Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
|
== Nisbilik nezeriyyesi ==
1905-ci ildeildə Albert EynsteynEynşteyn ozununözünün XusisXüsusi nisbilik nezeriyyesininəzəriyyəsini ireliirəli surdu,sürdü. Burada zaman vevə mekaninməkanın mutleqliyimütləqliyi tekzibtəkzib olunur, evezindeəvəzində onlarinonların herhər ikinizinikisinin nisbiliyi fikri ireliirəli surulursürülür. HerHər hasihansı fiziiifiziki cismimcismin zaman vevə mekanməkan kesimlerininkəsimlərinin qiymetleriqiymətləri heminhəmin cismin verilenverilən hesablama sisteminesisteminə (koordinat sistemi) nezerennəzərən herekethərəkət suretindensürətindən asilidirasılıdır. MuxtelifMüxtəlif koordinat (hesablama) sistemlerindesistemlərində bu kemiyyetlerkəmiyyətlər muxtelifmüxtəlif qiymetlerqiymətlər ala bilerbilər. XususiXüsusi halda, bir-birindenbirindən asiliasılı olmayan fiziki hadislerinhadislərin eyni vaxtda basbaş vermesiverməsi dedə nisbidir. YeniYəni bir koordinat sistemidnesistemidnə eyni zamdanzamanda basbaş verenverən hadiselerhadisələr, basqabaşqa hesablama sistemindesistemində zamaninzamanın muxtelifmüxtəlif anlarindaanlarında basbaş vereverə bilerbilər. Bu nezeriyyenəzəriyyə musahidemüşahidə oluna bilmeyenbilməyən mutleqmütləq mekanməkan, mutleqmütləq zaman vevə efir anlayislarindananlayışlarından vaz kecmeklekeçməklə dunyanindünyanın mentiqiməntiqi ziddiyetsizziddiyətsiz kinematik menzeresinimənzərəsini qurmagaqurmağa imkan verdi.
Nisbilik nezeriyyesinəzəriyyəsi tecrubitəcrübi tesdiqitəsdiqi olmamasiolmaması sebebindensəbəbindən bir muddetmüddət ferziyyefərziyyə laraqolaraq qaldiqaldı. 1916-cicı ildeildə iseisə EynsteynEynşteyn UmumiÜmumi nisbilik nezeriyyesininəzəriyyəsini isreliirəli surdusürdü. QisaQısa muddetmüddət erzindeərzində bu nezeriyyenəzəriyyə Merkuri planetinin perilegiyasininperilegiyasının anomal pressesiyasinipressesiyasını izah etmekleetməklə ozöz tecrubitəcrübi tesdiqinitəsdiqini tapditapdı. Buna qederqədər klassik astronomiya bu anomaliyanianomaliyanı GunesGünəş sistemindesistemində MerkuirdenMerkuridən dedə GuneseGünəşə yaxinyaxın daha bir planetin olmasiolması hesabinahesabına ugursuzluqlauğursuzluqla hellhəll etmeyeetməyə cehdcəhd edirdi. MuasirMüasir gunumuzdegünümüzdə iseisə umimiümumi nisbilik nezeriyyesininəzəriyyəsini tesdiqleyentəsdiqləyən daha coxçox tecrubitəcrübi susbutlarsübutlar eldeəldə edilmisdiredilmişdir.
==Klassik mexanika muasir gunumuzde==
|