Miyanə: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Removed redirect to Miyana Teq: Yönləndirmənin silinməsi |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
[[Şəkil:Pol Dokhtar.jpg|thumb|250px|Miyanədəki Qız körpüsü (farslaşdırılmış adı Pul-i Düxtər / Pol-e Doxtər)]]
'''Miyanə''' (''yerli əhali arasında həmçinin '''Miyana''' və '''Miyanıc''' olaraq da adlanır'') ({{lang-fa|میانه}}) — [[İran]]ın [[Şərqi Azərbaycan ostanı]]<nowiki/>nda şəhər, [[Miyana şəhristanı|Miyanə şəhristanı]]<nowiki/>nın inzibati mərkəzi.
[[Tehran]]dan 439 km şimal-qərbdə, [[Təbriz]]dən isə 187 km cənub-şərqdə yerləşir. Əhalisi 200 min nəfərə yaxındır. [[Təbriz]] və [[Marağa]]dan sonra Şərqi Azərbaycan ostanının üçüncü iri şəhəridir.▼
[[Tehran]]dan 439 km şimal-qərbdə, [[Təbriz]]dən isə 187 km cənub-şərqdə yerləşir.
▲
[[1828]]-ci ilin məşhur [[Türkmənçay müqaviləsi]]<nowiki/>nin imzalanma yeri olan [[Türkmənçay]] kəndi də məhz indiki [[Miyanə şəhristanı]]<nowiki/>nın tərkibində, Miyanə şəhəri yaxınlığında yerləşir.
== Etimologiyası ==
Bölgənin adı çox güman ki [[Fars dili|farsca]] ''"orta, mərkəz"'' mənalarını daşıyan '''"miyan"''' sözüylə bağlıdır; belə halda "Miyanə" adını '''"<u>mərkəzdə yerləşən şəhər / mərkəzi şəhər</u>"''' kimi açıqlamaq olar.
Şəhər üç dağın - ''Büzgüm'', [[Qaflankux|''Qaflantı'']] və ''Üçtəpə'' dağlarının arasında yerləşdiyi üçün adını “'''miyanə'''”, yəni “'''ortalıq'''” qoymuşlar.
== Tarixi ==
Miyanə Azərbaycanın ən qədim şəhərlərindən biridir. Əsası kənd kimi qoyulan bu şəhər tarixi [[Gərmərud mahalı|Gərmərud (digər adı Gərməri) mahalı]]<nowiki/>nın mərkəzi olub, vaxtilə [[Sərab xanlığı]]<nowiki/>nın parçası olub. Şəhər üç dağın - ''Büzgüm'', [[Qaflankux|''Qaflantı'']] və ''Üçtəpə'' dağlarının arasında yerləşdiyi üçün adını “'''miyanə'''”, yəni “'''ortalıq'''” qoymuşlar.
Miyanənin ətrafında ''Miyana çayı'' (buna şəhərdən axdığına görə ''Şəhri çayı'' da deyilir), ''[[Qaranqu]]'', ''Ayıdoğmuş'' və [[Qızılüzən|''Qızılüzən'']] adlanan dörd çay axır.
Bu çayların üçü şəhərdən təxminən dörd kilometr aralı, cənub-şərqdə yerləşən “Miyana körpüsü"nün 3-4 metrliyində birləşib körpünün altından keçir. Miyana körpüsü 24 gözdən ibarət olub, qədim körpülər kimi tağ üsulu ilə tikilmişdir. Körpünün eni təxminən 5 metr, uzunu 300 metr, hündürlüyü isə 10 metrə yaxındır. Hər gözün arası təxminən 12 metrdir.
Miyana ətrafındakı ikinci qədim və maraqlı körpüyə '''''Qız körpüsü''''' deyilir. Qız körpüsü də XIII-XIV əsrlərin, [[Elxanilər dövləti|monqollar]]ın hakimiyyəti dövrünün məshuludur. 1527-ci ildə Məhəmməd bəy Mosillinin qızı Şah Bəyimxanım körpünü təmir etdirmiş, bəlkə də elə buna görə körpü Qız körpüsü adlandırılmışdır. Bu körpü Qızılüzən çayının üstündədir.
Qız körpüsünün qərb sahilində [[Qaflankux|Qaflantı dağı]]<nowiki/>ndan böyük, sıldırım bir qayanın üstündə hündürlüyü 14 metr olan bir qala tikilmişdir ki, buna “Qız qalası” deyilir. Qaflantıda Qız körpüsünün sağ sahilində Şah Abbas karvansarası adlanan bir bina var ki. Bu, Miyana ətrafında olan iki karvansaradan biridir. Tarixçilərin və xalqın dediyinə görə, [[Səfəvilər|Səfəvilər sülaləsi]]<nowiki/>nin beşinci şahı, [[I Şah Abbas]] hakimiyyəti tabeliyində olan ərazidə [[İraq]] və [[Xorasan]]<nowiki/>dan [[Tbilisi|Tiflis]]ə qədər 999 [[karvansara]] tikdirmişdi. Həmin karvaransaralardan ikincisi Miyanadan 30 kilometr aralı (indiki [[Miyanə şəhristanı]]<nowiki/>nın Kağızkonan bəxşinin Qaflankuh-i Şərqi dehistanı ərazisindəki) ''Camalabad'' kəndindədir.<ref>http://shirvan.cls.az/front/files/libraries/2474/books/676857232.pdf</ref>
XIV əsrə qədər şəhər müxtəlif dövlətlər tərəfindən hücuma məruz qalıb və əldən ələ keçib. 1747-cı ildən 1819/1822-ci illərə qədər Miyanə və bütün [[Gərmərud mahalı]] da [[Sərab xanlığı]]<nowiki/>nın tərkib hissəsi idi.
== Məşhur şəxsləri ==
| |||