Xoy: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{Şəhər
|orijinal adı = {{lang-fa|خوی}}<br />{{lang-az|xoy|خوی}}
|Şəhərin şəkil adı = Darvazeh_sangi_khoyKhoy_city_Logo.jpg
|Şəhərin bayrağı =
|Şəhərin gerbi =
Sətir 20:
|Əvvəlki adı =
|Sahə =
|Əhali = 198,845
|Əhali = 200,985 & 354,309 (2012)<ref name="amar.org.ir">[http://www.amar.org.ir/Portals/2/pdf/jamiat_shahrestan_keshvar3.pdf Population according to statistical center of Iran] in Persian</ref>
|Əhali il =2016
|Əhali sıxlığı =
|Nəqliyyat vas. kodu =
Sətir 34:
}}
 
'''Xoy''' ({{lang-az|Xoy}}; {{lang-fa|خوی}}; {{lang-en|khoy|khvoy}};) — İran İslam Respublikasının [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]<nowiki/>ndakı [[Xoy şəhristanı]]<nowiki/>nın inzibati mərkəzi. Şəhər ərazisi 30 kv.km.-dir.<ref>[http://www.khoy-ag.ir/tabid/1400/Default.aspx فرمانداری ویژه شهرستان خوی > منوی عمودی > معرفی شهرستان]</ref> [[2012]]-cı ildə aparılmış siyahıya almanın yekunlarına əsasən əhalisi 200,985 & 354,309 nəfərdir.<ref name="amar.org.ir">[http://www.amar.org.ir/Portals/2/pdf/jamiat_shahrestan_keshvar3.pdf Population according to statistical center of Iran] in Persian</ref><ref>[http://www.xist.org/cntry/iran.aspx GeoHive: Global Statistics]</ref>
 
|Əhali [[2012]]-cı ildə aparılmış siyahıya almanın yekunlarına əsasən =əhalisi 200,985 & 354,309 (2012)nəfərdir.<ref name="amar.org.ir">[http://www.amar.org.ir/Portals/2/pdf/jamiat_shahrestan_keshvar3.pdf Population according to statistical center of Iran] in Persian</ref><ref>[http://www.xist.org/cntry/iran.aspx GeoHive: Global Statistics]</ref>
 
== Tarixi ==
Xoy şəhərinin tarixi e.ə. 3000-4000-ci illərdən başlayır. Şumer mənbələrində adı çəkilən Arrata adlı bölgənin bu günkü Urmiya ilə Van şəhərləri arasındakı bölgə olduğu tarixçilər tərəfindən təsdiqlənmişdir. O illərdə bu bölgədə məskunlaşmanın olması da öz təsdiqi tapmışdır. Əvvəlcə Xoy şəhəri Azərbaycan ərazisində qurulan [[Manna]] dövlətinin sərhədləri içində olmuş, sonra Van və onun ətrafını özündə birləşdirən [[Urartu]] dövlətinin ərazisinə qatılmışdır. İslam dininin yayılması və xilafətin bu bölgəni ələ keçirməsi ilə şəhər müsəlmanların idarəsi altına keçmiş və uzun illər müxtəlif bəyliklərin tərkibində olmuşdur. Böyük Səlcuqlu hakimiyyəti zamanı Alparslanın Rum ordusunun gəlişini Xoyda xəbər aldığı tarixi mənbələrdən məlumdur. Anadolunun alınmasında da Xoydan bir istehkam kimi istifadə olunmuşdur. [[Şah İsmayıl]] ilə [[Yavuz Sultan Səlim]] arasındakı [[Çaldıran döyüşü]] Xoy yaxınlığında baş vermişdir (1514). İran-Osmanlı müharibələri zamanı şəhər bir neçə dəfə [[Osmanlı İmperiyası]]nın əlinə keçmişdir. Sonda yenə də İran sərhədləri içinə qatılmışdır. Xoyun adı müxtəlif xalq dastanlarında və rəvayətlərində də çəkilir.
 
== Etimologiyası ==
Xoy adına ilk dəfə [[844]]-cü ildə İbn HordatbehinXordadbehin "Məsalik və məmaliki" adlı əsərində rast gəlinir. O vaxtdan şəhərin adı heç bir dəyişikliyə məruz qalmamışdır.

Adın mənşəyi haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Ərəb mənbələrinə görə "Hovayy" adı "geniş vadi" mənasını verən "Havv" adıyla eyni kökdəndir və şəhərin adının kökü bu sözdəndir.

İranlı tarixçi Məhəmməd Əmin Riyahi isə Xoy adının 2700 il əvvəl Xoy yaxınlarında qurulan [[Urartu]] şəhəri Ulhu və ona bağlı Sardorihort (Sardorixort) qalasının adından alındığı ehtimalını irəli sürür.

Xoy erməni qaynaqlarında "səs", Pəhləvi dilində "duz" və "tər" mənasını verən Xoy və Hey sözləri ilə qeyd olunur.

Azərbaycan mənbələrində şəhərin adının "qoyun" sözünün transformasiya olunmuş variantı olduğu bildirilir.
 
== Şəkillər ==
<gallery>
Khoy_CountyŞəkil:Khoy County.png|Xoy şəhəri
Khaneh_kabiri_khoy4Şəkil:Khaneh kabiri khoy4.jpg|Kəbiri evi
Şəkil:Darvazeh sangi khoy.jpg|Qala qapısı
Şəkil:Iran bazar khoy.jpg|ÜstörtülüÜstü örtülü bazar
Şəkil:Khaneh kabiri khoy.jpg|
Şəkil:Khaneh kabiri khoy2.jpg|
Şəkil:Khaneh kabiri khoy3.jpg|
Şəkil:Khaneh kabiri khoy4.jpg|
Şəkil:Khoybridge.jpg|Xoy körpüsü
Şəkil:Khoybridge2.jpg|Xoy körpüsü
Şəkil:Mahlezan church.jpg|
Şəkil:Serkis Khoy.jpg|
Şəkil:Shamseddine tabrizi tower khoy.jpg|Şəms qülləsi
Şəkil:Shamstower.jpg|Şəms qülləsi
Şəkil:Tran yolu.JPG|Qatar yolu
Şəkil:Plane & airport of khoy.JPG|Hava limanı
Şəkil:ترمینال2.jpg|Avtobus terminalı
</gallery>
 
== Məşhur xoylular ==
<gallery class="center" perrow="5">
Nasreddin (17th-century miniature).jpg|[[Molla Nəsrəddin]] — xalq müdriki, sufi.
JahanShah1.JPG|[[Cahan şah]] — qaraqoyunluların rəhbəri.