Uran (kimyəvi element): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teq: 2017 viki-mətn redaktoru
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 23:
| qaynama temperaturu f = 7468
}}
'''Uranium''' ({{lang-az|Uran}}) — simvolu '''U''' olan [[Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli|kimyəvi elementlərin dövri sistemində]]ki 92-ci element. Radioaktivdir. Elementlərin dövri sisteminin III qrupundadır, atom nömrəsi 92, atom kütləsi 238,029, aktinoidlər ailəsindəndir, gümüşü ağ rəngli metaldır. Üç allotropik modifikasiyası(alfa,beta,qamma) var. Alfa uranın sıxlığı 298 K-da 19,5 q/sm<big>3</big> dur, 1405 K-da əriyir, 4093 K-də qaynayır. Təbii uranın 3 izotopona (u-238(99,282%), u-235(0,712%) və u-234(0,006%)) rast gəlmək olar. Süni izotoplarından u-233 daha əhəmiyyətlidir. Uranı alman kimyaçısı M.H.Klaprot uran dioksid şəklində kəşf etmiş və ona Uran planetinin adını vermişdir. Uranı ilk dəfə fransız kimyaçısı E.M.Peliqo almışdır. Uranın yer qabığıəndaqabığında kütləcə miqdarı 2,5x10<big>-4</big>%-dir. Əsas mineralı nasturandır. Az miqdarda urana qranitdə,torpaqda və suda rast gəlinir. Uran birləşmələrində +2-dən +6-ya qədər okisdləşmə dərəcəsi göstərir. Kimyəvi aktivdir. Otaq temperaturunda səthi oksid təbəqəsi ilə örtülür. 473 K-də uran dioksid,473-673 K-də tri uran okta oksid,daha yüksək temperaturda isə uran trioksud əmələ gətirir. 343 K-də su təsirindən səthində uran dioksid qoruyucu örtüyü yaranır. Uran uran filizlərinin [[sulfat turşusu]] mühitində manqan dioksid ilə işləyib, xüsusi üzvi həlledicilərdə ekstraksiya etməklə ayrılır. Sonra nitrat turşusu ilə işləndikdə dioksuran dinitrat duzuna çevrilir.
 
== Ümumi məlumat ==
Xarici görünüşə görə uran poladı xatırladır:asanlıqla döyülür,cililanır,yayılır və çətinəriyəndir(t<small>ərimə</small> =1130°C ).