Uşaqan döyüşü: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{iş gedir}}
{{Rusiya-İran müharibəsi (1826-1828)}}
'''Uşağa döyüşü''' yaxud '''Uşaqan döyüşü''' — [[Rusiya-İran müharibəsi (1826-1828)|II Rusiya-İran müharibəsi]] dövründə [[Üçkilsə]] yaxınlığında baş vermiş döyüşdür. Döyüş [[Qacarlar|Qacarlar İranı]] tərəfindən [[Abbas MirzəninMirzə]]<nowiki/>nin, [[Rusiya İmperiyası|Rusiya imperiyası]] tərəfindən isə [[general-leytenant KrasovskininKrasovski]]<nowiki/>nin başçılığı ilə baş vermişdir. Döyüşdə rus qoşunları məğlub oldular.<ref name=":1">Elçin Qarayev.s.234-235.</ref><ref name=":28">Yaqub Mahmudov.s.229.</ref>
 
== Döyüş ==
II Rusiya-İran müharibəsinin gedişində [[İrəvan qalasınıqalası]]<nowiki/>nı mühasirəyə alan general-adyutant K.X.Benkendorfa dəstəyə gələn Qafqazın[[Qafqaz]]ın baş komandanı general-adyutant [[İvan Paskeviç]], qalanın yaxşı müdafiəsi və istilər səbəbindən İrəvan qalasının mühasirəsindən müvəqqəti olaraq əl çəkdi və əsas gücünü səfərbər edərək [[Naxçıvan xanlığı|Naxçıvan]] istiqamətində hücuma keçdi.<ref name=":26">Fuad Əliyev, Urfan Həsənov.s.162.</ref> Qalanın mühasirəsini isə Krasovskiyə tapşırdı. Krasovskinin başçılığı altında 20-ci piyada diviziyası, Sevastapol, Krım piyada alayları, 39 və 40-cı yeger alayları, 6-cı batalyon 38 topla qalanın mühasirəsində idi.<ref>Elçin Qarayev.s.227.</ref>
 
Rus qoşunları Naxçıvandakı döyüşlərdə qalib gəlsə də, İrəvandakı[[İrəvan xanlığı|İrəvan]]<nowiki/>dakı rus ordusunun vəziyyəti getdikcə pisləşirdi.<ref name=":0">Yaqub Mahmudov.s.228.</ref> Belə ki,havaların isti keçməsi və əsgərlər arasında yayılan xəstəliklər rus qoşunlarının vəziyyətini günbəgün ağırlaşdırırdı. Krasovski vəziyyət barədə Paskeviçə məlumat verərək geri çəkilmək üçün icazə istədi. Paskeviçin icazəsindən sonra ruslar iyunun 21-də Üçkilsəyə doğru geri çəkildilər.<ref name=":0" />
 
Üçkilsədə yerləşən rus qoşunu iyulun 1-dək buranın müdafiəsini möhkəmləndirməklə məşğul oldu və qoşunun müəyyən hissəsini burada qoyaraq Üçkilsədən 35 verst aralı, [[Abaran çayı]] sahilində yerləşən [[Çınqıllı]] kəndində düşərgə saldı.<ref name=":28" /> Rus qoşunlarını təqib edən İrəvan qoşunları isə onların düşərgəsindən 10 verst aralı [[Alagöz dağınındağı]]<nowiki/>nın ətəyində onlara nəzarət edirdi. Bu zaman İrəvan xanı [[Hüseynqulu xan Sərdar|Hüseynqulu xan]] Abbas Mirzəyə məktub yazaraq ondan kömək istədi. <ref name=":28" />
 
[[Abbas Mirzə]] öz qüvvələrini cəmləşdirib 10 min piyada, 15 min süvari və 28 top var idi, avqustun 17-də Uşağa vuruşmasında rus qoşunlarına ağır zərbə endirdi. Səhər saat 7-dən gündüz saat 4-dək davam edən qanlı döyüş Üçkilsənin 2 verstliyində başa çatdı.<ref name=":28" /> Döyüşdən qaçan Krasovski Üçkilsə monastırına sığındı Abbas Mirzə Uşağadakı mövqelərini möhkəmləndirərək hücum etməyə qərar vermədi. [[Gizetti adlı müəllifin]] bu vuruşma haqqında məlumatına görə, Krasovskinin dəstəsi həmin döyüşdə 1166 əsgər və zabit itirdi (685 nəfər öldürüldü, 347 nəfər yaralandı, 134 nəfər isə əsir düşdü).<ref name=":28" /><ref name=":1" /> Şerbatova[[Şerbatov]]<nowiki/>a görə isə, Krasovskinin dəstəsindən 700-ə yaxın əsgər və zabit öldürüldü, 300 nəfərədək yaralandı və generalın özü çiynindən ağır yara aldı. Şerbatov Abbas Mirzənin itkisinin 3 minə çatdığını qeyd edir. Görünür, müəllif Abbas Mirzənin itkisini çox, ruslarınkını isə az göstərmişdir. Krasovskinin dəstəsi qaçaraq geri çəkildiyindən rus qoşunlarının itkisi daha çox olmalı idi.<ref name=":28" /><ref name=":1" />
 
== İstinadlar ==