Anti-Hitler koalisiyası: Redaktələr arasındakı fərq

'''Antihitler koalisiyası''' ({{lang-en|Allies of World War II}}) - [[İkinci dünya müharibəsi]] zamanı (1939-45) təcavüzkar [[Dövlət|dövlətlərdövlət]]lər olan [[Almaniya]], [[İtaliya]], [[Yaponiya]] və onların tərəfdarlarına qarşı yaradılan [[Hərb|hərbihərb]]i-[[Siyasət|siyasi]] ittifaq.

Faşist Almaniyası, İtaliya və Yaponiya [[1940]]-cı il [[27 sentyabr|sentyabrın 27-də]] öz aralarında bağladıqları [[Üçlər paktı]]na görə [[Dünya|dünyanıdünya]]nı iştirakçı [[Ölkələr|ölkələr]] arasında bölüşdürməyi nəzərdə tuturdular. [[1945-ci il|1945-ci ilin]]in sentyabrında 56 dövlətin daxil olduğu Antihitler koalisiyasının əsas [[Üzv|üzvləriüzv]]ləri [[Böyük Britaniya]], [[ABŞ]], [[SSRİ]] olmuşdur. [[Fransa]] ilə [[Çin Xalq Respublikası|Çində]] Antihitler koalisiyasına daxil idilər. [[Müharibə|Müharibənin]]nin sonunadək ona 50-dən çox dövlət ([[Polşa]], [[Çexoslovakiya]], Yuqoslaviya, [[Kanada]], [[Hindistan]] və s.) qoşulmuşdu. [[1941-ci il]] [[22 iyun|iyunun 22-də]] [[Böyük Britaniya|Böyük Britaniyanın]]nın [[Baş Nazir|baş naziri]] [[Çörçill|U.Çörçill]], [[24 iyun|iyunun 24-də]] isə ABŞ [[Prezident|prezidentiprezident]]i [[Ruzvelt|F.Ruzvelt]] Almaniyaya qarşı müharibədə SSRİ-ni [[Müdafiə|müdafiə]] edəcəkləri barədə bəyanat verdilər. Antihitler koalisiyasının [[Diplomatiya|diplomatik]] və [[Hüquq|hüquqihüquq]]i cəhətdən təşəkkülü mürəkkəb yol keçmişdi. [[1941-ci il]] [[12 iyul|iyulun 12-də]] [[Moskva|Moskvada]]da SSRİ ilə [[İngiltərə]] arasında Almaniyaya qarşı müharibədə birgə fəaliyyət barədə [[Saziş|saziş]] [[İmza|imzalandıimza]]landı. Daha sonra 1941-ci il [[29 sentyabr|sentyabrın 29-u]] – [[1 oktyabr|oktyabrın 1-də]] Moskvada 3 [[Dövlət|dövlətindövlət]]in (SSRİ, ABŞ, İngiltərə) konfransı oldu. Konfransda ABŞ və İngiltərənin SSRİ-yə hərbi yardımı barədə [[Protokol|protokol]] imzalandı. [[1942-ci il]] [[1 yanvar|yanvarın 1-də]] (ABŞ rəsmən müharibəyə qoşulduqdan sonra) [[Vaşinqton|Vaşinqtonda]]da iyirmi altı dövlətin [[Bəyannamə|bəyənnaməsi]] (1942) imzalandı. [[Tehran konfransı]] ([[1943]]) Antihitler koalisiyasının inkişafında mühüm [[Hadisə|hadisə]] oldu. Bu konfransda qərb dövlətləri [[1944-cü il|1944-ci ilin]] may ayında 2-ci cəbhəni açacaqlarını vəd etdilər. SSRİ [[Hökumət|hökumətihökumət]]i Almaniya məğlub edildikdən sonra Yaponiyaya qarşı müharibəyə başlamağı öhdəsinə götürdü. Müharibədən sonra [[Əməkdaşlıq|əməkdaşlıq]] haqqında, həmçinin [[Polşa|Polşanın]]nın sərhədləri barədə deklarasiyalar qəbul edildi. [[1944-cü il|1944-ci il]] [[6 iyun|iyunun 6-da]] qərb [[Müttəfiqlər|müttəfiqlərininmüttəfiqlər]]inin [[Normandiya|Normandiyaya]]ya desant çıxarmasından sonra hərbi əməkdaşlıq genişləndirildi. 1943–45-ci illərdə İngiltərə, Amerika və Almaniya arasındakı gizli danışıqlar nəticəsində Antihitler koalisiya daxilində münasibətlərin kəskinləşməsinə baxmayaraq, [[Krım]] konfransında (1945) müharibədən sonrakı vəziyyət barədə müzakirələr aparıldı. [[San-Fransisko]] konfransında (1945) [[BMT|BMT-nin]] [[Nizamnamə|nizamnaməsinizamnamə]]si qəbul edildi. Potsdam konfransında (1945) müharibədən sonrakı Almaniyanın idarəedilmə [[Prinsip|prinsipləriprinsip]]ləri razılaşdırıldı. 1945-ci il may ayının 8-də Almaniyanın [[Kapitulasiya|kapitulyasiyası]] haqqında [[Akt|aktıakt]]ı qəbul etdikdən sonra Antihitler koalisiya Almaniyanı idarə etməyə başladı. Antihitelr koalisiya tərəfindən yaradılmış beynəlxalq tribunal hərbi [[Cinayət|cinayətkarlarıncinayət]]karların [[Məhkəmə|məhkəməsinəməhkəmə]]sinə başladı. 1945-ci ilin yazında SSRİ ilə qərb dövlətləri arasında [[Ziddiyyət qanunu|ziddiyətlər]] artdı. Buna baxmayaraq SSRİ 1945-ci il avqustun 9-da öhdəliyini yerinə yetirərək Yaponiyaya müharibə elan etdi və onun Kvantun [[Ordu|ordusunuordu]]sunu darmadağın etdi. [[1947-ci il|1947-ci ilin]]in 2-ci yarısında «[[Soyuq müharibə|soyuq müharibə]]» nəticəsində Antihitler koalisiyasının fəaliyyəti dayandırıldı. <ref>{{AME|1|539}}</ref>

{{istinadlarİstinad siyahısı|2}}