Saloniki: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 85.100.42.44 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq MelancholieBot tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. |
k Mardetanha tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq 85.100.42.44 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. |
||
Sətir 18:
Şəhərin əsası [[e.ə. 315]]-ci ildə Makedoniya hökmdarı Kassandr tərəfindən qoyulmuşdur. O, Term körfəzi sahilində yerləşən 26 kiçik yaşayış məntəqəsini birləşdirərək yeni şəhərə öz həyat yoldaşı, [[Makedoniyalı İsgəndər]]in ögey bacısı Fessalonikanın adını vermişdir.
== Tarixi ==
Şəhər [[M. Ö. 315]] ilində Makedoniya kralı [[Cassander]] tərəfindən bu günki [[Thermi]]da qurulmuşdur.
== Tarixi ==
Şəhər [[M. Ö. 315]] ilində Makedoniya kralı [[Cassander]] tərəfindən bu günki [[Thermi]]da qurulmuşdur.
=== Osmanlı dövrü ===
Saloniki [[1430]] tarixində padşah [[II. Murat]]ın idarə etdiyi bir [[Osmanlı]] ordusu tərəfindən fəth edildi. [[15. əsr]] boyunca şəhərə [[Anadolu]]dan gətirilən çox sayda Türk yerləşdi. [[1492-ci]] ildə [[Osmanlı]]lar [[İspaniya]]dan qovulan Sefarad Yəhudilərə qapılarını açdıqlarında Saloniki Yəhudilerin yerləşmək üçün ən çox seçdikləri şəhər oldu. Saloniki 500 ilə yaxın bir müddət boyunca bir [[Osmanlı]] şəhəri olaraq qaldı. Növ növ [[Xristian]], [[Yəhudi]] və [[Müsəlman]] cəmiyyətlərin birlikdə uyğunlaşma içində yaşadığı əhəmiyyətli bir mədəniyyət və iqtisadiyyat mərkəzi halına gəldi.
17. əsrdə [[Sabetay Sevi]] tərəfində başladılan [[Sabetayizm]] hərəkəti Salonikidəki Yəhudiler arasında çox rəğbət tapdı. [[Sabetay Sevi]]ı izləyərək [[Müsəlman]] olan Yəhudilər Salonikidə [[Osmanlı Dövləti]]ın yeniləşmə səylərinə böyük qatqılarda tapıldılar. [[Jöntürk]] hərəkəti böyük ölçüdə Salonikidə inkişaf etdi. [[Osmanlı Dövləti]] padşahı [[II. Abdulhəmid]] taxtdan endirildikdən sonra [[1909-cu]] ildə Salonikiə sürgünə göndərildi. Lakin 3 il sonra Saloniki Yunanlıların əlinə keçincə [[İstanbul]]a geri göndərilmək məcburiyyətində qaldı.
[[1800]]lı illərin sonları və 1900-cü illərin başlarında Saloniki şəhərin etnik quruluşu:
{| class="wikitable"
!Yil
!Cəmi əhali
![[Yəhudilər]]
![[Türkiyə Türkleri|Türkler]]
![[Yunanlar]]
![[Bolqarlar]]
![[Romanlar]]
!Digər qruplar
|-
|1890<ref>Васил Кънчов, "Избрани произведения", Том II, "Македония. Етнография и статистика", Издателство "Наука и изкуство", София, 1970 p. 440 [http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_01.htm] '''(Bolqarca)'''</ref>
| align="right" |118.000
| align="right" |55.000
| align="right" |26.000
| align="right" |16.000
| align="right" |10.000
| align="right" |2.500
| align="right" |8.500
|-
|1913<ref>Συλλογικο εργο, "Ιστορια του Ελληνικου Εθνους", History of Greek Nation Том ΙΔ, "ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ", Athens, 1973, p. 340. '''(Yunanca və İngiliscə)'''</ref>
| align="right" |157.889
| align="right" |61.439
| align="right" |45.889
| align="right" |39.956
| align="right" |6.263
| align="right" |2.721
| align="right" |1.621
|}
=== Yunanıstan dövrü ===
[[1912]]da [[Balkan Döyüşləri]] sonunda şəhər Yunanıstan rəhbərliyinə keçdi. [[Osmanlı]] orduları, şəhəri Yunan şəbəkələrinə döyüşmədən, ancaq şəhərdəki Türklərin can təhlükəsizliyinin təmin edilməsi şərtiylə buraxdılar. [[Osmanlı]] Ordusunun Salonikidə olan qüvvətləri də silahlarını Yunan şəbəkələrinə təslim etdilər. Ancaq Yunan şəbəkələri şəhəri təslim al/götürdükləri günün gecəsi şəhərdə yaşayan xeyli çox Türkü, aralarında Osmanlı əsgərləri də ol/tapılmaq üzrə qətl etmişlər. Şəhərin simvolu olan Osmanlıların tikdiyi Ağ Qüllə simvolik bir baptizm əməliyyatından keçərək ağa boyan idi. O gündən bəri Ağ Qüllə adıyla xatırlanan bu quruluşun ağ boyaları zamanla peyvəndimə uğradı və köhnə rəngini təkrar qazandı.
[[1917-ci]] ildə çıxan böyük bir yanğın şəhərin Türk bölgəsini az qala/haradasa tamamilə yox etdi. [[1924]] [[mübadele|nüfus mübadelesi]] sonunda şəhərdə geridə qalan bütün [[Türk]]ler [[Türkiye]]a köç etmək məcburiyyətində buraxıldı və [[Anadolu]]dan gələn [[Rum]] immiqrantlar gedən Türklərin yerini al/götürdü. Qısa bir müddət içində şəhərin əhali quruluşu tamamilə dəyişdi. Yunanlılar Salonikidə azlıqdaykən qısa bir müddət içində əzici bir əksəriyyət halına gəldilər. Beləcə Salonikiin [[Osmanlı]]-[[Türk]] mədəniyyətində oynadığı rol sona çatmış oldu. [[Mustafa Kamal Atatürk|Atatürk]] [[10. İl Nutku]]ında "Kaş ki Salonikii də [[müqaviləs(n)i milli]] sərhədləri içərisinə ala bilsəydik" deyərək şəhərin Türklər üçün əhəmiyyətini vurğulamışdır.
[[şəkil:Thessaloniki_View.jpg|right|200px|thumb|Thermaic - Saloniki]]
[[şəkil: Street en Thessaloniki's Old Town Ano Poli July 2006.jpg|150px|thumb|Salonikidə Osmanlı dövründən qalma bir küçə]] Qısa bir müddət içində məscidlərin minarələri yıxıldı. Bəzi məscid və sinagoglar kilsəyə çevrildi. Köhnə [[Osmanlı]] evləri baxımsızlıqdan yox oldu. Şəhərin keçmişiylə əlaqəsi kəsilərək (!) bir [[Avropa]] şəhəri halına gətirildi.
[[II. Dünya Savaşı]]nda az qala/haradasa bütün [[Sefarad]] [[Yəhudi]] camaatı (50.000 adam) [[Alman]] [[Nazı]] işğalçıları tərəfindən [[toplama kampı]]na göndərilib öldürüldü. Beləcə [[Osmanlı]]dan qalma son köhnə və köklü və bir camaat yox edilmiş oldu.
Saloniki, [[1997]]da [[Avropa]] mədəniyyət paytaxtı seçildi.
==Qardaşlaşmış şəhərlər==
| |||