II Təhmasib: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 88:
1732-ci ilin avqustunda [[Nadir xan Əfşar]] Xorasandakı qiyamı yatırdıqdan sonra öz tərəfdarları olan feodal əyanlarının köməyi ilə Səfəvilər İmperiyasının hökmdarı II Şah Təhmasibi hakimiyyətdən devirərək, Abbas Mirzəni hakimiyyətə gətirir. II Təhmasib isə Nadir xan tərəfindən [[Xorasan]]ın [[Səbzivar]] şəhərində həbs edilir. [[21 mart]] [[1736-cı il]]də Nadir xan [[Suqovuşan]]da özünü şah elan edir və III Abbası [[Səbzivar]] şəhərinə atası II Təhmasibin yanına həbsə göndərir.<ref>{{Harvnb|Axworthy|2006|p=165}}</ref>
 
[[1738-ci il]]də Nadir şah oğlu [[Rzaqulu xan Əfşar]]ı naibus-səltənə təyin edib [[Əfqanıstan]] və [[Hindistan]]a yürüşə gedir. H.Q. 1152-ci ilin baharında [[İraq]]da şayiə yayılır ki, [[Hindistan]]da Əfşar ordusuna qorxulu xəstəlik düşüb və [[Nadir şah Əfşar|Nadir şah]] özü də həlak olub. Sonradan [[Azərbaycan]]da olan hindlilər tərəfindən xalq arasında vahimə yaratmaq xatirinə, belə cürbəcür şayilər yayır. Həmin ilin axırlarında Nadir şahın ölüm xəbəri çox genişlənir. [[May]] və ya [[iyun]] [[1739]]<ref name="a221">{{Harvnb|Axworthy|2006|p=221}}</ref> və ya [[fevral]] [[1740-cı il]]də<ref>[[Encyclopaedia Iranica]], Lockhart</ref> Rzaqulu xanı yaxın adamlarından biri olan [[Məhəmməd Hüseyn xan Qacar]] onu təhrik edir ki, ehtiyatla hakimiyyətə ən əsas namizədlərdən olan [[II Təhmasib]] və iki oğlunu öldürsün.<ref>{{Harvnb|Axworthy|2006|p=220}}</ref> Ona görə ki, Nadirin ölümü doğru olsa, [[Səbzivar]]da [[Səfəvi]] məhbuslarının xeyrinə qiyam atəşi alovlanacaq və onun da odu surətlə ölkənin hər yerinə yayıla bilər ki, bunun da nəticəsi naibus-səltənə üçün qorxulu ola bilər. Bəzi dövlət adamları, o cümlədən [[Rəhim sultan Mərvi]] Məhəmməd Hüseyn xanın dediklərini təsdiq edir. Rzaqulu mirzə iki gündən sonra sabiq Səfəvi şahı II Təhmasib və iki oğlunu öldürməyi qərara alır və Məhəmməd Hüseyn xanı bu işi yerinə yetirmək üçün Səbzivara göndərir.
 
Məhəmməd Hüseyn xan, II Təhmasib və ailəsi həbs olunan binaya daxil olan kimi II Təhmasib hadisəni ailəsinə bildirir. Ailə nalə çəkməyə və ağlaşmağa başlayır. Məhəmməd Hüseyn xan içəri girib gətirdiyi iplə II Təhmasibi boğur. Təhmasibin 8 yaşlı oğlu III Abbas ozünü atasının cənazəsinin üstünə atır. Məhəmməd Hüseyn xan onu da boğur. İkinci oğlu [[İsmayıl Mirzə (Təhmasibin oğlu)|İsmayıl Mirzəni]] quyuya atır. Bir şəxs də onu quyudan çıxarır. İsmayıl Mirzə gəlib özünü ata və qardaşının cənazəsi üstünə yıxır. Məhəmməd Hüseyn xan İsmayıl Mirzənin başını kəsir.<ref name="a221" /> Bu hadisə Səbzivarda böyük şivən və dəhşətə səbəb olur. Əhali bir neçə gün matəm saxlayır. Sonra öldürülənlərin üçünün də cənazəsi [[Məşhəd]]ə aparılıb, orada da dəfn edilir.