Uzun Həsən: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 23:
| imzası =
}}
'''Uzun Həsən''' və ya Həsən Padişah (1423-1478 6 yanvar) — [[Ağqoyunlu dövləti]]nin ([[1468]]-[[1503]]/[[1508]]) banisi, [[Ağqoyunlular]]ın IX hökmdarı və sülalənin ən güclü hökmdarı. Uzun Həsən [[1453]]-cü ildən [[1478]]-ci ilə qədər hökmdar olmuşdur, [[1468]]-ci ildə müasir [[İraq]]ı, [[Türkiyə]]<nowiki/>nin bir hissəsini, [[Cənubi Qafqaz]]ı, [[İran]]ın böyük hissəsini və [[Suriya]]<nowiki/>nın bir hissəsini əhatə edən [[Ağqoyunlu dövləti]]<nowiki/>nin əsasını qoymuşdur. <ref>[https://www.jstor.org/stable/609589?seq=1#page_scan_tab_contents The Aq-qoyunlu and Land Reforms (Turkmenica, 11)]</ref><ref>C. Ibrahimov, Azərbaycanın XV Əsr Tarixinə Dair Oçerklər, s. 78</ref>
== Həyatı==
Sətir 35:
[[1453]]-cü il [[16 yanvar|yanvarın 16-da]] [[Diyarbəkir]]ə daxil olan Uzun Həsən qardaşı [[Cahangir Mirzə]]<nowiki/>nin qüvvələrini dağıtdı. Cahangir Mirzə [[Mardin]]ə qaçdı, sonralar [[ağqoyunlular]]ın əsas rəqibi olan [[Qaraqoyunlu]] [[Cahan şah|Cahanşah]]<nowiki/>la ittifaqa girdi.
[[Osmanlılar]] [[ Cahanşah Həqiqi|Qaraqoyunlu Cahanşah Həqiqi]]ni və teymurilərdən olan [[Əbu Səid]]i Uzun Həsənlə mübarizəyə təhrik edirlər. 1467-ci ildə bütün bunların nəticəsində Cahanşah [[Təbriz]]dən öz qoşunu ilə [[Diyarbəkir]]ə tərəf hərəkət edir. Osmanlı sultanı [[II Mehmed]] oğlu şahzadə Bayazidi ona köməyə göndərəcəyini vəd edir. Düşmənin planlarından xəbər tutan Uzun Həsən gözlənilmədən [[Muş |Muş düzü]]ndə onların qarşısına ([[Muş döyüşü]]) çıxır. Cahanşah məğlubiyyətə uğrayıb, geri çəkilir. Uzun Həsən onu təqib edərək, gecə düşmənin [[Ərzincan]] yaxınlığındakı düşərgəsinə hücum çəkir. [[Qaraqoyunlu]] ordusunun qalıqları məhv edilir, Cahanşah Həqiqi öldürülür.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com.pk/books?id=fY01Tc2SZVEC&pg=PA173&lpg=PA173&dq=sanjaq+chapakchur&source=bl&ots=YeNRZ1QmFy&sig=_m7w0xTbuoVkMyYS90SdBAMVcv4&hl=en&sa=X&ei=HRMbUcqWNceSswbdhYHYCQ&ved=0CC4Q6AEwAQ#v=onepage&q=sanjaq%20chapakchur&f=false|title=The Cambridge History of Iran, Volume 6|author=Peter Jackson, Lawrence Lockhart|year=1986|publisher=Cambridge University Press|location=|isbn=9780521200943|page=173|accessdate=2013-02-13}}</ref> Bir müddətdən sonra Uzun Həsən [[Xoy şəhəri]] yaxınlığında Cahanşahın [[Qaraqoyunlu dövləti]]ni bərpa etmək etmək istəyən oğlu Həsənəlini də məğlub edir. Uzun Həsən Cahanşahın başını onun müttəfiqi [[Əbu Səid]]ə, Həsənəlinin başını isə sultan [[II Mehmed|II Mehmet]]ə göndərir.
