Adi çəki: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
[[Image:Cyprinus carpio 2008 G1.jpg|thumb|right|300px|]]
'''Çökə''' (''Cyprinus carpio'', 1758) Yarımkeçici balıqdır. Dənizə tökülən çaylarda çoxalır. Aralıq dənizində, Xəzər, Qara və Aral dənizlərində, həmçinin İssıkkulda yayılmışdır. Uzunluğu 17 sm-dən 79 sm-ə qədər ola bilər, kütləsi 1,6-2,8 kq təşkil edir.
Ana yurdu Asiyadır. 12. əsrdən sonra, Avropa və Amerikanın şirin sularında çıxarılmışdır. Süni balıqçılıqda əhəmiyyətli yer tutar. Göl və yavaş axan dərələrin dib sularında yaşar. Soxulcan, böcək sürfələri və bitkilərlə bəslənər. Əksəriyyətlə boyları 1 metrdən çox olar. Ağırlığı 25 kqdən çox olanları da vardır. Hər istilikdəki suya uyğunlaşma təmin edər. 3-30°C arasındakı sularda rast gəlinər. Həddindən artıq soyuqlarda toplu halda palçığa basdırılaraq qış yuxusuna yatarlar. Qışda/qışın ölmədən dona bilərlər. Su axıntısına qarşı yüzə bilərlər. Quyruğunu çənələri arasına sıxışdırar, buraxdığında yay kimi boşanaraq 3-5 metr sıçrayaraq çağlayanları aşa bilərlər.
Markalı və markasız bir çox növü vardır. Markalı növləri iri markalıdır. Rəng və formaları yaşadıqları mühitə görə dəyişər. Ümumiyyətlə kürəyi tünd yaşıl, yanları və qarın/arvadın altı yaşıl qəhvəyidir. Kiçik ağızlı qalın və oynaq dodaqlıdır. Üst çənələrindən dörd bığ sallanar. Ağız dişləri yoxdur. Yutak (farinks) dişləriylə qidalarını üyüdərlər. Bığları toxunma orqanı olaraq vəzifə yerinə yetirər.
Dibləri qarışdırar, suyu bulandırarlar. Çevik və hərəkətli balıqlardır. Sürüylə gəzərlər. Əti çox kılçıklıdır. İriləri yaxşı bişirildiyində əti bəyənilər. aprel-İyun arasında yumurtlayarlar. Yumurtaları bitkilərə yapışar. Bir dişi, bir dəfədə yarım milyon yumurta buraxa bilər. Yumurtaların çoxu digər balıqlar tərəfindən istehlak edilər. Mühit istiliyinə bağlı olaraq ən/en keç bir həftə içində yumurtalar açılar. Üç ildə yetkinləşərlər. Sazanların 100 il qədər yaşadığı deyilsə də, ömürləri normal olaraq 40-50 il qədərdir. Balıqçılar bunları hərəkətə keçirmək üçün gurultulu səslər çıxararlar. Ağla bol miqdarda ovlanarlar. Duru su gölündə 30kg gələnləri vardır.
Min ildən bəri insanlar tərəfindən süni olaraq da yetişdirilən sazan balığından insanlar tərəfindən çesitli bəzək balıqları törədilmişdir. Bunların ən tanınmışları bir akvarium balığı olan Yapon balığı və Yaponiyada əsrlərdir rəngarəng ceşitleri törədilən Koidir.
== Xarici keçidlər ==
*http://www.caspian.aznet.org/mainframeazeri.html
| |||