06:49, 14 may 2018 tarixindəki versiya redaktə Qızılbaş (müzakirə \| töhfələr) Avtopatrullar, Təcrübəli istifadəçilər 31.177 redaktə k Kateqoriya:Azərbaycan Milli Şurasının üzvləri əlavə olundu HotCat ← Əvvəlki redaktə		07:19, 14 may 2018 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Gulya S-va (müzakirə \| töhfələr) Təsdiqlənmiş istifadəçilər, Təcrübəli istifadəçilər 12.416 redaktə Redaktənin izahı yoxdur Sonrakı redaktə →
Sətir 77: }} '''Xudadat bəy Məlik-Aslanov''' ({{lang-az\|Xudadat bəy Ağa bəy oğlu Məlik-Aslanov}}; d. ? aprel 1879, Tuğ – ö. 23 iyul 1935, Rusiya) — Dövlət xadimi, alim, ixtiraçı-mühəndis, yol nəqliyyatı və texniki elmlər sahəsində ilk azərbaycanlı professorlardan biri. AXC-nin birinci və ikinci hökumət kabinetlərində - 1918-ci il mayın 28-dən oktyabrın 6-dək ilk yollar, poçt və teleqraf naziri~~. Azərbaycan SSR Dövlət Plan Komitəsinin kecmiş sədri~~. == Həyatı == Xudadat bəy ~~Ağa bəy oğlu~~ Məlik-Aslanov [[1879]]-cu ildə [[Şuşa qəzası]]nın [[Tuğ (Xocavənd)\|Tuğ]] kəndində anadan olmuşdu. [[O, 1898-ci il Şuşa]] ~~real~~realnı məktəbini bitirmiş, 1904-cü ildə Peterburq (indiki Sant-Peterburq) Yol Mühəndisliyi İnstitutuna daxil olmuş və 1904-cü ildə oranı 1-ci dərəcəli ~~məktəbində~~diplomla ~~oxumuşdu~~bitirmişdi. == Fəaliyyəti == ~~[[1901]]-ci ildə də RSDFP-yə daxil olur, [[1904]]-cü ildə partiyadan çıxaraq ömrünün sonunadək bitərəf qalır.~~ Peterburq mühitində 1901-1904-cü illərdə-tələbəlik illərində Rusiya Sosial Demokrtatik Fəhlə Partiyasının (RSDFP) üzvü olan Xudadat bəy Məlik-Aslanov sonra heç bir partiyaya daxil olmamış və ömrünün axırınadək bitərəf qalmışdı. [[1904]]-cü ildə Ali məktəbi bitirdikdən sonra yarım il Voloqda-Petrozavodsk yolunun tikintisində işləmişdir. [[1905]]-ci ildə [[Tiflis]]ə gəlmiş, burada [[Zaqafqaziya]] dəmir yolunda çalışmış, Surom bölməsində texniki qurğular tikmiş, Çianuri-Marqal mərkəzlərinə ensiz dəmir yolu çəkmişdir. 1912-1917-ci illərdə [[Peterburq]] elmi jurnallarında dəmir yollarının sonrakı perspektiv texniki inkişafı yolları haqqında bir sıra məqalələrlə çıxış edir. [[1904]]-cü ildə İnstitutu bitirdikdən sonra təyinat əsasında Sankt-Peterburqda Voloqda-Petrozavodsk Dəmiryolunun çəkilişi ilə əlaqədar Peterburq İdarəsində 6 ay mühəndis vəzifəsində işləmişdi. Fevral inqilabından sonra müvəqqəti hökumətin Zaqafqaziya dəmir yolu üzrə nümayəndəsi təyin olunur. Sonra, Zaqafqaziya komissarlığında dəmir yolu komissarı, Zaqafqaziya federativ hökumətində dəmir yol naziri olur (1917 noyabr-1918 may). [[Zaqafqaziya Seymi]]nin, [[Azərbaycan Milli Şurası]]nın üzvü olmuşdur. Məlik-Aslanov 1905-ci ilin əvvəlində Tiflisə köçmüş və Zaqafqaziya Dəmiryolu sistemində çalışmağa başlamışdı. Zaqafqaziya Dəmiryolu İdarəsinin işçisi kimi o, əvvəlcə mühəndis, sonra Stansiya rəisinin köməkçisi, daha sonra isə Zaqafqaziya Dəmiryolunun ən ağır və dağlıq hissəsi hesab edilən Suram Aşırımı keçidində yol xidməti rəisinin köməkçisi və rəisi olmuşdu. Onun rəhbərliyi altında həmin xidmət sahəsində xeyli mülki tikinti aparılmış, Surom bölməsində texniki qurğular tikilmişdi. İkinci Dəmiryol Xəttinin çəkilişi davam etdirilərək Çiatura marqans mədənlərinə ensiz zolaq dəmir yolu salınmış, texniki işlər görülmüşdü. Həmin vəzifələrdə işlədiyi dövrlərdə onun Peterburqda çıxan 4 elmi məqaləsi də dərc olunmuşdu. ~~1918-ci ildə Zaqafqaziya dəmir yolu tarixindən kitab nəşr etdirir.