Texas İstiqlal müharibəsi: Redaktələr arasındakı fərq

'''Texas İstiqlal müharibəsi''' ({{lang-en|Texas Revolution}}) - [[Şimali Amerika]]da [[Texas Respublikası]] ilə [[Meksika]] arasında baş vermiş müharibə. [[1835]]-ci ilin [[2 oktyabr]] tarixində başlanan müharibə, 6 ay davam etmiş və [[1836]]-cı ilin [[21 aprel]] tarixində Valesko sülh müqaviləsinin imzalanması ilə başa çatmışdır. Texas İstiqlal müharibəsinin əsas səbəbi [[Meksika]]nın mərkəzləşdirmə siyasəti ilə hesablaşmaq istəməyən [[Texas]]ın, [[Meksika]]dan ayrılaraq öz müstəqilliyini elan etməsi olmuşdur. Müharibənin başladılmasında rolu olan qruplardan biri də [[Texas]] ərazilərində məskunlaşması və ({{lang-en|Texians}}) adı verilən [[Avropa]]lı gəlmələr idi. Belə ki, gəlmələr ərazinin yerli sakinləri ilə birlikdə [[Meksika]] hökümətininhökumətinin ağalığını qəbul etməyərək müharibəyə başlamış və ilkin hədəf kimi, [[1835]]-ci ildə [[Meksika]] ordusuna məxsus kiçik qarnizonlara hücumlar təşkil edilmişdir.

Daxili münaqişələrin və xaosun [[Texas]]da şiddətlənməsi, [[Meksika]] hökümətininhökumətinin ərazidə təsirsiz qalması səbəbindən [[Texas]]da ilk olaraq müvəqqəti höküməthökumət yaradıldı. [[Meksika]] yaradılmış müvəqqəti hökümətihökuməti aradan qaldırmaq üçün tədbirlər görsədə, yerlilərin müqaviməti ilə qarşılaşdı. [[1836]]-cı ilin [[mart]] ayında müvəqqəti hökümətinhökumətin növbəti toplantısında Texas, özünü [[Texas Respublikası]] elan edərək [[Meksika]]dan ayrıldığını rəsmən elan etdi.

Texas Respublikasının elan edilməsi [[Meksika]]nın mərkəzi hökümətihökuməti tərəfindən sərt şəkildə qarşılandı. Dönəmin [[Meksika]] prezidenti [[Antonio Lopez de Santa Anna]] ordu birliklərini ölkənin şərəfini qorumaq və yenidən bərpa etmək məqsədi ilə şimal sərhədlərinə doğru göndərmək göstərişi verdi. Mərkəzdən göndərilmiş ordu [[1836]]-cı ilin [[fevral]] ayında [[Texas]]a daxil oldu. ({{lang-en|Texians}}) qüvvələri mərkəzdən göndərilmiş ordunun gəlişinə hazırlıqlı deyildilər və onların qəfil yaxalanmaqları ağır itkilərə səbəb oldu. Meksika ordusunun generalı Xose de Urrea, Texas sahilləri boyunca qarşılarına çıxan bütün istiqlaliyyət tərəfdarlarını məğlub etdi və təslim olanların əksəriyyəti edam edildi.

Növbəti aylar ərzində [[Texas Respublikası]]ndan olan komandan Sem Hutson rəhbərliyindəki qüvvələri birləşdirərək [[Luiziana]] sərhədlərinə yaxınlaşmışdır.

[[31 mart]]da Bornz çayı yaxınlığında iki həftəlik təlimlərə cəlb olunan əsgərlər [[Meksika]] ilə həlledici döyüşə hazırlaşmağa başladılar. Texaslıların qəzəbli olmalarının əsas səbəblərindən biri də [[Alamo müharibəsi]] zamanı [[Meksika]] ordusu tərəfindən xüsusi amansızlıqla istiqlal tərəfdarlarının öldürülməsi idi. [[21 aprel]] tarixində Hutsonun tərəfdarları [[Meksika]] ordusuna qarşı ani hücuma keçdi.

Tarixdə [[San-Xasinto müharibəsi]] kimi keçən döyüşdə 650 [[Meksika]] əsgəri öldürüldü və 300 nəfərə yaxını əsir alındı. [[San-Xasinto müharibəsi|San-Xasinto]] yaxınlığındakı döyüş Texas İstiqlal müharibəsinin həlledici və son döyüşü oldu. [[Meksika]] ordusunun məğlub olmasına baxmayaraq, ölkə [[Texas Respublikası]]nın müstəqilliyini tanımaqdan imtina etdi və tərəflər arasındakı toqquşmalar [[1840]]-cı ilin ortalarına qədər davam etdi. Texasın qərb hissəsinin hüquqi statusu qeyri-müəyyən olaraq qalmaqda davam etdi. [[Texas Respublikası]]nın [[1845]]-ci ildə 28-ci ştat kimi [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın qatılması iki il davam edəcək yeni bir müharibəyə [[Meksika-ABŞ müharibəsi]]nə səbəb oldu.