Kanada: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 446:
== Coğrafiya ==
[[Şəkil:Moraine Lake 17092005.jpg|thumb|
Kanada coğrafiyası geniş və çoxşaxəlidir. Torpaq sahəsi
[[Şəkil:Superiyor gölü.jpg|thumb|388x388px|[[Superiyor gölü]]]]
Kanada Qərbdə Sakit
Kanada da Makkenzi və Müqəddəs Lavrenti çayları bu ölkənin ən uzun çayları hesab edilir. Kanada ərazisindəki buzlaqların miqdarına görə dünyada 3-cü yeri tutur (Antraktida və Qrelandiyadan sonra). Kanada dünyanın ən uzun sahil xəttinə sahibdir. Ölkənin sahil xətti bütövlükdə 243.042 km uzunluğa sahibdir. Həmçinin Kanadanın Amerika Birləşmiş ştatları ilə sərhəddi dünyanın ən uzun sərhəd xətti (8,891 km) hesab olunur. Kanadanın Arktik adaları, həmçinin Baffin, Viktoriya və Ellesmere adaları dünyanın ən böyük adası içərisində yer alır. Bunlardan ən böyüyü Baffin adasıdır. Kanadada 2 milyondan çox göl var. Kanada dünyada ən çox gölə sahib olan ölkədir. Kanadadakı 563-dən çox gölün sahəsi 100 km<sup>2</sup>-i keçir. Həmçinin Kanada dünyada ən çox şirin su ehtiyatına sahib ölkədir. Kanadanın ən böyük gölləri aşağıdakılardır:
▲Kanada Qərbdə Sakit okeanından şərqdə-[[Atlantik okeanı]] arasında, cənubda-ABŞ və şimal-qərbdə ([[Alyaska]]),şimalda [[Şimal Buzlu okeanı]] arasında böyük ərazi tutur – (buna görə də ölkənin devizi "dənizdən dənizə"). Kanadanın [[Nyufaundlend]] sahilindən cənubda isə Fransanın xarici torpaqları sayılan [[Sen-Pyer və Mikelon]] adaları yerləşir. 1925-ci ildən Kanada [[Şimal qütbü]]n müəyyən hissələrinə iddia edir. Lakin bu ümumi qanunlara zidd hesab olunur. Kanada da Makkenzi və Müqəddəs Lavrenti çayları bu ölkənin ən uzun çayları hesab edilir. Kanada ərazisindəki buzlaqların miqdarına görə dünyada 3-cü yeri tutur (Antraktida və Qrelandiyadan sonra). Ən böyük adası Baffin adasıdır. Kanadanın ən böyük gölləri aşağıdakılardır:
{| class="wikitable sortable"
|+'''Kanadanın 1,000 km<sup>2</sup> '''-dən böyük olan gölləri
Sətir 497 ⟶ 499:
|Saskatchewan and Alberta
|}
[[Şəkil:Canada river lake and mountain.jpg|left|thumb|
9,98467 milyon km² (torpaq: 9.093.507 km² .su: 891 163 km²) ərazini tutan Kanada, [[Rusiya]]nın ərazisinin təxminən 3/5 -ü qədəri boydadır.[[Avstraliya]]dan 1.3 dəfə böyük, [[Avropa]]dan isə bir qədər kiçikdir və [[Böyük Britaniya]]dan 40.9 dəfə böyükdür.
Kanadanın və ümumilikdə dünyanın ən şimalda yerləşən yaşayış məntəqəsi Kanada hərbi qüvvələrinə məxus olan və Elsmir adasının ən şimal nöqtəsində yerləşən Alert qəsəbəsidir.
Sətir 503 ⟶ 505:
Şimal maqnit qütbü Kanada sərhədləri çərçivəsində yerləşir.Lakin son müşahidələr onu göstərir ki,maqnit qütbü [[Sibir]]ə doğru öz istiqamətini dəyişir.2005-ci ildə Ottavada Kanada təbii sərvətlər nazirliyi nəzdində yerləşən geomaqnit labaratoriyasının idarə başçısı Larri Nyuit öz çixışında söyləyib ki, "400 ildən artıq Kanadaya məxsus olan dünyanın şimal maqnit qütbü ölkəni tərk edib".
Kanada 10 əyalətə (qərbdən şərqə doğru: [[Britaniya Kolumbiyası]], [[Alberta]], [[Saskaçevan]], [[Manitoba]], [[Ontario]], [[Kvebek]], [[Nyu-Brunsvik]], [[Şahzadə Eduard Adası]], [[Yeni Şotlandiya]] və [[Nyufaundlend və Labrador]]) və 3 bölgəyə (qərbdən şərqə doğru: [[Yukon]], [[Şimal-Qərb Əraziləri]] və [[Nunavut]]) ayrılmışdır. Əyalətlərin federal rəhbərlikdən geniş nisbətdə muxtariyyəti varsa da bölgələrin müstəqilliyi daha azdır.▼
▲=== Əyalət və bölgələr ===
▲Kanada 10 əyalətə (qərbdən şərqə doğru: [[Britaniya Kolumbiyası]], [[Alberta]], [[Saskaçevan]], [[Manitoba]], [[Ontario]], [[Kvebek]], [[Nyu-Brunsvik]], [[Şahzadə Eduard Adası]], [[Yeni Şotlandiya]] və [[Nyufaundlend və Labrador]]) və 3 bölgəyə (qərbdən şərqə doğru: [[Yukon]], [[Şimal-Qərb Əraziləri]] və [[Nunavut]]) ayrılmışdır.Əyalətlərin federal rəhbərlikdən geniş nisbətdə muxtariyyəti varsa da bölgələrin müstəqilliyi daha azdır.
{{Kanadanın inzibati bölgüsü (xəritə)}}
== KİV sistemi ==
| |||