[[1468]]-ci ildə Uzun Həsən heç bir çətinlik çəkmədən [[Azərbaycan]]ın cənubunu və [[Qarabağ]]ı tutdu. [[Qaraqoyunlular]]ın xeyli hissəsi ağqoyunlularla birləşdi. [[Təbriz]] [[Ağqoyunlu]] dövlətinin paytaxtı oldu. Beləliklə, [[Qaraqoyunlu dövləti]] süquta uğradı, [[Ağqoyunlu dövləti]] onu əvəz etdi.
Sətir 119:
=== Otluqbeli döyüşü ===
{{Əsas|Otluqbeli döyüşü}}
1473-cü ilin ortalarında Venesiya ilə odlu silah təminatı barədə yeni razılığa gələn Uzun Həsən qoşunlarını təzədən Aralıq dənizi sahillərinə yeridir. Bu dəfə II Mehmet Ağqoyunluları yolda qarşılayır. Uzun Həsən düşməni Ağqoyunlu süvariləri üçün daha münasib bir yerə gətirmək məqsədilə ölkənin içərilərinə doğru irəliləyir. Osmanlılar ehtiyatla onu təqib edirlər. Uzun Həsən [[Fərat]] çayının sol sahilinə çıxır, osmanlılar isə cənuba dönərək, sağ sahillə hərəkət edirlər. Uzun müddət heç biri çayı keçməyə cürət etmir. Nəhayət, avqustun 1-də [[Malatya]] yaxınlığında çoxdan gözlənilən döyüş başlayır. Ağqoyunlu qoşunu düşməni aldatmaq məqsədilə bir az geriyə çəkildi. Bu hərəkəti zəiflik sanan Xasmuradın qüvvələri mühasirəyə alındılar, Uzun Həsən qalib gəldi, Osmanlı sərkərdəsi isə həmin döyüşdə öldürüldü.Bu gərgin döyüş üç saata qədər davam edir və Uzun Həsənin tam qələbəsi ilə başa çatır. Təxminən 50 min osmanlı əskəri halak olur, 150 zabit və 35 nəfər yüksək səviyyəli sərkərdə isə əsir düşür. [[II Mehmet]] sülh müqaviləsi bağlamağı təklif etsə də, Uzun Həsən hərbi əməliyyatları davam etdirmək qərarına gəlir. Osmanlıların qüvvələri tükənməmiş Fərat çayının sağ sahilləri ilə geri çəkilirlər.{{sfn|Lambton|Lewis|Holt|1985|p=299}}
Bu döyüşdən on gün sonra Uzun Həsənin öz qüvvələrinə arxayın olan sərkərdələri onu inandırıb, çayı keçmək və osmanlıları biryolluq əzmək fikrinə gətirirlər. Əvvəl-əvvəl osmanlıları mühasirəyə alaraq, artilleriyadan istifadə etməyə imkan verməmək onlara müyəssər olur. Osmanlılar mühasirəyə alınıblar və məğlubiyyət ərəfəsindədirlər. Son anda isə onlar hiyləgər bir manevr edərək, mühasirədən çıxır və artilleriyalarını işə salaraq, təqribən 8 saat davam edən döyüşü udurlar.<ref>{{cite book|last=Babinger|first=Franz|authorlink=Franz Babinger|others=ed. by William C. Hickman, trans. by Ralph Manheim|title=Mehmed the Conqueror and his Time|series=Bollingen Series XCVI|publisher=Princeton University Press|year=1978|pages=314–315|isbn=0-691-09900-6}}</ref> Bu döyüş tarixə [[Otluqbeli döyüşü|Otluqbeli vuruşu]] kimi daxil olub. Həmin qələbə osmanlılara elə ağır başa gəlir ki, sultan hərbi əməliyyatları davam etdirmədən və hətta Ağqoyunlulara qarşı heç bir ərazi iddiası irəli sürmədən tez-tələsik [[İstanbul]]a yola düşür.
Uzun Həsən yenə də ona vəd olunmuş silahları alıb, ordusunu lazımınca silahlandıra bilmir. Bu problemi heç onun oğlanları və nəvəsi Şah İsmayıl da həll edə bilmir. [[Şah İsmayıl]]ın [[Çaldıran döyüşü]]ndə məğlub olmasının əsas səbəbi də türklərin artilleriyaya sahib olmaları idi.
