İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi: Redaktələr arasındakı fərq

'''Şərq cəbhəsi''' ({{lang-de|die Ostfront}}, {{lang-en|Eastern Front}})<ref>{{cite web|url=http://www.russlandfeldzug.de/|title=Die Ostfront 1941–1945|website=www.russlandfeldzug.de|archive-url=https://web.archive.org/web/20070928172310/http://www.russlandfeldzug.de/ |archive-date=28 sentyabr 2007}} {{deadlink}}</ref>, '''[[Böyük Vətən müharibəsi]]''' ({{lang-ru|Великая Отечественная война}}, {{comment|translit.|transliterasiya}} ''Velikaya Oteçestvennaya Voyna'') və ya '''Almaniya–SSRİ müharibəsi''' ({{lang-de|German-Soviet War}})<ref>{{cite web|last1=Qlants|first1=Deyvid M.|title=The Failures of Historiography: Forgotten Battles of the German-Soviet War (1941–1945)|url=http://fmso.leavenworth.army.mil/documents/failures.htm|publisher=Foreign Military Studies Office|accessdate=9 iyun 2018|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161216063344/http://fmso.leavenworth.army.mil/documents/failures.htm|archivedate=16 dekabr 2016|df=dmy-all}}</ref> — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci dünya müharibəsi]] illərində [[Şərqi Avropa]], [[Mərkəzi Avropa]] və [[Balkan yarımadası]]<nowiki/>nda [[Berlin-Roma-Tokio oxu]] və [[Finlandiya]] ilə [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]], [[Polşa]] və [[Antihitler koalisiyası]] arasında 22 iyun 1941–9 may 1945-ci illərdə baş vermiş müharibə cəbhəsi.

Şərq cəbhəsində baş verən döyüşlər tarixin ən böyük hərbi qarşıdurmaları olmuşdur.<ref>{{cite web |url= https://www.theatlantic.com/infocus/2011/09/world-war-ii-the-eastern-front/100150/|title= World War II: The Eastern Front|date= 18 sentyabr 2011|publisher= The Atlantic |accessdate= 9 iyun 2018}}</ref> Onlar tarixdə görünməmiş vəhşilik, geniş miqyaslı dağıntılar, kütləvi [[deportasiya]]<nowiki/>lar və çoxlu insanın döyüş, aclıq, xəstəlik və qırğınlara görə həyatını itirməsi ilə xarakterizə edilir. Şərq cəbhəsi demək olar ki, bütün həbs düşərgələrinin fəaliyyət göstərdiyi, [[getto]]<nowiki/>ların tərtib edildiyi və [[Talan|poqrom]]<nowiki/>ların, [[Holokost]]<nowiki/>un baş verdiyi yer hesab edilir. [[İkinci Dünya müharibəsi]]<nowiki/>ndə təxminən 70 milyon nəfər həlak olmuşdursa, bu ədədin 30 milyonu Şərq cəbhəsinə aiddir. Şərq cəbhəsi İkinci Dünya müharibəsinin Avropa hissəsinin nəticəsini müəyyənləşdirmədə həlledici rol oynamışdır və [[Üçüncü Reyx]]<nowiki/>in məğlub olmasının əsas səbəbidir.

[[İkinci Dünya müharibəsi]]<nowiki/>nin Şərq cəbhəsinin başlamasının səbəblərindənəsas birisəbəbi [[faşizm]] və [[kommunizm]] rejimləri arasındakı ziddiyyətlər idi.<ref>{{cite book|author=Bernard Vasserstayn |title=Barbarism and Civilization: A History of Europe in our Time |year=2007| page=158–64, 173–89}}</ref> [[Bolşevizm|Bolşeviklər]]<nowiki/>in hökumətə gəlməsindən sonra, [[Almaniya]]<nowiki/>da [[Antikommunizm|antikommunist]] fikirlər yayılmağa başlayırdı. Bu fikirlər [[Adolf Hitler]]<nowiki/>in hökumətə gəlməsindən sonra kəskin şəkildə artmışdır.<ref>{{cite web|last=Bauer|first=Yehuda|title=Why Did World War II Break Out?|url=http://www.yadvashem.org/holocaust/video-lectures/outbreak-world-war-ii|work=Yadvashem.org|accessdate=9 iyun 2018}}</ref> SSRİ tərəfindən faşizm təhlükəsinin lazımınca qiymətləndirilməməsi də müharibənin mühüm səbəblərindən biri idi. 1941-ci ilin yazında [[Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası|Yuqoslaviya]] və [[Yunanıstan]] danışıqsız faşistlərə təslim oldu. [[Balkan yarımadası|Balkanlar]]<nowiki/>dadakı ingilislərin mövqelərinə ciddi zərbə vuruldu.[[Böyük Britaniya|Britaniya]] korpusu Misirə[[Misir]]<nowiki/>ə qaytarıldı. Daha sonra faşistlər, demək olar ki, bütün Avropanı özlərinə tabe etmişdilər. Qarşıda SSRİ-nin işğalı dururdu. Almaniya SSRİ üzərinə “[[Barbarossa əməliyyatı|Barbarossa]]” adlı hücum planı hazırlamışdı. Plana görə, SSRİ 1941-ci ilin payızına kimi işğal edilməli idi.<ref name="Ümumi tarix9"/>