək, çətinəriyən metal parıltılı, gümüşü-ağ maddədir. Elektrik cərəyanını keçirir. Qızdırdıqda havada yanır, bu zaman Sb<sub>2</sub>O<sub>3</sub> əmələ gəlir. == Fiziki-kimyəvi xassələri == Stibiumu ən qeyri-metallik metal hesab etmək olar. Xarici görünüşünə görə o qurğuşuna oxşayır, amma aşağı plastikliyi ilə xarakterizə olunur, əksinə, daha kövrəkdir. Həvəngdəstədə onu toz halına salmaq olar. Amma onun monokristalı plastikdir. Stibiumun xüsusi müqaviməti civə müstəsna olmaqla bütün metallardan yüksəkdir. Stibium (III) və stibium (IV) birləşmələri amfoter xassəlidir. Stibium və onun bəzi ərintiləri bərk vəziyyətə keçdikdə genişlənir və tökmə formasını yaxşı doldurur. Stibium avtomobil akkumulyatorlar üçün və tipoqrafik şriftlərin tökülməsi üçün qurğuşun ərintilərini legirləşdirici əsas metaldır. Təmiz stibium yarımkeçirici xassəli antimonidlərin alınması üçün istifadə olunur. Əgər stibium tozunu xlor mühitinə daxil etsək, o alışıb-yanır, bu zaman stibium (III) xlorid kristal hissəciklərindən ibarət tüstü əmələ gəlir. == İstifadə sahələri == Piqmentlərə təkcə stibium (III) sulfid yox, həm də stibium (V) sulfid də ~~SB2S5~~SB<sub>2</sub>S<sub>5</sub> aiddir. Bu narıncı maddə çoxlu sayda müxtəlif məlumatların hazırlandığı narıncı rezinin doldurucusu kimi istifadə olunur.▼ Sb3+ ionları çaxır turşusu ilə asanlıqla kompleks birləşmə əmələ gətirir: K[Sb(~~C4K2O6~~C<sub>4</sub>K<sub>2</sub>O<sub>6</sub>)~~H2O~~H<sub>2</sub>O]∙0,~~5H2O~~5H<sub>2</sub>O. Bu qusma çaxır daşı adlanır, uzun müddət tibbdə istifadə olunmuşdur. Natriumun suda həll olmayan nadir duzları arasında Na[Sb(OH)<sub>6</sub>] duzu analitik kimyada natrium ionunun təyini üçün istifadə olunur.▼ ▲Piqmentlərə təkcə stibium (III) sulfid yox, həm də stibium (V) sulfid də SB2S5 aiddir. Bu narıncı maddə çoxlu sayda müxtəlif məlumatların hazırlandığı narıncı rezinin doldurucusu kimi istifadə olunur. ▲Sb3+ ionları çaxır turşusu ilə asanlıqla kompleks birləşmə əmələ gətirir: K[Sb(C4K2O6)H2O]∙0,5H2O. Bu qusma çaxır daşı adlanır. Natriumun suda həll olmayan nadir duzları arasında Na[Sb(OH)6] duzu analitik kimyada natrium ionunun təyini üçün istifadə olunur. {{commons\|Antimony}} == Stibium birləşmələrinin kimyası haqqında == Stibium birləşmələrinin kimyası ilə əlkimyaçılar fəal məşğul olmuşlar.. Hələ XV-XVI əsrlərdə alman əlkimyaçısı Vasiliy Valentin stibium, onon alınma üsulları və birləşmələrini (SbCl<sub>3</sub>) ətraflı şərh etmişdir. {{Kimyəvi element-qaralama}} {{Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli}}

Stibium: Redaktələr arasındakı fərq