Türkmənçay müqaviləsi: Redaktələr arasındakı fərq

[[Şəkil:Cənubi Qafqaz 1809-1817-ci illərdə (xəritə).jpg|thumb|350px| Cənubi Qafqaz 1809-1817-ci illərdə; burada Türkmənçay müqaviləsinə qədərki dövrdə [[Rusiya]] və [[İran]] sərhədləri tam dəqiqliyi ilə göstərilir.]]

'''Türkmənçay sülh müqaviləsi''' ([[Rus dili|rusca]]:Туркманчайский договор, [[Fars dili|farsca]]:عهدنامه ترکمنچای) — [[Qacarlar|Qacar imperiyası]] ilə [[Rusiya İmperiyası|Rusiya imperiyası]] arasında imzalanan və [[Rusiya-İran müharibəsi (1826-1828)|İkinci Rusiya-İran müharibəsi]]<nowiki/>ni bitirən müqavilə. [[10 fevral]] [[1821|1828]]-ci ildə [[Təbriz]] yaxınlığındakı [[Türkmənçay]] kəndində imzalanmışdır. Bu müqaviləyə əsasən [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan sülhü]]<nowiki/>ndə [[Rusiya]]<nowiki/>ya keçən ərazilərdən başqa [[İran]] [[İrəvan]], [[Naxçıvan]] və [[Talış (dəqiqləşdirmə)|Talış]] xanlığının özlərin də qalmış hissəsinin də [[Rusiya İmperiyası|Rus imperiyası]]<nowiki/>nın ərazisi olduğunu qəbul edirdi. İki imperiya arasında sərhəd kimi [[Araz|Araz çayı]] qəbul edilirdi. [[Rusiya]]<nowiki/>ya keçən torpaqlar hal-hazırki [[Ermənistan Respublikası]]<nowiki/>nın ərazisini, [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]<nowiki/>nın ərazisini, [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikası]]<nowiki/>nın cənub bölgəsinni bir hissəsini və indi [[Türkiyə|Türkiyə Cümhuriyyəti]]<nowiki/>nin ərazisi olan [[İğdır]] bölgəsini əhatə edirdi.<ref>[http://feb-web.ru/feb/griboed/texts/piks3/3_4_v3.htm '''Записка о переселеніи армянъ изъ Персіи въ наши области.''']</ref>

 

 

Türkmənçay müqaviləsi XIX yüzillikdə [[İran]]ın [[İngiltərə]], [[Fransa]], [[Rusiya]] və [[Osmanlı]] ilə bağladığı müqavilələr içərisində ən ağırı idi.

== Maddələr ==

'''I maddə''' - Bütün [[Rus çarlığı|Rusiya İmperatoru]] həzrətləri və [[İran|İran şahı]] həzrətləri arasında, onların vərəsələri və taxt-tacın varisləri, onların dövlətləri və qarşılıqlı surətdə təbəələri arasında bundan sonra əbədi sülh, dostluq və tam razılıq olacaqdır.

[[Image:Turkmanchay.jpg|thumb|Türkmənçay müqaviləsinin imzalanma mərasimi]]

{{Wikisource}}

== Həmçinin bax ==

*[[Gülüstan müqaviləsi]]

== Ədəbiyyat ==

* [[Süleyman Əliyarlı]], ''Azərbaycan tarixi'' (Bakı:Azərbaycan nəşr, 1996)

== Xarici keçidlər ==

*[http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/turkman.htm Türkmənçay müqaviləsinin orijinal mətni-rusca]