15:03, 30 aprel 2018 tarixindəki versiya redaktə Eminn (müzakirə \| töhfələr) İnzibatçılar 34.309 redaktə k 5.191.17.206 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq 5.197.153.179 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma ← Əvvəlki redaktə		10:14, 19 may 2018 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Akamenid (müzakirə \| töhfələr) 7 redaktə →‎Əhalisi: O add there some information which I know Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə Sonrakı redaktə →
Sətir 168: Bərməkilər tayfasının adından “Başbərmək” dağı adlanmışdır. Yunan coğrafiyaşünası Strabon Xəzərin cənubi qərbində yaşayan İran dilli tayfanı Pars adlandırır1. Bu irandillilərin Sumqayıta qədər ərazidə olmasını və onların Abşeronda yaşamalarını nəzərə alsaq Strobonun yazdığı Pars tayfasına Bərməkiləri də aid etməliyik. Bu Bərməkilərin ilk gəlişləri olmuşdur. ~~XVIII əsrdə yaşamış Fransız Şərqşünası Degin alan sözünü alin, yəni dağlı sözündən sayır və deyir ki, onların nəsli Altay dağlarından gəlmişdir.~~ “Dərbəndnamə” müəllifinin yazdığına görə Babı-Alan (Alan qapıları) Alğan səddindədir, yəni Gil-gil çay səddində. V əsrdə yaşamış Yunan tarixçisi Prokopi Alanları Masaget nəslindən hesab edir2. ~~Cahangir~~ ~~Zeynal oğlu yazır ki, Masagetlər ağhun türkləri deməkdir. (Masacit, abtilit, alan, Xəzər hərqan türklər adlanırlar)3.~~ Bəzi tarixçilər Baş Bərmək dağı ətəyində türk dilli Saklar və Hunların yerləşməsindən danışırlar. Son tədqiqatlar göstərmişdir ki, Azərbaycanda türkmənşəli tayfalar məskən salmış və əhalisinin aparıcı hissəsini türklər təşkil etmişlər. Türklərin Azərbaycanda məskunlaşması eradan əvvəl III minillikdən başlamışdır. Sonra gələn türk tayfaları çox qədimlərdə bu ərazidə yaşayan yerli türklərə qovuşmuşlar. Dağlı tayfa adıdır, onlar Türk dilli olub və Bərməkilərlə bu yerlərdə məskunlaşmışlar. S.Ə.Nəsvəri, V.V.Bartolu, V.Minorski, B.V.Miller Azərbaycan xalqının mənşəyini farslardan dönmə kimi yanlış fikrini söyləmişlər. Onlar Azərbaycanlıların türkləşməsini oğuzların XI əsrdə gəlməsilə əlaqələndirirlər. Azərbaycan türklərinin Xalq kimi formalaşmasını isə XIV əsrdən hesab edirlər. Bu fikirlər türk tarixinə saxta münasibətdir. Xızı-Bərmək mahalında olan Ata çay, Sumqayıt çay sözləri türk dilindədir. Bu özü də sübut edir ki, həmin çayların ətrafında məskunlaşanlar türklər olmuşlar. Dağlı (Alin) və Bərmək tayfaları ortadakı ziddiyyətlərlə yanaşı xeyirxahlıq, namus, qeyrət, tayfa ənənələrini qoruyan və nəsildən-nəslə keçən yazılmamış qayda-qanunlar əsasında idarə olunurdu. Taxta körpü ətrafında qazıntı işləri aparılarkən cınqıl karxanasından küp qəbirlərə bənzər, dibi enli, ağızları isə dar quyu qəbirlər tapılmışdır. Qəbirlərdən oturmuş vəziyyətdə olan insan skeletləri, rəngli gil qablar da tapılıb. Qozağacı taxtasında şum içərisindən tapılmış daş çapacaq4 göstərir ki, neolit dövründə babalarımız daş alətlərdən istifadə etmişlər. Yeni daş dövrünə aid əşyaların tapılması sübut edir ki, Xızı mahalı da ilk insan məskənlərindən biri olmuşdur. Xələnc kəndinin qəbrstanlığı yanında, Altı-Ağac yolu genişləndirilərkən çapılan qayada aşkar edilmiş daşla hörülmüş üstü qapalı qəbirlər ulu əcdadlarımızın məkanı və mədfanı olmasını açıq göstərir. Qızılburun kəndi yaxınlığında Xəzər dənizi sahilinə yaxın yerdə, qədim yaşayış məskənində kəşfiyyat xarakterli arxeoloji axtarışlar zamanı maddi mədəniyyət nümunələri tapılmışdır. Burada daş qutu qəbri aşkar edilmişdir. Həmin yerdə çoxlu saxsı qablar da tapılmışdır. Daş qutu qəbirləri er. əvvəl I minilliyin əvvəllərindən eramızın VI əsrlərinə aid etmək olar. XIX əsr rus şərqşünası N.V.Xanıkov yazıb ki, X əsrin ortalarında Ərəb coğrafiyaşünası İstdxri “İqlimlər kitabında” qeyd edib ki, Xuzistanda Ərəb və Pars dilləri ilə yanaşı Xuzi dili də var idi. Belə nəticəyə gəlmək olar ki, Xuzi dili Xızılıların danışdığı qədim dil olmuşdur. Xuzi dili Pars dili olmasa da, həmin dil qrupuna aiddir. Çox qədimdən ~~türklərin məskəni olan~~ Xızı mahalının əhalisinin tərkibi Xuzi dilli ~~bərməkilər və türk dilli dağlılardan~~bərməkilərdən ibarət idi. Bərməkilər üçüncü dəfə Bağdaddan gəldiyinə görə onlar ərəb dilini də yaxşı bilirdilər. Xuzi dilli bərməkilər ~~və türk dilli dağlılar~~ ölkədə baş vermiş bütün siyasi hadisələrdə, iqtisadi və mənəvi mədəniyyətin formalaşmasında fəal iştirak etmiş azərbaycanlılardır. Onlar ölkəmizin ən qədim sakinlərindən olub, Azərbaycan xalqının formalaşmasında mühüm rol oynamışlar. Xızı-Bərmək mahalında olan coğrafi adlar Bərmək və Dağlı tayfalarının tarixini özündə əks etdirən qiymətli mənbələrdir. Yer adlarının yaranması, mənşə və mənası, onların qrammatik quruluşu, düzgün yazılışı və tələffüzü tarix, coğrafiya və dilçiliyin tədqiqi nəticəsində aydınlaşdırıldıqda müəyyən tarixi məsələlər həll oluna bilər. Bu mənada coğrafi adlar xalqın dünəni ilə bu günü arasında bir körpüdür. Xızı-Bərmək mahalında toponimlər ~~Türk,~~ Fars, ~~az miqdarda~~ Ərəb dillərinə mənsubdur. İctimai-siyasi hadisələrlə əlaqədar yaranan adlar bir başa tarixi mənbə rolunu oynayır. Yer və kənd adlarının öyrənilməsi həmçinin xalq təsərrüfatı üçün də böyük əhəmiyyətə malikdir. == Görkəmli şəxsləri ==

Xızı: Redaktələr arasındakı fərq