II Təhmasib: Redaktələr arasındakı fərq

 

Nadirlə Əşrəf arasında Həlledici döyüş [[1729]]-cu ilin 13 noyabrında İsfahan yaxınlığında ([[İsfahan döyüşü]]) baş verir. Bu dəfə Nadir birləşmiş əfqan-osmanlı qoşunları üzərində parlaq qələbə qazanır. Onların gözü elə qorxur ki, həmin gün bir daha döyüşə girməyib İsfahandan çəkilirlər. Nadir təntənəli şəkildə şəhərə girir və öz əlləri ilə Səfəvi tacını şah Təhmasibin başına qoyur. Üstündən bir qədər keçəndən sonra Nadir öz qoşunlarını əfqanları təqib etməkdən ötrü Fars vilayətinə göndərir. Qaçaqaçda Əşrəf öldürülür və bu da döyüşün taleyini həll edir.

== Osmanlı imperiyasına qarşı mübarizə ==

Nadir xan [[1730]]-cu ildə [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı [[müharibə]]yə başladı. O zaman [[Osmanlılar]]la düşmən münasibətdə olan [[Rusiya]] bu [[müharibə]]də [[Səfəvi]]lərin qalib gəlməsində maraqlı idi. Belə bir əlverişli şəraitdə [[II Təhmasib]] [[Osmanlılar]]dan işğal edilmiş [[Səfəvi]] torpaqlarının geri qaytarılmasını tələb etdi. Lakin [[Osmanlılar]]ın rədd cavabı bu iki dövlət arasında [[müharibə]]yə səbəb oldu. [[Azərbaycan]] ərazisi yenidən [[müharibə]] meydanına çevrildi. Nadir xan [[Osmanlı]] qoşunu üzərində ilk böyük qələbəsini [[Marağa]]da qazandı. [[1730]]-cu ilin sentyabrında [[Ərdəbil]]i, daha sonra [[Təbriz]]i [[Osmanlılar]]dan azad etdi. [[1730]]-cu ilin sentyabrında [[Osmanlı]] imperiyasında baş vermiş [[Patron Xəlil]]in üsyanı nəticəsində I Süleyman Mehmet ([[1730]]-[[1754]]) hakimiyyətə gəldi. [[Osmanlı]] hakim dairələrinin başlarının ölkənin daxili işlərinə qarışmasından məharətlə istifadə edən Nadir xan [[Azərbaycan]]ın digər ərazilərində olan [[türklər]]dən bu yerləri tərk etmələrini tələb etdi. Lakin [[İrəvan]]a qarşı yürüşə hazırlaşarkən [[Xorasan]]da üsyanın baş verməsi xəbəri onu təcili qayıtmağa məcbur etdi. [[II Təhmasib]] öz nüfuzunu qaldırmaq məqsədilə Nadir xanın qayıtmasını gözləmədən [[1731]]-ci ildə [[Naxçıvan]]ı və [[İrəvan]]ı [[Osmanlılar]]dan geri almaq üçün hərbi əməliyyatlara başladı. Onun qoşunu [[Üçkilsə]] (Üçmüədzin) yaxınlığında müvəffəqiyyət qazansa da, [[İrəvan]] istiqamətində ağır məğlubiyyətə uğradı. Bu məğlubiyyətdən sonra [[II Təhmasib]]in qoşunu xeyli zəiflədi. [[Osmanlı]] komandanlığı yaranmış fürsətdən istifadə edərək, itirilmiş əraziləri qaytarmaq qərarına gəldi. [[1731]]-ci ilin aprelində Qazıqumuqlu Surxay xan da [[Şirvan]]dan öz dəstəsilə [[Təbriz]]ə tərəf yeridi və [[Gəncə]]dən göndərilən [[Osmanlı]] qoşunu ilə birləşdi. [[Osmanlılar]] əvvəlcə [[Urmiya]]nı, oktyabrın ortalarında [[Təbriz]]i, daha sonra [[Ərdəbil]]i ələ keçirdilər. [[Həmədan]] yaxınlığındakı döyüşdən sonra [[Osmanlı]] qoşunları üçün [[İsfahan]]a yol açılmış oldu. Lakin [[Səfəvi]] imperiyasının paytaxtını ələ keçirmək üçün kifayət qədər qüvvə olmadığından [[Osmanlılar]] tutduqları ərazilərlə kifayətləndilər.