~~ Rusiyada 1917-ci ilin fevral inqilabından sonra Müvəqqəti Hökumətin sərəncamı ilə martın 9-dan Xudadat bəy Məlik-Aslanov Tiflisdə Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsinin Zaqafqaziya Dəmir Yolu üzrə müvəkkili təyin olunmuşdu. O, 1917-ci il noyabrın 15-də Y. Gegeçqorinin sədrliyi altında yaradılan Zaqafqaziya Komissarlığı hökumətində Fətəli xan Xoyski və Məmməd Yusif Cəfərovla birlikdə onun tərkibinə daxil olmuşdu. Xudadat bəy Məlik-Aslanov Zaqafqaziya Komissarlığında və 1918-ci il aprelin 26-da yaranmış Zaqafqaziya Federativ Respublikasında dəmir yol nəqliyyatı komissarı və naziri təyin edilmişdi. Həmin vəzifələrdə çalışdığı dövrdə onun Qafqaz dəmir yolu nəqliyyatı tarixinə həsr olunmuş kitabı nəşr olunmuşdu. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] elan olunduqdan sonra, hökumətin birinci kabinetində dəmir yol, teleqraf və poçt naziri olur. İkinci, üçüncü, dördüncü kabinetlərdə dəmir yolu naziri, beşinci kabinetdə dəmir yolu eyni zamanda sənaye və ticarət naziri və həm də hökumətin birinci müavini olur, Azərbaycan parlamentinin üzvü idi. O, Zaqafqaziya Seymində "''Müsəlman fraksiyası''"nın, 1918-ci il mayın 27-də Tiflisdə Məhəmmədə Əmin Rəsulzadənin sədriliyi ilə yaranmış Azərbaycan Milli Şurasının üzvü olmuşdu. ~~[[1919]]-cu ildə bilavasitə Məlik-Aslanovun iştirakı ilə dəmir yolunu kadrlarla təmin etmək üçün Bakıda dəmir yolu texnikumu açılır.~~ Məlik-Aslanovun tərkibinə daxil olduğu Tranqafqaz hökumətinin “''Müsəlman fraksiyası''” o zamanki müzakirələrin gedişində Türkiyənin təkliflərinin qəbul edilməsini məqbul hesab edirdi. O, hələ 1918-ci ilin yanvar ayında sülh məsələsinə dair gedən danışıqların müzakirəsində hökumət üzvü kimi yaxından iştirak etmişdi. Azərbaycan nümayəndəsi kimi o, öz çıxışında bildirmişdi ki, Rusiya ərazisində yeni yaranmış hökumətlərin TransQafqazda heç bir marağı yoxdur. Ona görə X. bəy Məlik-Aslanov yeni yaranmış hökumətlərin rəyini gözləmədən Tranqafqazın müstəqilliyini elan edib sülh danışıqlarına başlamağın zəruri olduğunu irəli sürmüşdü. == Xarici keçidlər == [[1919]]-cu ildə Məlik-Aslanovun rəhbərliyi ilə [[latın əlifbası]]na keçmək üçün komissiya yaradılır. Komissiyanın hazırladığı tədbirlər planını parlament təsdiq edir. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] süqut etdiyindən bu məsələni həyata keçirmək mümkün olmur. {{commonscat\|Khudadat bey Malik-Aslanov}}▼ Sovet hakimiyyətinin ilk günlərində Məlik-Aslanov əvvəlcə tikinti komitəsində şöbə müdiri, sonra komitənin sədri olur. 1923-1933-cü illərdə Xalq Təsərrüfatı Şurasında, Dövlət Plan komissiyasında, işləmiş Politexnik İnstitutunda dekan olmuşdur. SSRİ-nin və Azərbaycanın müxtəlif elmi texniki cəmiyyətləri və komissiyalarının üzvü olur. İki monoqrafiya bir sıra elmi məqalələr nəşr etdirir. [[1930]]-cu ildə həbs olunmuş və [[1933]]-cü ildə azad olunmuşdur. Azərbaycanda dəmir yollarının inkişafında əvəzsiz xidmətlər göstərməyinə baxmayaraq, 1934-cü ildə əsassız ittihamlarla yenidən həbs olunur və [[1935]]-ci ildə düşərgədə həlak olur. [[1959]]-cu ildə ona bəraət verilir. ~~Xudadat bəy Mariya Viktorovna Aleksandrova ilə ailə həyatı qurmuşdu.~~ ~~== Mənbə ==~~ ~~{{mənbə}}~~ ▲{{commonscat\|Khudadat bey Malik-Aslanov}} [[Kateqoriya:Məlikaslanovlar]] [[Kateqoriya:Xocavənddə doğulanlar]]

Xudadat bəy Məlik-Aslanov: Redaktələr arasındakı fərq