Sətir 127:
Osmanlılar əleyhinə ittifaqa daxil olmuş Avropa dövlətlərinin mənafeyi də bir-biri ilə toqquşduğu üçün bu ittifaq Uzun Həsənə kömək edə bilmədi. Ağqoyunlu qoşununun məğlubiyyətinin əsas səbəblərindən biri də Uzun Həsənin osmanlılara qarşı mübarizə aparmaqda olan Misir və Suriya qüvvələrindən istifadə edə bilməməsi ilə izah olunmalıdır. O, hətta Ağqoyunlu dövləti ilə iqtisadi, siyasi və diplomatik əlaqə saxlayan qonşu Gürcüstanla osmanlılar əleyhinə ittifaq yarada bilmədi.
Venesiya elçisi [[Ambrozio Kontarini]] Uzun Həsənin ordusundakı silahlar barədə yazırdı: <blockquote>''Uzun Həsənin döyüşçüləri ox, yay, qılınc və ipəkdən, yaxud da məftildən düzəldilmiş kiçik qalxanlarla silahlanır. Onlar nizədən istifadə etmirlər. Seçmə döyüşçülərə yaxşı dəbilqələr və mizraqlar verilir. Onların atları isə olduqca gözəl və dözümlüdür.''<ref name=":0" /></blockquote>Uzun Həsən belə kasıbyana texniki təchizatla yaxşı silahlanmış və artilleriyaya sahib olan türklərə qalib gələ bilməyəcəyini anladığı üçün döyüşü həmişə elə qurmağa çalışır ki, həlledici rolu onun cəngavər süvariləri oynasın. Yetərincə odlu silahı olmayan və yeniləşməsi başa çatmayan bir ordunun qazandığı qələbələr Uzun Həsənin sərkərdəlik məharəti və hərbi ehtiyatlardan lazımınca istifadə etmək bacarığı sayəsində əldə edilirdi.▼
==Uzun Həsənin Avropa dövlətləri ilə əlaqələri==▼
Məğlub olduqdan sonra da Uzun Həsən türklər əleyhinə yaradılmış koalisiyanın daha da möhkəmləndirilməsi uğrunda fəal siyasi mübarizəyə qoşulur. Onun sarayında yenə də Avropa ölkələrindən gəlmiş elçiləri tez-tez görmək olar. O, türklərə qarşı yeni hərbi əməliyyatlara başlayacağını bildirir və müttəfiqlərini də buna çağırır.▼
Venesiya elçisi [[Ambrozio Kontarini]] Uzun Həsənin ordusundakı silahlar barədə yazırdı:
1471-ci ildə İosafat Barbaronun başçılığı ilə Azərbaycana yola düşmüş Venesiya səfarəti (elçilik heyəti) üç ildən sonra (1474-cü ilin əvvəllərində) Uzun Həsənin qərargahına gəlib çatdı. 1474-cü ilin fevralında Kiprdən çıxan səfarət özünü müsəlman zəvvarlar qılığına salmışdı. Daha sonra [[Təbriz]]ə getmək üçün dağlıq ərazidən keçərkən səfarət [[Kürd|kürdl]]ərin hücumuna məruz qalır. Barbaro yaralı olaraq xilas ola bilsə də Ağqoyunlu səfiri və Barbaronun katibi öldürülmüşdü. Səfarət [[14 aprel]] [[1474]]-cü ildə [[Təbriz]]ə çatdı.