Qabırrıçay: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 27:
{{Yer xəritəsi~|Qafqaz|lat_deg=41.03418|lat_min=0|lon_deg=46.50298|lon_min=0|mark =Blue pog.svg|marksize=7||label_size=80|label=mənsəbi}}}}}}
'''Qabırrı''' (gürcücə '''İori''' ('''იორი''''')'') - [[Gürcüstan]] və [[Azərbaycan]] ərazisində çay, [[Qanıx]] (gürcücə Alazani) çayının sol qolu.
== Etimologiyası ==
Qabırrı çayının adı [[Qədim Yunanıstan|qədim yunan]] və [[Qədim Roma|Roma]] müəlliflərinin əsərlərində '''Kambis''' kimi qeyd edilmişdi.
[[Qafqaz Albaniyası]]<nowiki/>nın [[İberiya|İberiya (Gürcüstan)]] ilə sərhədində yerləşən əyaləti də [[Kambisena|'''Kambecana (Kambisena)''']] adlanırdı. [[XIX əsr]]<nowiki/>in ortalarına aid bəzi mənbələrdə çayın adı '''Qambori''' kimi də qeyd olunmuşdur.
Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, Qabırrı adı Albaniyanın Kamb (Kambisena) əyalətinin adının və çayın adının gürcücə variantında qorunub saxlanan "İori" / "Yori" çay adının birləşməsindən yaranmışdır. Sonralar təhrif olunaraq Qabırrı şəklinə düşən ''Kambiori'' isə "Kamb əyalətindən axan Yori, Kamb Yorisi" mənasındadır. Yori hidronimi isə bəzi [[Nax-Dağıstan dilləri|Nax-Dağıstan dil]] və ləhçələrində (məsələn, [[Avar dili|avarca]] '''ior / or''' ('''гІор''')) "çay" mənasını verən sözdən və gürcü dilində əksər [[isim]]<nowiki/>lərin sonuna artırılan "-i" şəkilçisindən ibarətdir.
Qabırrı toponiminin yayılma arealı genişdir. [[Şirvan düzü]]<nowiki/>ndə ''Qabırrı'' adlı [[qışlaq]] da mövcuddur. Qabırrı eyni zamanda [[Şamaxı rayonu]]<nowiki/>ndakı [[Quşçu (Şamaxı)|Quşçu kəndi]]<nowiki/>nin əhalisinin [[tirə]]<nowiki/>lərindən birinin adıdır. Keçən əsrdə [[Cavad qəzası]]<nowiki/>nda "Kabırra" və [[Ərəş qəzası]]<nowiki/>nda "Kabırrı" kənd adları da ''Qabırrı'' toponimi ilə eyni mənşəlidir.
Ehtimal ki, qabırrı türk (Azərbaycan) mənşəli tayfanın adıdır. Digər bir mülahizəyə əsasən Qabırrı hidroniminin əsasını [[Cağatay Türkcəsi|cığatay ləhcəsi]]<nowiki/>ndə yalnız fel formasını mühafizə edən "səs-küy salmaq", "gurultu qoparmaq", "coşmaq, hiddətlənmək" mənalı '''qabır''' sözü təşkil edir. Təbiidir ki, çaya "səs-küylü, gurultulu" adı onun səciyyəvi cəhətinə görə verilmişdir. Türkmənistanda Qabırrıarık, Azərbaycanda Qabırrı çaylarının adı eynimənşəlidir. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, bu hidronimin adı [[Kəbirli eli|kəbirli tayfası]]<nowiki/>nın adı ilə əlaqədardır.
| |||