Liberiya: Redaktələr arasındakı fərq

[[FileŞəkil:Topographic map of Liberia-en.svg|thumb|380px|Liberiyanın topoqrafik xəritəsi]]

Liberiya, rəsmi olaraq Liberiya Respublikası; [[Qərbi Afrika]] sahillərində yerləşir, şimal-qərbdən [[Sierra Leone]], şimaldan [[Qvineya]], Şərqdən [[Kot-d’İvuar]]la həmsərhətdir. Mənası "azadların toprağı" deməkdir. Liberiya əvvəllər qul kimi Afrikadan aparılmış Amerikalıların nəsilləri tərəfindən qurulmuşdur.

Olduqca mürəkkəb səthi əraziyə malik olan Liberyanın təxminən 560  km olan qumlu və alçaq sahil xətti boyunca kiçik göllər, bataqlıqlar və bəzən qayalıqlar uzanır. Genişliyi 23-40 23–40 km arasında dəyişən sahil zolağında yüngül kələ-kötür təpələr birdən-birə yüksələrək yeri dar bir meşə qurşağına buraxır. Orta hündürlüyü 180-300180–300 m olan bu qurşağı meşə örtüyünün seyrekleştiği bir plato əvəz edir. Vadilərlə yarılmış bu platonun yüksəkliyi 450-650450–650 m arasında dəyişir. [[Vadi]]lərlə yarılmış bu platonun yüksəkliyi 450-650450–650 m arasında dəyişir. Liberyanın şimal bölgəsi dağlıqdır. 1350 metrə qədər yüksələn təpələr var. Bu bölgənin ən yüksək nöqtəsi olan [[Nimba Dağları]], [[Qvineya]] sərhədində olan Guest House (Qonaq Evi) Təpəsində 1.381 m-ə çatır.

Dağlıq bölgədən başlayan [[Mano çayı | Mano]] və [[Moro çayı | Moro]] çayları cənub-qərb istiqamətində axaraq [[Atlantik okeanı]]na tökülür. [[Fil Dişi Sahili]] sərhədini təşkil edən [[Cavalla çayı]]nın bir hissəsi nəqliyyata əlverişlidir. O biri əhəmiyyətli axar sular [[Lofa çayı | Lofa]], [[St.Paul çayı | St.Paul]], [[St.John çayı | St.John]] və [[Cestos çayı | Cestos]]dur. St. Paul çayı üzərində, paytaxtın 27  km şimal-şərqindəki şəlalələrdə qurulan anbar əhəmiyyətli bir [[hidroenerji]] qaynağıdır.

İqlim xüsusilə sahildə il ərzində isti və nəmlidir. Yağış mövsümü maydan oktyabra, quraq mövsüm isə noyabrda aprelə qədər uzanır. Dekabr ayında səhradan sahilə doğru əsən və zərərli tozlu və quru çöl küləkləri da iqlimi təsir edir. İllik ortalama istilik 18  ° C ilə 29  ° C arasındadır. Qışda orta istilik 24  °C, yayda isə 33  °C-dir. Sahil xəttində 5.080  mm-ə çatan illik yağıntı miqdarı, daxili hissələrə doğru azalarak 1.780  mm-ə qədər enir.

8 noyabr 2005-ci ildə 14 illik vətəndaş müharibəsindən sonra prezident seçkiləri keçirildi. Prezident seçkilərində kemiş futbolçu George Weah və köhnə maliyyə naziri Ellen Johnson-Sirleaf namizədliyini irəli sürdülər. Seçkilərdə minlərlə beynəlxalq müşahidəçilər iştirak etdi və təhlükəsizliyi 15,000 BMT sülhməramlıları və 1 həftə əvvəl işə götürülmüş üç min Liberiya polisi təmin etdi.