<ref>“ [http://books.google.com/books?id=ro--tXw_hxMC&pg=PA1067 E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam]”, M. Th. Houtsma, New York, 1993., pg. 1067 <nowiki>ISBN 978-90-04-09796-4</nowiki></ref>Lakin Uzun Həsən onu hörmətlə qarşılamadı. [[Katerino Zeno]] vasitəsilə bağlanmış müqavilə əsasında Venesiya Respublikası öz vədinə əməl etməmişdi və buna görə də Uzun Həsən [[İosafat Barbaro]] ilə yeni danışığa girmək istəmədi. O, hətta Uzun Həsəni [[Gürcüstan]] səfərində müşayiət edir, lakin şahı [[Osmanlı|Osmanlıya]] qarşı müharibəyə razı sala bilmir.<ref name=":1">Biographie universelle, ancienne et moderne”, J Fr Michaud; Louis Gabriel Michaud, Paris, Michaud, 1811-28., səh. 32</ref> 1479-cu ildə Venesiyaya çatdı və təcrübəsi barədə hökumətə məruzə verdi.<ref name=":2">“Studi biografici e bibliografici sulla storia della geografia in Italia”, Roma, Societá geografica italiana; 1882, səh.143</ref> [[Uğurlu Məhəmməd bəy|Uğurlu Məhəmməd]]<nowiki/>in üsyanına şahidlik etmişdir. O, [[Təbriz]], [[Sultaniyə|Sultaniyyə]], [[Kaşan (İran)|Kaşan]], [[Qum (İran)|Qum]], [[Yəzd]], [[Şiraz]], [[Bağdad]]<nowiki/>və [[Persepolis]]<nowiki/>də olmuşdur. [[Pasarqad]]ı ziyarət edən ilk avropalıdır.▼
''Uzun Həsənin döyüşçüləri ox, yay, qılınc və ipəkdən, yaxud da məftildən düzəldilmiş kiçik qalxanlarla silahlanır. Onlar nizədən istifadə etmirlər. Seçmə döyüşçülərə yaxşı dəbilqələr və mizraqlar verilir. Onların atları isə olduqca gözəl və dözümlüdür.''<ref name=":0" />
Barbaronun nəticə əldə edə bilmədiyini anlayan [[Venesiya]] senatı [[Ambrozio Kontarini]]<nowiki/>ni fövqəladə səfir kimi Uzun Həsənin yanına yola saldı.<ref>[https://books.google.fr/ebooks/reader?id=6CyNbIyS3u8C&hl=fr&printsec=frontcover&output=reader&pg=GBS.PP2#v=onepage&q&f=false Il Viazo del clarissimo Messer Ambrosio Contarini Ambasciator della] </ref> Kontarinin heyəti [[Almaniya]], [[Polşa]], [[Moskva]] dövlətləri və [[Krım]]<nowiki/>dan keçərək beş ay yol qət etdikdən sonra, [[1474]]-cü il avqustun 4-də [[Təbriz]]ə çatdı. O, [[Təbriz]]ə yetişərkən Uzun Həsənin oğlu [[Uğurlu Məhəmməd bəy|Uğurlu Məhəmməd]] [[Ağqoyunlular|Ağqoyunlu]] dövlətinə qarşı qiyam qaldırmışdı.▼
▲
▲==Uzun Həsənin Avropa dövlətləri ilə əlaqələri==
▲Məğlub olduqdan sonra da Uzun Həsən türklər əleyhinə yaradılmış koalisiyanın daha da möhkəmləndirilməsi uğrunda fəal siyasi mübarizəyə qoşulur. Onun sarayında yenə də Avropa ölkələrindən gəlmiş elçiləri tez-tez görmək olar. O, türklərə qarşı yeni hərbi əməliyyatlara başlayacağını bildirir və müttəfiqlərini də buna çağırır.
▲1471-ci ildə İosafat Barbaronun başçılığı ilə Azərbaycana yola düşmüş Venesiya səfarəti (elçilik heyəti) üç ildən sonra (1474-cü ilin əvvəllərində) Uzun Həsənin qərargahına gəlib çatdı. 1474-cü ilin fevralında Kiprdən çıxan səfarət özünü müsəlman zəvvarlar qılığına salmışdı. Daha sonra [[Təbriz]]ə getmək üçün dağlıq ərazidən keçərkən səfarət [[Kürd|kürdl]]ərin hücumuna məruz qalır. Barbaro yaralı olaraq xilas ola bilsə də Ağqoyunlu səfiri və Barbaronun katibi öldürülmüşdü. Səfarət [[14 aprel]] [[1474]]-cü ildə [[Təbriz]]ə çatdı.<ref>“ [http://books.google.com/books?id=ro--tXw_hxMC&pg=PA1067 E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam]”, M. Th. Houtsma, New York, 1993., pg. 1067 <nowiki>ISBN 978-90-04-09796-4</nowiki></ref>Lakin Uzun Həsən onu hörmətlə qarşılamadı. [[Katerino Zeno]] vasitəsilə bağlanmış müqavilə əsasında Venesiya Respublikası öz vədinə əməl etməmişdi və buna görə də Uzun Həsən [[İosafat Barbaro]] ilə yeni danışığa girmək istəmədi. O, hətta Uzun Həsəni [[Gürcüstan]] səfərində müşayiət edir, lakin şahı [[Osmanlı|Osmanlıya]] qarşı müharibəyə razı sala bilmir.<ref name=":1">Biographie universelle, ancienne et moderne”, J Fr Michaud; Louis Gabriel Michaud, Paris, Michaud, 1811-28., səh. 32</ref> 1479-cu ildə Venesiyaya çatdı və təcrübəsi barədə hökumətə məruzə verdi.<ref name=":2">“Studi biografici e bibliografici sulla storia della geografia in Italia”, Roma, Societá geografica italiana; 1882, səh.143</ref> [[Uğurlu Məhəmməd bəy|Uğurlu Məhəmməd]]<nowiki/>in üsyanına şahidlik etmişdir. O, [[Təbriz]], [[Sultaniyə|Sultaniyyə]], [[Kaşan (İran)|Kaşan]], [[Qum (İran)|Qum]], [[Yəzd]], [[Şiraz]], [[Bağdad]]<nowiki/>və [[Persepolis]]<nowiki/>də olmuşdur. [[Pasarqad]]ı ziyarət edən ilk avropalıdır.
▲Barbaronun nəticə əldə edə bilmədiyini anlayan [[Venesiya]] senatı [[Ambrozio Kontarini]]<nowiki/>ni fövqəladə səfir kimi Uzun Həsənin yanına yola saldı.<ref>[https://books.google.fr/ebooks/reader?id=6CyNbIyS3u8C&hl=fr&printsec=frontcover&output=reader&pg=GBS.PP2#v=onepage&q&f=false Il Viazo del clarissimo Messer Ambrosio Contarini Ambasciator della] </ref><ref name="Iran, William Bayne Fisher 1986, p.377" /> Kontarinin heyəti [[Almaniya]], [[Polşa]], [[Moskva]] dövlətləri və [[Krım]]<nowiki/>dan keçərək beş ay yol qət etdikdən sonra, [[1474]]-cü il avqustun 4-də [[Təbriz]]ə çatdı. O, [[Təbriz]]ə yetişərkən Uzun Həsənin oğlu [[Uğurlu Məhəmməd bəy|Uğurlu Məhəmməd]] [[Ağqoyunlular|Ağqoyunlu]] dövlətinə qarşı qiyam qaldırmışdı.
[[1474]]-cü il sentyabrın 5-də [[Venesiya Respublikası]] tərəfindən [[Azərbaycan]]<nowiki/>a müəyyən tapşırıqla göndərilmiş [[Bartolomeo Liompardo]] da [[Təbriz]]ə gəldi. Kontarini [[Təbriz]]<nowiki/>də rast gəldiyi ağır vəziyyət haqqında topladığı məlumatı Liompardo vasitəsilə [[Venesiya]]<nowiki/>ya göndərdi. Sonra o, Uzun Həsənin olduğu [[İsfahan]] şəhərinə tərəf yollandı və ay yarımdan sonra oraya çatdı. O vaxtlar Barbaro da [[İsfahan]]<nowiki/>a gəlmişdi. Uzun Həsən [[1474]]-cü il noyabrın 4-də [[Venesiya]] elçilərinin hər ikisini öz sarayına çağırdı və onları qəbul etdi.
Uzun Həsən [[Ağqoyunlular|Ağqoyunlu]] dövlətinə tabe edilmiş ucqar yerlərdə, xüsusilə [[İsfahan]]<nowiki/>da yaranmış qarışıqlığı aradan qaldırdıqdan sonra 1474-cü il noyabrın 25-də [[Azərbaycan]]<nowiki/>a qayıtdı. [[Venesiya]] səfirləri də onunla bərabər yola düşdülər. 1475-ci il mayın 30-da [[Təbriz]] yaxınlığında boloniyalı [[Fiqaro Lodoviko]] adlı bir [[katolik]] rahibi Uzun Həsənin sarayına gəldi. Rahib özünün Antioxiya baş ruhanisi olduğunu və [[Burqon|Burqundiya]] hersoqluğu tərəfindən səfir kimi gəldiyini söylədi. Ertəsi gün Uzun Həsən Lodovikonu Kontarini və Barbaro ilə birlikdə öz yanına çağırdı. O, öz məqsədini təfsilatı ilə Uzun Həsənə bildirdi və iki tərəf arasında başlanmış danışıqlar müəyyən razılaşma ilə bitdi. 1475-ci il iyunun 11-də Uzun Həsən [[Təbriz]]ə gəldi. O, bir neçə dəfə [[Venesiya]] və [[Burqon|Burqundiya]] səfirlərini qəbul etdi. Uzun Həsən [[Osmanlı İmperiyası|osmanlılar]]<nowiki/>a qarşı çıxış etmək barədə onlarla danışıq apardı və baş verə biləcək [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] basqınlarından müdafiə üçün hazırlıq işləri görməyə başladı. Kontarini yazırdı:
Sətir 147 ⟶ 151:
==Uzun Həsənin Teymurilərlə münasibətləri ==
[[Azərbaycan]] feodal dövlətində yeni sülalənin hakimiyyətə gəlməsi ölkənin siyasi qüvvələri içərisində narazılıqdan daha çox rəğbətlə qarşılandı. Ancaq xaricdə durum başqa idi. [[Xorasan]]da hökmranlıq edən Teymuri sultanı [[Əbu Səid]] [[Cahanşah]]ın oğlanlarını müdafiə etmək bəhanəsi ilə [[Azərbaycan]]a 27 minlik qoşunla yürüşə çıxdı. Güclü rəqiblə yeni savaşa girmək istəməyən Uzun Həsən, anası [[Sara xatun|Saray Xatun]]un başçılığı ilə [[Əbu Səid]]in yanına elçilərini göndərərək ona qiymətli bəxşişlər və sülh təklif etdi.<ref>İradə Nuriyeva, Azərbaycan Tarixi.s.105.</ref> Ancaq Saray Xatun Əbu Səidi niyyətindən döndərə bilmədi. O, elçiləri hörmətlə qarşılayıb Uzun Həsənə tac və qızıl kəmərli qılınc göndərsə də, yürüşü dayandırmaq istəmədi.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/aq-qoyunlu-confederation Ağqoyunlu - Encyclopedia Iranica]</ref>
Teymuri qoşunlarının [[Xorasan]]dan çıxmasının iyulun sonuna kimi uzandığını görən Uzun Həsən, [[Azərbaycan]]da [[Qaraqoyunlu]] qüvvələrinin qalıqlarının ləğv edilib aradan götürülməsi ilə məşğul oldu. Öz qüvvələrini yenidən təşkil edərək savaşa hazırlaşdı. Teymuri qoşunları [[Azərbaycan]]a girib ilk dəfə [[Miyanə]]də yerləşdi. Payız soyuqlarının düşməsi üzündən bu qoşun buradan birbaşa [[Təbriz]] üzərinə deyil, [[Qarabağ]] düzənliyinə, oradan da yem və ərzaq çatışmazlığını bəhanə edərək [[Muğan]]dakı [[Mahmudabad]] və [[Qızılağac]] qəsəbələrinə yollandı. Sultan Əbu Səidin dolayı yol seçib [[Xəzər]] sahilinə çıxması, [[Şirvan]] taxtına bir neçə il qabaq oturmuş [[ Fərrux Yasar |Fərrux Yasər]]in köməyini almaq fikri İlə bağlı idi. O, I Xəlilullah dövründə Xəzərdən gəmilərlə Temurilərə hərbi qüvvə və ərzaq göndərildiyini bildiyi üçün, yeni Şirvanşaha ümid bəsləyirdi. Ancaq 60-cı illərin sonunda Azərbaycanda siyasi qüvvələrin mövqeyi və nisbəti başqa idi. Uzun Həsən Azərbaycandakı üç başlıca siyasi qüvvənin: [[Ağqoyunlu dövləti]]nin. [[Şirvanşah]] dövlətinin və [[Səfəvilər]]in Ərdəbil hakimiyyətinin birləşərək bir cəbhə ilə Teymurilərə qarşı çıxması fikrini ortaya atdı. O, Şirvanşah Fərrux Yasərə öz elçisi ilə göndərdiyi məktubda yazırdı:
Sətir 153 ⟶ 157:
Nəticədə Uzun Həsən Teymuri qoşununa qarşı [[Şirvanşahlar]]ın və [[Səfəvilər]]in dəstəyini ala bildi.
Müttəfiq qoşunları Əbu Səidin qoşununu mühasirəyə alıb onu çox ağır vəziyyətdə, qış aylarının soyuğu, ərzaq və yem çatışmazlığı şəraitində döyüşə girməyə məcbur etdilər. Əbu Səid barışıq yaratmaq istəsə də, buna nail ola bilmədi.<ref>Həsən bəy Rumlu, Əhsənüt-təvarix.s.263-264.</ref>
Uzun Həsənin Teymuri düşərgəsinə elçi kimi göndərdiyi Ərdəbil Hakimi [[Şeyx Heydər|Şeyx Heydər Səfəvi]], geri döndükdə barışıq fikrinin yersiz olduğunu bildirdi. Onun fikrincə barışıq istəyi Sultan Əbu Səidin ağır vəziyyətindən irəli gəlir, gələcəkdə yeni qoşun toplayıb [[Azərbaycan]]a yürüş keçirmək məqsədini güdürdü. Teymuri qoşunu darmadağın ediidi, Əbu Səid əsir düşdü. Uzun Həsənin əksinə olaraq müttəfiqlər və qoşun başçıları Əbu Səidin yağlı vədlərinin yalan olduğunu söylədilər. [[Şirvan]] qazısı isə kəskinliklə ona ölüm hökmü verilməsini təklif etdi.
Sətir 178 ⟶ 182:
[[Uğurlu Məhəmməd bəy|Uğurlu Məhəmməd]] qardaşı [[Sultan Xəlil|Xəlil bəy]] tərəfindən təqib olunduqdan sonra isə [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]<nowiki/>ya qaçır. Sultan II [[II Mehmed|Mehmed]] orada onu ədəb-ərkanla qəbul edir və öz qızı Kövhərxan sultanı da ona ərə verir. Fateh Sultan Mehmet onu [[Sivas]]<nowiki/>a hakim təyin edir . Uğurlu Məhəmməd atasına qarşı mübarizəsini davam etdirir, lakin onu tezliklə tutub edam edirlər.
Bundan az sonra [[1478]]-ci ilin 5 yanvarında Uzun Həsənin özü də həyatla vidalaşır.<ref>"Biographie universelle, ancienne et moderne", J Fr Michaud; Louis Gabriel Michaud, Paris, Michaud, 1811–28., pg. 327 [https://books.google.com/books?id=XLcFAAAAQAAJ]</ref><ref>''Mehmed the Conqueror & His Time'', Franz Babinger, Trans. Ralph Manheim, Princeton University Press; 1992, p.322 [https://books.google.com/books?id=PPxC6rO7vvsC] {{ISBN|0-691-01078-1}}</ref> Onu özünün tikdirdiyi [[Nəsriyyə məscid kompleksi]]<nowiki/>ndə dəfn edirlər.<ref>W. Hinz, Uzun Hasan ve Şeyh Cüneyd, s. 57.</ref><ref>J. E. Woods, Akkoyunlular, s. 203</ref><ref>M. H. Yinanç, “Akkoyunlular”, İ. A., s. 260</ref> Bundan sonra həmin məscid "Həsən padşahın məscidi" adlanır.
Uzun Həsənin ölümündən sonra taxta oğlu [[Sultan Xəlil]] keçmişdir.
| |||